[column] Voor altijd vies van knoppen, klinken en knuisten

Ik vind niets zo erg dan op nieuwjaarsdag al je mannelijke collega’s te moeten zoenen. Drie keer maar liefst. Alleen wij Nederlanders doen dit, wat nogal eens voor ongemakkelijke situaties zorgt met mensen van een andere achtergrond. Maar waar komt dat handen schudden eigenlijk vandaan, want er zijn ook verstandige culturen die het sowieso niet doen. Namasté.

De pest
Volgens Nina Strochlic op nationalgeographic.nl schudden we al duizenden jaren handen, zoals blijkt uit antieke afbeeldingen en geschriften als de Ilias en de Odyssee. Uit vriendschap of om een afspraak kracht bij te zetten. Een andere mooie theorie die zij aanhaalt is dat je door elkaars handen te schudden, geen wapens vast kon houden of verbergen in je mouw. De handdruk als democratische begroeting werd geïntroduceerd door de Quakers in Amerika en nam de plaats in van de hiërarchische buiging, reverence of het afnemen van de hoed. Er is zelfs een wetenschappelijke verklaring die nog veel verder terug gaat, blijkt uit Israëlisch onderzoek uit 2015, waarbij een kwart van de deelnemers aan hun hand rook na het handen schudden met een onbekende, wat kan duiden op dierlijk gedrag.
De kus als begroeting is christelijk, aldus Strochlic. Paulus vroeg zijn volgers elkaar te begroeten met een ‘heilige kus’. De kus stond voor trouw en als bezegeling van overeenkomsten. Tegenwoordig is de van oorsprong Franse vluchtige kus op de wang - ‘la bise’ - de standaard, met landelijke en regionale afwijkingen, zoals wij in Nederland met maar liefst drie smakkerds. Maar ook la bise kende eerder in de geschiedenis een abrupt einde in de 14^e eeuw door de pest en werd pas 400 jaar later na de Franse Revolutie weer opgepakt. Ook in 2009 was er een kleine hapering tijdens de Mexicaanse Griep en nu tijdens corona staan la bise en ook het handen schudden weer ter discussie.

Alternatieven voor handen schudden
Al in juni 2020 vroeg verslaggever Eelco Bosch van Rosenthal op nos.nl zich af of we ooit weer handen zouden gaan schudden. Volgens de Amerikaanse viroloog Fauci zouden we er verstandig aan doen nooit meer handen te schudden, maar volgens voormalig Navo-topman Jaap de Hoop Scheffer, staat een handdruk soms voor zoveel meer dan een simpele begroeting. Als voorbeeld noemt hij de handdruk tussen Rabin en Arafat bij de Oslo-akkoorden in 1993: ‘Dan is er sprake van geschiedschrijving.’ ‘Maar’, vervolgt hij. ‘als we er om gezondheidsredenen mee moeten stoppen, zal de diplomatie er niet onder lijden.’ Hijzelf kiest tegenwoordig voor een beleefd knikje als begroeting. Infectioloog Luc Gelinck van Haaglanden MC legt ter begroeting van zijn patiënten de hand op zijn hart en etiquette-expert Reinildis van Ditzhuyzen kiest ook voor een knikje. Maar welke alternatieven staan er nog meer tot onze beschikking? De elbow bump, alhoewel ik diezelf erg ongemakkelijk vind, idem wat betreft de foot shake, boks en dat lullige zwaaien. Nee, dan liever een luchtkusje via de hand of de Vulcaanse groet van Spock uit de SF-serie Star Trek, de V van Bevrijding en Overwinning.

Gevolgen voor marketeers
Maar er moet nog wel wat gebeuren voor ik mijn doel bereikt heb en we veilig(er) zijn wat betreft komende pandemieën, want die gaan er komen; had ik al gezegd dat ik ook een zwartkijker ben? Allereerst een gedragscampagne, die natuurlijk een Effie gaat winnen; Roorda, let je op? Daarnaast wil ik graag alle deuren kunnen openen met hetzij de elleboog of de voet. Hetzelfde geldt voor de bediening van knoppen, kranen en automaten. En wat te denken van winkelkarretjes en mandjes! Ik wil eigenlijk gewoon niks meer hoeven aanraken behalve mijn eigen spullen en niemand meer hoeven zoenen behalve mijn eigen familie. Huggen kan gelukkig wel, als je je hoofd maar wegdraait 😉