[column] Het corona poldermodel

Er was nog maar net afgekondigd dat we met z’n allen thuis moesten blijven, of Nederland begon met de voorbereidingen voor wat komen ging. Er moesten thuis werkplekken  komen, en snel ook. Bij mij in het dorp was er geen aannemer meer te krijgen, overal was behoefte aan een deurtje hier en een wandje daar. Maar dit nieuwe Thuiswerken is lang niet voor iedereen vanzelfsprekend. Een werkplek thuis creëren is best te doen als je ruim woont en de kinderen op school zitten, of alleen nog in het weekend komen. Maar woon je wat aan de krappe kant in Amsterdam, en heb je twee kinderen die dus niet naar school gaan, én je partner werkt net als jij ook ineens aan de keukentafel – dan is thuiswerken helemaal niet zo makkelijk.

Als er nou iets in het oude werken is dat zich leent om afgeschaft te worden, dan is het de kantoortuin wel

De kantoortuin

Daarnaast heeft Thuiswerken natuurlijk ook gevolgen voor Kantoorwerken. De dagen die we wél op kantoor zijn, hoeven we nu niet meer door te brengen in een drukke kantoortuin. Als er nou iets in het oude werken is dat zich leent om afgeschaft te worden, dan is het de kantoortuin wel. De productiviteit die hierin verloren gaat is te groot om hier te beschrijven. Om nog maar te zwijgen van de toename van stress en verzuim. We werken gewoon beter als we minder prikkels om ons heen ervaren, en we niet te vaak uit onze concentratie worden gehaald. Als we straks in een kleinere bezetting op kantoor zijn, zullen we ook minder last van elkaar hebben.

Het milieu

En, schijnbaar uit het niets, openbaarde zich tijdens de coronacrisis de oplossing voor het fileprobleem. Al jaren wordt gezegd dat er helemaal geen oplossing voor ís – als we niet willen kijken naar ons eigen mobiliteitsgedrag. Dat wil zeggen: met z’n allen op dezelfde tijd op dezelfde weg dezelfde kant op willen. Met het openbaar vervoer komen we er niet uit, er reizen meer mensen in de verkeersstromen dan er capaciteit is op het spoor of in de bus. Meer treinen dan dit kan eigenlijk niet meer. Meer asfalt is dan de strijdkreet, maar ook die heeft aantoonbaar niet gewerkt, hoe graag de politiek van rechterzijde er ook mee op de proppen komt. Meer asfalt is meer auto’s, en dicht slibt de pas geteerde verkeersader, met als resultaat een infarct! Klinkt bekend, nietwaar? Nee, er is maar één oplossing voor het fileprobleem en dat is een grondige mentaliteitsverandering. Waar het milieu ook van meeprofiteert. En dat is mooi meegenomen.

Nee, er is maar één oplossing voor het fileprobleem en dat is een grondige mentaliteitsverandering.

Contact

We moeten echter niet doorslaan en gelijk het hele kantoor opdoeken. Kuddedieren als we zijn, gedijen we goed op wat menselijk contact. Dat kan functioneel zijn, maar ook puur sociaal. De hele dag werken zonder met iemand even iets af te kunnen stemmen, brengt een gevoel van isolatie met zich mee. Het hebben van informeel werkinhoudelijk contact lijkt de output ten goede te komen. Dit contact wordt ook vaak als enige reden opgegeven om naar kantoor te komen.

Menselijk contact missen we ook in een Zoom/Teams/Webex- of welke app je ook gebruikt om op afstand met elkaar te kunnen vergaderen. Wat we dan missen is de lichaamstaal, we zien immers alleen maar portretten. Talking Heads. Maar dat is voor het complete plaatje onvoldoende. Dit geldt des te meer voor mensen die geen partner of kinderen thuis hebben, en het risico lopen te vereenzamen.

Business as usual?

Sommige directeuren gaven aan iedereen weer snel op kantoor te willen hebben. Argument: op kantoor zie je wat ze aan het doen zijn. Ik vind dat een opmerkelijke redenering: werknemers worden op hun output beoordeeld, mag ik hopen, en niet op hun aanwezigheid. En als je werknemers hebt die in de gaten moeten worden gehouden, dan heb je de verkeerde mensen aangenomen.

En zo liggen er weer nieuwe uitdagingen bij het management. Hoe houd je al je werknemers bij elkaar? Hoe houd je het bedrijfsgevoel hoog? Mensen die veel tijd thuis werken, hebben aandacht nodig, en die zal veelal van leidinggevenden moeten komen.

Werknemers worden op hun output beoordeeld, mag ik hopen, en niet op hun aanwezigheid

Nu, september 2020, gaan we langzaam aan weer een gedeelte van de werkweek naar kantoor. De ene dag thuis werken en de andere op kantoor, het laat zich goed combineren. We hebben gemerkt dat werken op afstand vele voordelen heeft, dat moeten we niet opgeven. Dat willen we combineren met het contact met collegae, op de werkvloer of in een vergadering. We gaan voor het ideale model, dat elementen van zowel het thuiswerken als het werken op kantoor in zich verenigd. Een beetje van dit en een beetje van dat, het goede oude poldermodel.