[column] Dopamine

Want dopamine werkt maar kortstondig. En het is net als met andere middelen die een kortstondig ‘gelukgevoel’ opleveren: als het uitwerkt ga je op zoek naar een manier om dat gevoel opnieuw te krijgen. Vaak door nog harder te werken, in ruil voor een beloning van de baas. Misschien krijg je van jouw dopaminedealer korting op een abonnement van de sportschool, een elektrische bakfiets en een nóg uitgebreidere lunch. Maar let op, want de kans is groter dat je er op de lange termijn ook iets anders van krijgt: een burn-out of gezondheidsklachten. Een situatie waarin dat ‘gelukgevoel’ ver te zoeken blijkt.

Dopamine is de boezemvriend van het Angelsaksische model, het neoliberale speelveld.

Ook ons onderwijssysteem maakt zich hieraan schuldig. De spreekwoordelijke paplepel bevat nogal wat dopamine. We geven kinderen beloningen in de vorm van cijfers en andere rankings. En daar stopt het niet.

In mijn bubbel ben ik omringd door mensen met kinderen die op het gymnasium zitten en die er prat op gaan dat hun kinderen de beste van de klas zijn.

En zijn ze het niet in de klas, dan zijn ze het wel op het hockeyveld. En ook dat moet beloond worden: niet alleen met cijfers, maar ook met materiële en immateriële presentjes. Dopamineshot na dopamineshot. Van wereldreis tot zeilbootje tot de allernieuwste iPhone. Daar boven op komt ook nog eens de dopamine stuwende kracht van de like and share terreur van de ‘sociale’ media. Vastgekleefd aan het schermpje wachtend op het Pavlovsignaal dat iemand die je niet kent je cool en gaaf liked.

Tot de beloning niet meer werkt.

Want dopamine is een aasgier als het om serotonine gaat. Dit is het hormoon dat nodig is om je langdurig prettig te voelen, laten we stellen, het echte geluk. Het is de thermostaat van je gevoelshuishouding. Hoe meer dopamine er vrijkomt, hoe minder serotonine er kan worden aangemaakt. Op de lange termijn heeft dat grote gevolgen. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor je omgeving. Want met de juiste serotoninebalans ben je een kalm, evenwichtig en sociaal persoon, die niet alleen gericht is op zijn eigen welzijn en welbevinden, maar vooral ook op dat van de mensen om je heen. Vrienden, familie en dus ook collega’s.

Serotonine

Werkgevers die eigenlijk dopaminedealers zijn, doen er goed aan om hun focus te verleggen: van een dopamine naar een serotonine gestuurde onderneming. Een beetje hulp van marketeers bij die missie kan nooit kwaad. Zij kunnen je haarfijn uitleggen hoe op de lange termijn juist voldoening en verbondenheid, onderling, met collega’s, met stakeholders, met de identiteit van het bedrijf, je merk(en) dus, voor de beste score zorgen. Een cultuur waar dat al aardig gebeurd is die van Noorwegen, lees mijn column van volgende week.

Oh ja, high on serotonine kan niet, daar is het maximum de juiste balans.

Peter de Boer is freelance allround branding specialist/creative director, medeoprichter van biermerk WIllsArk en adviseur bij contentmarketing- en PR-bureau Mediatic. Na een studie kunstgeschiedenis koos hij voor een carrière in marketing en vormgeving en schopte hij het tot boardmember bij Saatchi & Saatchi. Hij was co-founder van Onna-Onna, visiting faculty bij THNK.  Hij is zowel gefascineerd door merken die trouwe fans weten te creëren als het ongekende realisme van de Vlaamse primitieven. Peter schreef deze column op persoonlijke titel.

Foto credit: Peter de Boer, installatie onderdeel van kunstenaar AGUS NUR AMAL PMTOH op Documenta 15 Kassel.