Roem of doem? De Nederlandse ontwerpsector in 2018

De recente promotie van de creatieve sector kan niet de grote bedrijfseconomische problematiek verbloemen die in deze sector speelt en leidt tot de vraag waar de toekomst van de sector ligt en wat er gedaan moet worden om ook een positief economisch resultaat te halen. De eerste vraag wordt in deze publicatie behandeld. Op basis van informatie uit deze publicatie kan elke speler de tweede vraag individueel beantwoorden.

Scenario’s
De toekomstscenario’s in de publicatie zijn gebaseerd op on- derzoek gedaan onder designers, designmanagers, onderzoe- kers, opleiders en beleidsmakers in de Nederlandse designsec- tor. Op basis van interviews, workshops, surveys en kwalita- tieve analyse van de respons zijn vier toekomstscenario’s ont- wikkeld voor de Nederlandse designsector in 2018. De ontwik- keling van de economie en de ontwikkeling van de vraag bij klanten, zowel in de aard als in de omvang, worden door de respondenten als belangrijkste kritische onzekerheden be- schouwd. Dit levert vier scenario’s op:

1. Design Thinking Breakthrough Opdrachtgevers gaan design thinking inzetten voor complexe vraagstukken in een flore- rend economisch klimaat. Dit leidt tot een versterkte strate- gische rol voor ontwerpers.
2. Perfect Creative Competition Opdrachtgevers blijven terug- houdend en beperken opdrachten aan ontwerpers tot het ontwerpen van het creatieve object. De strategische compo- nent wordt ontkend.
3. Defenders of the Status Quo Opdrachtgevers willen graag ontwerpers inzetten op complexe problemen, maar door de lage economische groei is de ruimte beperkt tot het verdedigen van bestaande posities.
4. Network of Jobbers and Stars Opdrachtgevers hebben krimpende budgetten die bovendien ingezet worden in de laatste fase voor de styling van objecten. Een enkeling stijgt uit boven dit legioen van jobbers. Er blijven maar een paar grotere bureaus over.

Strategisch positioneren
De rol van de ontwerper en het bureau is in al deze vier scena- rio’s significant anders. Gebruikelijk hebben mensen een voor- keur voor één van de vier scenario’s. Helaas kunnen we de toekomst zelf niet kiezen. Wel hebben we invloed op hoe wij ons in die toekomst strategisch positioneren.
Het verdient dan ook aanbeveling voor elke ontwerper en elk bureau om de huidige strategie te toetsen, een strategie te ontwikkelen en waarde- innovatie op gang te zetten die het mogelijk maakt om succesvol te zijn in al deze vier mogelijke toekomstscenario’s. Uiteindelijk leidt dat tot een lerende en zichzelf continu vernieuwende organisatie. Hierdoor kan de sector sterker worden.

Aanbevelingen
Ontwerpers, beleidsmakers, opleiders en bureaus kunnen een aantal concrete activiteiten ontwikkelen en implementeren op basis van deze scenario’s:
• Toetsen van huidige strategie en beleid
Stel de vraag: Is onze huidige strategie houdbaar in al deze
mogelijke toekomstscenario’s? Zo niet, stel de strategie bij.
• Strategie en beleidsontwikkeling
Stel de vraag: Wat zou onze strategie moeten zijn? Hoe kun- nen we deze meer op de toekomst baseren dan dat we het verleden extrapoleren?
• Waarde-innovatie
Stel de vraag: Welke nieuwe waarde verlangen onze klanten in deze verschillende toekomstbeelden? Hoe gaan we die
waarde leveren en wat moeten wij vernieuwen om dat te
kunnen doen?
• Vormen van een lerende organisatie
Stel de vraag: Hoe kunnen we deze scenario’s gebruiken om een dialoog aan te gaan met medewerkers, klanten en an- dere stakeholders om na te denken over het aanpassen aan de mogelijke externe ontwikkelingen? Als dit in een cyclus gedaan wordt bereiken we een continu lerende organisatie.
• Grootschaliger onderzoek
Hiernaast beveel ik grootschaliger onderzoek aan naar de economische performance en de toekomst van de sector. Hierbij moeten niet alleen participanten uit de sector, maar ook van buiten de sector meegenomen worden. Daarnaast is een diepergaand kwantitatief onderzoek met een longitudi- naal karakter belangrijk om op termijn onderbouwde uitspra- ken te doen over de status en ontwikkeling van de sector.

En nu
De scenario’s kunnen gezien worden als een tool kit om aan de slag te gaan met deze en nog andere vragen. Ik hoop dat deze toekomstscenario’s de diverse ontwerpbureaus en individuele ontwerpers inspireren om, onafhankelijk van welk van deze scenario’s in de toekomst zal uitkomen, een toekomstbesten- dige strategie uit te denken die tot goede resultaten leidt.