57% Nederlanders ziet retailaankopen met gezichtsherkenning niet zitten

62% van alle Nederlandse respondenten staat in het algemeen positief tegenover gezichtsherkenning, maar 57% ziet retailaankopen met gezichtsherkenning niet zitten.

Quirine Storm van Leeuwen van GetApp reflecteert:

1. 85% staat positief tegenover gezichtsherkenning bij paspoortcontrole

De e-gate van Schiphol is een goed voorbeeld van deze toepassing. In 2018 maakten al meer dan 12 miljoen reizigers uit de EU, EER, Zwitserland of de VS gebruik van deze self service paspoortcontrole (SSPC). Dit systeem controleert de identiteit van de reiziger door de foto in het paspoort te vergelijken met de persoon die door het poortje loopt. Maar het controleert ook de echtheid van het document. Daarnaast doorzoekt het ook het politiesysteem, iets wat veel reizigers waarschijnlijk niet weten. 

2. 80% tolereert gezichtsherkenning voor politiesurveillance en opsporing

Acht op de tien ondervraagde Nederlanders vindt de inzet van gezichtsherkenning voor politiesurveillance en opsporing enigszins (37%) tot zeer acceptabel (43%). Zij beschouwen dat de voordelen van het oplossen van misdaad opwegen tegen een eventuele inbreuk op hun privacy.

De Nederlandse politie heeft een database met ruim 2,5 miljoen gezichtsfoto’s van verdachten en veroordeelden, CATCH genaamd, en is bevoegd een gelaatsvergelijking te verrichten van een cameraopname of andere opsporingsafbeelding om achter de identiteit van verdachten te komen. In 2020 werden 116 verdachten door dit systeem herkent. De uitkomst is nooit leidend, want systeemfouten kunnen voorkomen. De resultaten worden daarom altijd door meerdere experts gecontroleerd en de uitkomst. 

Aanbieders van gezichtsherkenningssoftware als Microsoft pleiten dan ook voor extra beoordelingsfactoren zodat de bescherming van mensenrechten gewaarborgd blijft. Microsoft wil hun gezichtsherkenningstech zelfs niet meer aan de politie in de VS verkopen zolang het gebruik ervan niet gereguleerd is.  

3. 75% is positief over gezichtsherkenning voor ontgrendelen smartphone en 63% over inloggen online bankapp

Driekwart van de respondenten vindt het gebruik van gezichtsherkenning voor het ontgrendelen van een smartphone zeer (34%) tot enigszins (41%) acceptabel. De houding tegenover het gebruiken van een gezichtsscan voor het inloggen in een online bankapp of het doen van betalingen is ook positief (63%). 

Uit eerder onderzoek van Getapp bleek al dat 46% van de ondervraagde Nederlanders ook al biometrie (in de vorm van een vingerafdruk of facescan) gebruikt om hun telefoon te ontgrendelen en dat 27% het al gebruikt voor een mobiele betaling of het uitvoeren van financiële transacties online. 

Bij het openen van apps op onze mobiele telefoon verschijnt ook steeds vaker de melding dat biometrische vormen van authenticatie beschikbaar zijn wat de consument voor de soms moeilijke keuze stelt biometrie te activeren of niet.

Als gebruiker is het verstandig om vooraf goed uit te zoeken hoe je biometrische gegevens beschermd worden. Of ze opgeslagen worden, en zo ja, of ze dan op één plek of over meerdere plekken verdeeld opgeslagen zijn, of ze in rust versleuteld en geanonimiseerd opgeslagen worden, wie er toegang tot de gegevens heeft, of je ze kunt wissen, en welke andere veiligheidsmaatregelen er zijn genomen.

4. Verdeeldheid over gezichtsherkenning voor toegang tot evenementen

De meningen zijn nogal verdeeld als het gaat om gezichtsherkenning om toegang te krijgen tot evenementen. 47% van de respondenten vindt dit gebruik acceptabel en 48% niet. 

Bij de Olympische Spelen van Tokio is gezichtsherkenning op grote schaal ingezet, als toegangscontrole voor atleten en journalisten en om te controleren op het dragen van een mondkapje waarbij drones werden gebruikt.

In ons land zetten voetbalclubs gezichtsherkenning bijvoorbeeld in, zowel voor het weren van hooligans als voor het versoepelen van de entree van VIPS. Ook in casino’s vindt gezichtsherkenning plaats om valsspelers te weren of gokverslaafden te helpen zich te controleren.

Gezichtsherkenning bij evenement vindt bij de ingang plaats. Zo mogen supporters van een voetbalclub bijvoorbeeld naar binnen als de software constateert dat hun gezicht overeenkomt met de foto in de database van goedgekeurde toeschouwers. De kans dat een persoon wordt aangezien voor een niet goedgekeurde supporter (een zogenaamde False Rejection) en vervolgens de entree wordt geweigerd bestaat. 

5. 63% positief tegenover gezichtsherkenning voor toegang tot gebouwen

Je gezicht laten scannen om toegang te krijgen tot een gebouw vindt 16% van de respondenten zeer acceptabel en 47% enigszins.  Als het om een beveiligde instelling als een kerncentrale gaat dan is dit ook geoorloofd, maar als het om toegang tot een normaal kantoor of sportclub gaat eigenlijk niet, en dat geldt ook voor andere vormen van biometrie als een vingerafdruk. Dat staat in de Uitvoeringswet Algemene Verordening Gegevensbescherming (UAVG). Want biometrie (gezichtsherkenning) mag alleen worden ingezet voor gebouwen en informatiesystemen die zó goed beveiligd moeten zijn dat dit niet anders kan dan door (alleen) biometrie te gebruiken. Een uitzondering op de regel is wanneer er uitdrukkelijke toestemming is gegeven door de betrokken persoon, maar deze regel geldt in dit geval niet, omdat de werknemer afhankelijk is van de werkgever en niet in de positie is om te weigeren. 

6. 67% vindt gezichtsherkenning voor gepersonaliseerde reclame onacceptabel

Camera’s in billboards die voorbijgangers advertenties op maat bieden, ook dat kan met software voor gezichtsherkenning. Draag je een bril, dan verschijnt de reclame van een opticien. Staan je tanden scheef, dan goochelt het billboard een advertentie voor tandverzorging tevoorschijn. 

67% van de ondervraagde consumenten vindt deze toepassing van gezichtsherkenning onacceptabel. Het mag ook niet zonder toestemming. Bedrijven in ons land mogen niet zomaar op openbare plaatsen voorbijgangers filmen met camera’s in billboards, maar ze zouden dit bijvoorbeeld wel kunnen doen door een voorbijganger via een tussenstap met een QR-code of een app toestemming te vragen waarna de camera pas inschakelt.

7. 59% vindt emotiedetectie onacceptabel

Ook emotiedetectie bevalt de meeste ondervraagde Nederlanders niet (59%). Tijdens een sollicitatie kan er bijvoorbeeld worden gevraagd om een videopresentatie op te nemen. Gezichtsherkenningstechnologie met kunstmatige intelligentie en taalanalyse-instrumenten kunnen dan worden gebruikt om emoties of bepaalde persoonlijkheidskenmerken te bepalen.

Toch zijn er omstandigheden waarin emotiedetectie een toegevoegde waarde kan bieden. Denk maar aan een systeem in een auto dat bestuurders waarschuwt wanneer ze op het punt staan om in slaap te vallen. 

8. 57% ziet retailaankopen met gezichtsherkenning niet zitten

Betalingen verrichten in een fysieke winkel via een facial recognition payment system staat in ons land nog in de kinderschoenen. Toch wordt het geleidelijk geïntroduceerd in andere landen: Carrefour-winkels testen de methode in China en Frankrijk, Amazon-Go in de VS. 

Respondenten zijn verdeeld over deze kwestie en indien een dergelijke methode in Nederland zou worden ingevoerd, zou 36% van hen geneigd zijn deze te gebruiken, tegenover 57% die het geen goed idee vindt.

Uit de resultaten van ons onderzoek kan geconcludeerd worden dat het grote publiek zich vrij goed op zijn gemak voelt met gezichtsherkenning wanneer het in verband wordt gebracht met veiligheid en bescherming (beveiliging van de maatschappij, persoonlijke applicaties of apparatuur), concludeert Quirine Storm van Leeuwen van GetApp. 'Veel minder wordt het geduld wanneer het gaat om consumptie als betalingen in winkels of marketing op straat.  De technologie wordt al volop ingezet en gebruikt. Waar de grens moet worden getrokken is een vraag waar privacytoezichthouders zich nu over aan het buigen zijn. Er moeten manieren worden gevonden om het enorme potentieel van facial recognition te benutten zonder dat dit ten koste gaat van ons recht op vrijheid en bescherming van onze privacy.'

(PvWK i.s.m. QSvL, bron: GetApp, foto: Cottonbro / Pexels)
 

De resultaten in een infographic