Als je voornaam een merk is: Mathilde

Vormgeefster Lisette de Zoete besloot haar biografie te schrijven. Onlangs is zij een unieke crowdfunding actie gestart voor de publicatiekosten van de vele foto’s die van Mathilde als historische eenling zijn gemaakt. De teller tikt goed door, maar laten wij haar helpen om haar goede en belangrijke doel te kunnen realiseren.    

Mathilde is op 7 juli 1938 in Terneuzen geboren als Mathilde Maria Theodora de Doelder. Na het gymnasium vertrekt zij naar Amsterdam om kunstgeschiedenis en klassieke talen te studeren. Aldaar ontmoet zij de veertig jaar oudere schilder Carel Willink. Zij wordt zijn muze en vrouw. Dankzij de extravagante Mathilde komt het werk van Willink meer in de belangstelling en kan hij zijn prijzen verhogen. Wanneer zij begin jaren zeventig de voor Nederlandse begrippen uitzinnige creaties van mode-ontwerpster Fong-Leng ontdekt en ook altijd en overal gaat dragen, wordt zij steeds bekender. In retrospectief blijkt Mathilde de geestelijke moeder te zijn geweest van moderne Amerikaanse modefenomenen als Lady Gaga en de huidige koninginnen van de nieuwe media, de moeder en dochters Kardashian. Wat heeft zij nu weer aan? En van wie?

Het hart van Mathilde breekt als Willink haar verlaat voor een jongere blonde vrouw. Zij gaat op zoek naar mannelijke kunstenaars van wie zij opnieuw de muze kan zijn, waaronder Salvador Dalí in New York en Anton Heyboer in Nederland. Voor de toen weliswaar zeer progressieve Nederlandse begrippen is zij in feite al een te grote ‘larger-than-life’ vrijgevochten vrouw geworden die te ver boven de maaivelden uitsteekt. Maar voor de losbandige toetredingseisen van de internationale kunst- en modejetset van Dalí blijkt zij te preuts en keerde terug naar de Veste Amsterdam, zoals zij de hoofdstad altijd noemde.

Ondertussen neemt de bekendheid van het merk Mathilde in eigen land steeds grotere vormen aan. Het toppunt is een televisie-interview bij Henk van der Meijden, de eerste roddeljournalist van Nederland die zelf ook een merk wordt. Op 25 oktober 1977 wordt Mathilde dood gevonden in haar hemelbed met een schotwond in haar linkerslaap. Haar dood is een Hollands en Amsterdams mysterie, de zaak is nooit

opgelost en inmiddels verjaard. Zowel haar excentrieke leven als haar dood hebben eraan bijgedragen dat Mathilde nog altijd een begrip is in Nederland. Het Nederlandse modeduo en wereldwijd bekende merk Viktor & Rolf eerde een paar jaar terug een collectie aan dat andere illustere Nederlandse modeduo dat hen voorging, Mathilde in Fong-Leng.

Maar wie was Mathilde? De Zoete gaat op zoek. Zij spreekt met haar familie en vrienden. De focus verschuift van haar veel besproken dood en de jaren na haar scheiding naar haar intrigerende leven. Behalve de biografie bevat het boek een zoektocht en volledig uitgeschreven interviews met ingewijden zoals Fong-Leng, Marte Röling, Joop van Loon, Imca Marina, Lotti en Maria Heyboer, Adrian Stahlecker en haar zussen. Het rijkelijk geïllustreerde kunstboek bevat fotografie van onder andere Paul Huf, Paul Levitton, Max Koot en Wubbo de Jong.

Lisette de Zoete vertelt vol liefde en passie over haar spraakmakende boek. 'Tot mijn verbazing was er na al die jaren – sinds haar overlijden in 1977 – nog geen volledige biografie over Mathilde. Hoe kon het dat er geen allesomvattende biografie bestond over de vrouw die in haar tijd zo bekend was? Het fenomeen dat eerst in Amsterdam en later ook landelijk zó veel aandacht genereerde? De muze die zoveel betekende in het leven en werk van haar man Carel Willink, Fong-Leng, Anton Heyboer en vele andere Nederlandse kunstenaars? De vrouw die als een van de eersten in Nederland kleding als kunst waardeerde en een ware kunstcollectie bezat? Deze vragen lieten mij niet los. Het ontbreken van een boek over het fenomeen Mathilde Willink is een gemis voor Nederland, de kunstwereld en zowel de mensen die in haar geïnteresseerd zijn als ook de mensen die haar nog niet kennen. Zij heeft de Nederlandse mode- en kunstgeschiedenis onmiskenbaar beïnvloed. Zonder een boek over Mathilde is het bestaande tijdsbeeld van Amsterdam in vooral de jaren ‘70 incompleet. Het zou uiterst zonde zijn als haar betekenis voor de kunst, de hoofdstad, de Nederlandse kunst en geschiedenis, zou vervagen. Vanuit deze verwondering ontstond bij mij het doel een boek over Mathilde te realiseren en haar de plek in de Nederlandse geschiedenis te geven die haar toekomt.'

Vol geestdrift vertelt De Zoete verder over haar grote onderneming. 'Al werkende aan de biografie merkte ik dat deze vraag niet alleen bij mij leefde. Velen reageerden uiterst verbaasd wanneer zij vernamen dat er nog geen biografie over de muze bestond en het enthousiasme dat er nu een boek aankomt is zeer groot. Mijn voornaamste doel is het bestaande beeld van Mathilde te nuanceren. Over Mathilde is door de jaren heen veel geschreven in de pers. Bijna veertig jaar na haar dood doet haar spraakmakende leven nog altijd stof opwaaien. Toch ligt vrijwel altijd de focus op alleen de laatste twee heftige jaren na de scheiding van haar man Carel Willink en haar mysterieuze dood. Ik was zeer benieuwd naar wie zij werkelijk was, los van alle sensatie en aannames. Ik ben op zoek gegaan naar haar leven. Op zoek de mens die zij was.'

De biografie wordt in het najaar 2016 uitgegeven door Lecturis, één van de beste uitgeverijen van kunstboeken in ons land. Het wordt een ‘full colour’ biografie van 400 pagina’s in de vorm van een kunstboek. De afmeting van het boek en het paginaformaat is 17x24 cm. De eerste oplage wordt circa 2000 stuks. Het boek zal worden gedistribueerd via het Centraal Boekhuis. De crowfunding voor haar biografie over Mathilde Willink kunt u hier steunen. U kunt kiezen uit verschillende vormen van financiële bijdragen.

Het diepte-interview met de schrijfster dat radiomaker Harold Thiehatten onlangs uitzond via zijn programma Studio 45 op MVS/Salto kunt u hier naluisteren. Opgenomen uitspraken van Mathilde in haar typische uitspraak van de Nederlandse taal zijn hierin te beluisteren. Ook enkele favoriete nummers van Mathilde Willink worden hierin gedraaid. Lisette de Zoete (1978) is illustratief vormgever. Sinds 2004 werkt zij vanuit haar atelier als zelfstandig ondernemer voor onder andere tijdschriften, uitgeverijen en particulieren. Ik hoop dat deze bijzondere wake-up call voor de Koningin van de schone kunsten in de Veste Amsterdam zal slagen.   

Klaus van den Berg
trendwatcher
werkzaam in marktonderzoek, strategie en trends voor bedrijven, overheden en goede doelen.
www.klausvandenberg.com