De retail staat op zijn kop... maar veranderen we wel genoeg mee?

Nu merk ik dat de wil er wel is, maar dat men vaak in de oude wereld blijft hangen. Natuurlijk is niet altijd de noodzaak aanwezig, omdat er nog steeds een mooie omzet en rendement wordt gemaakt. Dat de groei afvlakt of zelfs iets terugloopt wordt wel onderkent, maar wordt toegeschreven aan tijdelijke omstandigheden. En dat terwijl deze tijd echt om rigoureuze veranderingen vraagt.

Verandering is noodzaak
Ondernemers die in deze tijd roepen dat verandering niet nodig is omdat trends als digitalisering, verduurzaming, internationalisering, technologie om er maar een paar te noemen geen invloed hebben op hun markt en dat het nog steeds goed gaat vind ik naïef en ik vrees dan ook dat ze op korte termijn geconfronteerd gaan worden met de harde werkelijkheid.

Maar ook ondernemers die zeggen dat ze veranderen, maar daarbij blijven denken en vasthouden aan het bestaande business model zitten in de gevaren zone. Nu zijn er wat mij betreft 2 soorten van vernieuwing of innovatie: evolutie of revolutie.

Evolutie…..
Niet iedere verandering vraagt om rigoureuze stappen. Innovatie in producten en processen als verbetering logistiek, gezondere, meer duurzame of voedsel veilige producten vraagt om kleinere stappen waarbij geprofiteerd kan worden van bijvoorbeeld technologische ontwikkelingen. Dit vereist een goede kennis van trends, de markt, afnemers en producten.

….of revolutie
Maar de huidige ontwikkelingen binnen de retail vraagt meer. Door veranderingen bij de consument en technologie staat de wereld ineens op zijn kop. Online, social media, big data en ga zo maar door vragen om meer disruptieve innovatie. Denk daarbij aan ontwikkelingen als 3D printing, Virtual Reality, Artificial Intelligence, Über achtige logistieke oplossingen en drones. Dit vraagt echt een andere manier van denken, maar vooral ook doen.

Maar verandering heeft grote impact
Uit ervaring kan ik zeggen dat een rigoureuze verandering een enorme impact heeft. Als er van de ene op de andere dag van je gevraagd wordt op een hele andere manier te gaan werken, is ineens alle zekerheid die je opgebouwd hebt verdwenen. Automatisch grijp je dan terug op je gedrag uit het verleden. Maar wel heel hard roepen hoe vernieuwend je bezig bent om richting anderen je kwetsbaarheid niet te tonen. Daarmee ben je dan ook direct zelf de grootste barrière voor verandering. Zelf merk ik dat we als bedrijf een stap gemaakt hebben, maar er nog lang niet zijn. En dat geldt dus ook mij. De verandering gaat constant door, wat de onzekerheid verder vergroot. Misschien ben ik er dan zo langzamerhand ook wel te oud voor.

Omdenken
De vraag is of de huidige ondernemingen de omgeving en mensen hebben en daarmee een goede voedingsbodem hebben om op deze verandering in te kunnen spelen. Dit vereist namelijk echt ‘omdenken’ en het gevaar is dat we daarbij te veel terug grijpen op de bestaande situatie waarin we ons veilig voelen. Deze disruptieve innovatie is volgens mij dan ook alleen te realiseren buiten de eigen organisatie of door samenwerking met kleine innovatieve spelers. Mooie voorbeelden zijn Rituals en meer recent Spar University, Beerwulf en Instock.

Tijd voor actie
Deze bedrijven kunnen zich in alle rust ontwikkelen, zonder de ballast van de ‘oude’ organisatie. Vaak concurreert het dan ook nog niet met de oude bestaande activiteiten. Het betekent werken met mensen die de huidige generatie beter begrijpen. Betekent vaak ook een lange adem, mislukken en opnieuw beginnen en hoge aanloopverliezen. Maar is uiteindelijk noodzakelijk om klaar te zijn voor de toekomst. Het is tijd om in actie te komen!

Dirk Mulder 
Sector Banker Trade & Retail bij ING 

beeld: ING