[Interview] Erland Galjaard (RTL): 'Ik ben een maker'

Galjaard zit ontspannen in zijn stoel in zijn ruime werkkamer in het pand van RTL Nederland op het Mediapark in Hilversum. Aan de muur prijken onder meer gedragen voetbalshirts van Maradona met een persoonlijke boodschap van de voormalige stervoetballer. De programmadirecteur maakte twee documentaires over ‘Pluisje’ en kreeg ze bij wijze van dankzegging. Verder heeft zijn kamer een sober karakter. ‘We zijn net verhuisd. Ik moet eens wat meer ophangen’, zo constateert hij met milde ironie. 

De zoon van bekende wetenschapper Hans Galjaard en man van Wendy van Dijk werd in juli 2007 benoemd tot programmadirecteur van RTL 4. Sinds november 2011 is hij programmadirecteur van RTL Nederland. De familiezender veroverde hele avonden met programma’s zoals The Voice, Holland’s Got Talent en RTL Late Night. Ook zijn ‘maatschappelijke programma’s’ zoals Verslaafd, Project P. en Gepest scoren goed. Tegelijkertijd komt deze programmering hem op kritiek te staan. Hij zou hiermee leed exploiteren.

MarketingTribune sprak met hem over zijn ongebreidelde passie voor het maken van tv, zijn visie waarvan ieder programma is doordrenkt, zijn hekel aan navelstaren en ‘azijnpissende’ mediafiguren en de noodzaak om onderscheidend te zijn voor je adverteerder.

Uw vader is een vooraanstaande en bekende wetenschapper en uw broer en zus hebben gestudeerd. U koos er daarentegen voor om uw studie Sociologie en Politicologie af te breken en als stagiaire bij de Publieke Omroep aan de slag te gaan. Was het een teleurstelling voor uw ouders dat u besloot om in de tv-branche te gaan werken?

'Nee, helemaal niet. Mijn vader was zelf heel fanatiek met filmen en verscheen regelmatig in programma’s als Groot Uur U. Hij vond het juist mooi dat ik van mijn passie mijn werk maakte. Dat gold ook voor mijn moeder. Kijk, ik wist al op jonge leeftijd dat ik tv wilde maken. Daarom wilde ik naar de School voor Journalistiek, maar voor die opleiding werd ik uitgeloot. Toen heb ik twee jaar Politicologie en Sociologie gestudeerd, totdat ik een baantje vond bij de tv: mijn droom.
Ik begon bij de NOT en ging daarna naar de Vara. Daar leerde ik alle facetten van het vak. Van monteren, tot draaien en van filmen tot interviewen. Het is goed om dat allemaal zelf gedaan te hebben. Daar heb ik de basis gelegd voor de rest van mijn loopbaan. En het maakt dat ik begrijp waar het vak van het maken van tv, ook in het handwerk, over gaat.'

Wat trof u aan bij RTL 4 toen u in 2007 als programmadirecteur begon?

'Ik trof een zender aan met mensen die niet wisten wat te doen en waar ze naar moesten zoeken. Dat zie je nu al jaren bij SBS trouwens, maar dit terzijde. SBS zat in die tijd juist in de lift met programma’s zoals Sterren dansen op het ijs en Hart van Nederland. Wij waren zoekende en dolende. Iedereen duikt dan ook op je, het leedvermaak bij anderen was niet van de lucht. Fons van Westerloo [voormalig directeur van RTL, red.] had SBS succesvol opgezet vanuit een underdogpositie, maar had met RTL, de marktleider, minder gevoel voor de juiste koers. Dat bracht grote problemen met zich mee en veel onrust. Dat is onder zijn opvolger Bert Habets [huidig directeur, red.] gelukkig veranderd.
Toen ik mijn eerste voorstelrondje maakte zaten de presentatoren zonder enig zelfvertrouwen bij mij op de kamer. Robert ten Brink, Martijn Krabbé, Carlo Boszhard en Irene Moors, ze twijfelden allemaal hevig aan zichzelf. Ik ben samen met hen op zoek gegaan naar waar zij nou goed in zijn, waar hun specifieke kracht ligt. Een basisvoorwaarde is dat je ook echt iets hebt met het programma dat je presenteert. Linda de Mol presenteert bijvoorbeeld op een heel enthousiaste manier de spelletjes Weet Ik Veel, Miljoenenjacht en Ik Hou Van Holland. Je kunt je mening hebben over quizzen, maar zij vindt ze echt leuk. De hele familie De Mol is competitief en dol op spelletjes. Dat straalt ook van haar af. Martijn Krabbé ging het door hem zelf bedachte programma Uitstel van Executie presenteren en scoorde goed. Carlo & Irene hebben zich ontwikkeld tot de ideale persoonlijkheden voor TV Kantine dat een groot succes werd.
Het gaat er in mijn werk om dat je mensen op de juiste plek zet. En je moet natuurlijk je doelgroepen kennen. Dat doe je door te werken als een goede dokter; door de tijd te nemen en goed te kijken en te luisteren.'

U begon dus, op de nieuwsafdeling na, met een kreupele boedel. Toch heeft u SBS in de loop der jaren verpletterd en sterk terrein gewonnen op de Publieke Omroep. Laten we eens naar de meest opmerkelijke overwinning op de Publieke Omroep kijken. U koos ervoor om Humberto Tan tegenover de kijkcijferkanonnen Pauw & Witteman te plaatsen. Je zou zeggen, een kamikaze-actie?

'We hebben juist lang over dat programma nagedacht. Als mensen een zware werkdag hebben gehad, al het nieuws al hebben gezien en gehoord, dan willen ze graag voor het slapen ook naar een programma kijken met een warme, gezellige sfeer. Je loopt over straat naar huis en ineens zie je een kroeg waar het gezellig is, dat gevoel. Je drinkt één of twee biertjes, maakt een praatje en gaat met een glimlach weer naar huis. Over marketing gesproken, dat is een eerste schets van een late night-programma dat er nog niet was. Daarmee was het onderscheidend.'

Warmte en gezelligheid liggen doorgaans ver van diepgang af. Tan wordt dan ook nog weleens aangewreven dat hij oppervlakkig zou zijn.

'En dat is onzin. Hij is ontzettend breed onderlegd en weet veel van sport, muziek, recht, politiek en allerlei maatschappelijke zaken. Hij doet in dat opzicht zeker niet onder voor Jeroen Pauw. Wij kunnen met Humberto eindeloos variëren in onderwerpen en zijn ook uniek door een andere toon en niet te doen wat iedereen al doet. We konden meerdere keren politici krijgen, maar nodigden hen niet uit omdat ze niets urgents of persoonlijks te vertellen hadden op dat moment. Maar op Prinsjesdag zat Jeroen Dijsselbloem bij Humberto: actueel en relevant! Ik wil dat boeiende verhalen centraal staan die urgent, relevant en persoonlijk zijn. De ouders van Tristan van der V. zaten bij Humberto, dat is ook een goed voorbeeld.'

De maatschappelijke programma’s, onderdeel van het Galjaard-dna, die u maakt worden door critici nogal eens betiteld als exploitatie van leed. Hebben zij een punt?

'Nee, dat hebben ze niet. Het zijn achterhaalde en vooringenomen meningen van slechts een handjevol mensen die bij elk programma dat wij aankondigen al vooraf roepen dat slechts geld de aanleiding is. Dat is uiteraard complete onzin. Het gaat erom dat je je voelsprieten hebt uitstaan in de maatschappij. We signaleren wat er leeft en gaan dan soms over tot actie. We maken dingen bespreekbaar en helpen bij het zoeken naar oplossingen. Neem het probleem van pesten, dat wordt steeds erger. Als je de wanhoop en het onbegrip leest of ziet van de slachtoffers dan schieten de tranen in je ogen. De eenzaamheid van de kinderen die dat meemaken, is verschrikkelijk. Ik realiseerde me na het zoveelste dramatische bericht in korte tijd, dat er nog nooit een goed tv-programma was gemaakt over dit omvangrijke probleem. Hetzelfde geldt voor burenruzies en mensen die in de schulden zitten. Wij willen mensen op een integere manier helpen om uit de problemen te komen. De functie en rol van tv als boodschapper van het nieuws, maar ook het inzichtelijk en bespreekbaar maken van maatschappelijke issues, is groter en belangrijker geworden dan vroeger. Onze intenties zijn goed, en natuurlijk schort het weleens aan de uitvoering. En ja, we willen dat er naar die programma’s wordt gekeken zoals elke krant wil dat zijn verhalen en nieuws wordt gelezen. We zijn een commercieel bedrijf. Het is voor de adverteerder wel zo prettig als er goed naar wordt gekeken. Maar dat staat een integere benadering niet in de weg.'

De adverteerder, hij viel al, wil natuurlijk in de eerste plaats adverteren rondom programma’s met hoge kijkcijfers. Dat lukt u goed. Hoe weet u wat er onder u doelgroepen leeft?

'Door mezelf breed te oriënteren, het gaat om heel Nederland en niet om Hilversum of de grachtengordel. Zoals ik al eerder zei, het is zaak om te werk te gaan als een goede dokter. Eerst goed kijken en luisteren. Hoe ik dat doe? Door de krant te lezen, door naar andere programma’s te kijken, overal en nergens met mensen te praten, de straat op te gaan. Ik denk dat wij dicht op onze kijker zitten en een goed beeld hebben wat hen bezighoudt.'

De adverteerder wil tegelijkertijd meer dan alleen maar ouderwets adverteren. Branded content is de trend. Hoe speelt RTL hierop in?

'In ieder geval niet door snel de poet binnen te slepen. Wij bestuderen grondig waar de desbetreffende adverteerder voor staat en wat hij nastreeft. Vervolgens leveren we maatwerk. The Voice is een goed voorbeeld met de Vodafone-setting waarin dat programma wordt opgenomen. Het is geen in your face marketing, maar een organische manier om dat merk naar voren te laten komen. Hetzelfde geldt voor All You Need is Love met Kleenex en Leven als een prof met Nivea for Men. We koppelen de adverteerder aan het programma waar het bij past. Daarbinnen komt zijn boodschap maximaal naar voren, zonder dat het storend is.'

Er wordt ondanks de digitale revolutie nog steeds veel tv gekeken. Toch zou je zeggen dat nieuwe generaties minder hebben met dit ouderwetse medium. Dalende kijkcijfers betekenen dalende adverteerdersinkomsten, een trend die je in de geprinte media al jaren ziet. Baart dat u zorgen?

'Nee, mensen kijken gemiddeld drie uur per dag tv. Het zal de komende jaren wel iets afnemen, maar het is nog steeds springlevend. Wat mij wel enigszins zorgen baart, is dat er steeds meer niche- en themazenders zijn zoals 24Kitchen en National Geographic bijkomen. De adverteerder heeft steeds meer te kiezen en verdeelt zijn budget. Daar hebben we nu soms al last van. Maar terugkomend op het digitale deel, we zijn op dat vlak heel sterk. We hebben vier zenders en daar komt RTL Z binnenkort bij. We hebben ook nog twee digitale zenders met RTL Lounge en RTL Crime en hebben natuurlijk ook RTL XL en Videoland.'

U bent al lang aan RTL verbonden. Wat brengt de toekomst voor Erland Galjaard?

'Ik heb net voor drie jaar bijgetekend en heb er nog steeds veel plezier in. Ik ben een maker, lees alle scripts en sta veel op de werkvloer. Ja, ik draai veel uren, maar zo voelt het niet. Ik heb er ontzettend veel plezier in. Daarnaast heb ik bij Will Koopman een eigen idee neergelegd voor een dramaserie die, mits goed uitgewerkt, de komende jaren wellicht te zien zal zijn. Ook heb ik de ruw aanzet voor een filmscript geschreven. Het wordt een grappig, herkenbaar, serieus, klein en liefdevol verhaal. Meer kan ik er nu niet over zeggen. Dat wordt nu verder uitgewerkt. Ik meld me als het de bioscoop ooit haalt, hahaha.'

CV Erland Galjaard (47)

Geboren in Sassenheim
1989 - 1992: Communication Sciences; degree Sociology/Politics, UvA
1992: Eindredacteur en verslaggever voor NOS
1993: Redacteur voor talkshow van Paul Witteman, Vara
1994: Hoofdredacteur Klasgenoten met Koos Postema, Vara/RTL
1994 - 1995: Mastermind van consumentenprogramma Radar
1994 - 1995: Hoofd van de Informatieve Programmering, Tros
1996: Verantwoordelijk voor de opzet van de Sportafdeling, SBS
1996: Hoofdredacteur Sport 7, Endemol
1997 - 2007 : Programmadirecteur van RTL 5, assistent programmadirecteur RTL 5, hoofdredacteur Sportredactie, projectmanager RTL News, hoofdredacteur Ooggetuige voor Feike Salverda
2007: Programmadirecteur RTL
2011: Programmadirecteur RTL Nederland

Dit artikel stond in MarketingTribune 1, verschijningsdatum 13 januari 2015.