Binge watching: urenlang series kijken, een cultureel fenomeen

Voor ik het weet, sta ik binnen aan de kabels van de tv te trekken en prop het zwarte doosje dan met een tevreden gevoel in mijn handtas. House of Cards: nog meer dan een heel seizoen te gaan. We zullen pizza’s eten, rode wijn drinken, aflevering na aflevering starten. En als het twee uur ’s nachts is, kijken we elkaar vragend aan. Nog eentje dan. 

Wie zich vroeger urenlang van de wereld afsloot om zich over te geven aan het voorgeschotelde beeldbuisentertainment was lui. Een couchpotato. Maar sinds Netflix eind 2011 begon met het tegelijkertijd lanceren van alle afleveringen van populaire series, is het zogeheten binge watching het nieuwe cool. Zelfs Bill en Hillary Clinton keken in één ruk door het eerste seizoen van House of Cards. 

Onderzoek van het Engelse Thinkbox toont de zes drijfveren van lineair televisie kijken versus on-demand. Die laatste is vooral meester in het vervullen van de persoonlijke behoefte om te ontsnappen aan de realiteit en het bevredigen van onze guilty pleasures. Maar binging is meer dan Internet-tv dat terrein wint van lineair televisie kijken. We hebben te maken met een cultureel fenomeen. 

Antropoloog Grant McCracken schreef er een interessant essay over in Wired. Volgens hem gaat binging verder dan het tijdelijk ontsnappen aan de wereld om psychologische redenen. We bouwen een andere wereld in de plááts van onze eigen wereld, om antropologische redenen. En dat lukt het beste bij die series die gemaakt zijn met het oog op bulkconsumptie. De grotere complexiteit van de vertelvorm zorgt voor een plotselinge continuïteit. Het scherm wordt ons tweede thuis. We bezetten het. We wonen er. 

Deel die ervaring met je partner of gezin en het zorgt voor gemeenschappelijkheid. Een gezamenlijk referentiepunt. Zoals koppels die te midden van een drukke, chaotische agenda een soort intimiteit creëren rond het terugkijken van oude series zoals The Flying Doctors. Alsof je met elkaar even alleen bent op een eilandje in plaats van dat half Nederland op hetzelfde moment naar dezelfde aflevering kijkt. 

Na de eerste marathonsessie ben ik de volgende ochtend bijna verbaasd dat er niks in het nieuws is over president Garrett Walker. Dit gaat te ver. Ik wil mijn kostbare vrije uren en aandacht toch niet verspillen aan een fictieve wereld? Hier in Zeeland, waar ik ‘s ochtends niet wakker word van de auto’s, maar van de meeuwen. Een week van lange strandwandelingen, hardlopen langs het Grevelingen, nieuwe recepten koken, schaken met mijn lief, Tolstoj lezen, mediteren. Ik zag het allemaal voor me. 

Maar als die avond de zon achter de duinen zakt, lonkt het leven van Frank Underwood. Ik kan me zelfs oprecht gelukkig voelen bij het vooruitzicht dat ik mij weer een avondlang kan onderdompelen in de wereld van machtsgeil Washington. De verleiding van ‘nog eentje dan’. Het voelt een beetje als gestopt zijn met roken en toch een pakje kopen als die ene vriendin komt eten en mijn goede voornemens als een kaartenhuis in elkaar vallen. 

Esther Overmars is Strategy Director bij UM
www.um.nl