Google maakt veel reclame voor privacy. Hoe logisch is dat?

Data is hun goud en de basis voor hun zeer succesvolle businessmodel. Hoe meer data des te beter zou je zeggen. En dat Google wereldwijd heel succesvol is werd bij de laatste kwartaalcijfers heel erg duidelijk, meer dan 20 procent groei, jaar na jaar. Qua pr scoort de campagne ongetwijfeld goed, maar gezien het businessmodel van Google lijkt het niet direct logisch dat Google zwaar investeert in het privacybewustzijn van de Nederlandse burger.

Het is alsof Shell zwaar gaat adverteren om mensen aan te moedigen minder benzine te verbruiken, of de energiemaatschappij die je gaat vertellen hoe je op energie kunt besparen. Dat ze het af en toe roepen ok, maar zo fors investeren? Er is meer aan de hand zou je zeggen.

In de campagne wijst Google haar 10 miljoen gebruikers in Nederland erop dat je via je Google-account zelf controle krijgt welke data er worden en blijven opgeslagen over jou. Die data worden gebruikt om de advertentiediensten te verbeteren, maar iedere gebruiker kan een aantal zaken aan en uit zetten of bepaalde persoonlijke gegevens verwijderen (zelfs per periode). Ik heb zelf ook gekeken in mijn Google-account. Toen ik zag welke gegevens er zijn opgeslagen. was mijn conclusie duidelijk: Google weet veel van mij. Zoveel dat ik echt moet nadenken wie meer weet van mij dan Google. Detectives zoals Peter Falk in Colombo hadden altijd mijn bewondering maar met toegang tot een Google-account van een verdachte duren die afleveringen niet langer dan 5 minuten. Elk ritje van mij is vastgelegd en alibis dienen dus nergens toe. Zo kan iedereen Sherlock Holmes zijn. Wil Google dan dat ik zo min mogelijk gegevens prijs geef terwijl ze eerst zo hun best hebben gedaan om alles te verzamelen?

Dan weer die vraag: waarom doet Google dit? In een column op de blog Netkwesties wordt een reactie van de woordvoerder van Google geciteerd.

'Woordvoerder en mede-campagnechef Rachid Finge (voorheen NOS-nieuwslezer) werd gevraagd naar de reden: 'Nederland is het tweede land, na Australië, waar het meest wordt gezocht op privacy. We vinden het belangrijk dat onze gebruikers goed weten hoe ze instellingen kunnen aanpassen. Het zijn tenslotte hun gegevens. Ze moeten bewust bepalen wat ze met ons delen.'

Maar wat is de reden voor Google zelf om zo veel geld te stoppen in een campagne voor bewustwording en transparantie die ertoe kan leiden dat kostbare data verloren gaan als gebruikers restricties aanbrengen in privacy-instellingen? 'Dat onze gebruikers ons echt diepgaand vertrouwen dat wij netjes met hun data omgaan. Als gebruikers Google niet vertrouwen, zullen zij uiteindelijk weglopen', aldus Finge.'

Wil Google dan altijd het beste voor haar gebruikers, ook al gaat het ten koste van haar omzet? Wie het boek What would Google do? van Jeff Jarvis heeft gelezen, krijgt zonder meer een sympathiek gevoel bij het bedrijf.  Don't be evil, is het motto van Google's corporate code of conduct, en dat is inmiddels vervangen door Do the right thing. Maar de druk naar een hogere omzet blijkt niet altijd te weerstaan en de honger naar data leidt af en toe tot op zijn minst gefronste wenkbrauwen. Onlangs nog toen bleek dat Google niet heel erg haar best had gedaan gebruikers te informeren dat accountdata (ook gmail) gecombineerd gingen worden met hun webbrowsingdata. Daarom moet er meer aan de hand zijn dan gewoon een leuke pr-actie en communicatie in lijn met Do the right thing. Het is ook niet aannemelijk dat die 10 miljoen gebruikers Google zomaar de rug zullen toekeren.

Het ziet ernaar uit dat Google deze actie onderneemt omdat dat gezien de nieuwe wet Algemene Verordening Gegevensbescherming heel erg verstandig lijkt. De Europese wet is al van toepassing en de autoriteiten gaan actief naleving afdwingen vanaf 25 mei 2018. 

De boetes in de wet zijn hoog – voor bedrijven kunnen die oplopen tot 4 procent van hun wereldwijde jaaromzet; voor overheidsorganisaties geldt een maximale boete van 20 miljoen euro. Maar dat is niet wat het meest in het oog springt bij de wet en wellicht ook niet de belangrijkste drijfveer. Beknopt en daarom wat ongenuanceerd weergegeven, kent de wet de consument vijf rechten toe die heel belangrijk zijn voor gegevensverwerkers:

1. Recht op toegang tot je persoonlijke data die de gegevensverwerker heeft opgeslagen.
2. Recht op inzicht waar jouw persoonlijke data voor worden gebruikt.
3. Recht om bezwaar te maken tegen een gebruik van je persoonlijke data.
4. Recht om je gegevens mee te nemen als je je account opzegt.
5. Recht om vergeten te worden – een verzoek om alle persoonlijke data te wissen.

Stel je voor dat die 10 miljoen gebruikers met een beroep op deze wet naar Google gaan om bovenstaande rechten uit te oefenen zonder dat Google het bijhouden van je instellingen niet bij de gebruiker zelf zou hebben kunnen neerleggen. De beoordeling of Google het nu zo georganiseerd heeft dat ze voldoet aan de wet laten we graag aan de juristen. Het lijkt erop dat ze ver zijn maar nog niet waar ze zijn moeten.

We weten wel dat Google een intelligent en innovatief bedrijf is. De manier waarop Google als het ware een personaldatadashboard creëert om een deel van de personal data compliance-last bij de gebruiker zelf neer te leggen en tegelijkertijd de gebruiker het gevoel te geven zelf in control te zijn, lijkt een slimme stap. Overigens, is het slechts een begin van een serie van stappen als het gaat om nieuwe persoonlijke datamodellen.

Het interessante is dat het pad van Google een manier van denken ontsluit waar ongeveer 140.000 bedrijven in Nederland aan moeten, willen ze niet geconfronteerd worden met een aanzienlijke compliance en administratieve last door bovenstaande consumentenrechten. De reflex van een nieuwe wet (dat laat ik aan de juristen en compliance professionals over) zou wel eens een hele dure kunnen zijn. Daarnaast zou dat nog wel eens too little too late kunnen worden omdat het nog maar iets meer dan een jaar zal duren voordat de wet afgedwongen wordt. Google lijkt very big, on time te zijn.

---

Marc Stubbé is Managing Partner bij The CMR Agency