Leren van podcast S-Town

S-Town start met een 2 minuten durende uitleg over de restauratie van antieke klokken. Het is tegelijk een impliciete vooruitwijzing naar de 7 uur die gaat volgen: wanneer je als luisteraar vermoedt de rode draad gevonden te hebben, slaat het verhaal een totaal nieuwe weg in.

Hoe luisteraar-onvriendelijk dat ook mag klinken, ik was erdoor gegrepen. En samen met mij dus nog tientallen miljoenen anderen. S-Town gaat over een zonderlinge klokkenmaker op het platteland van Alabama. Hij verdenkt een dorpsgenoot van een moord waarvoor al snel geen enkel bewijs blijkt te zijn. Uur voor uur ontleedde ik samen met verteller Brian Reed de curieuze John McLemore. De podcast vertelt over zijn werk als klokkenmaker, hoe hij leeft met zijn demente moeder, wie zijn vrienden zijn, hoe het is om te wonen in een niksig dorp op het platteland van Alabama. Fascinerend, maar geen lichte kost. Ik voelde ook in eerste instantie weinig sympathie voor het hoofdpersonage. En toch bleef ik luisteren.

'Audiences want complexity, they want things that take a long while to unravel.' In 2014 wordt Kevin Spacey in een interview gevraagd om het succes van House of Cards te verklaren. Kijkers willen verhalen waarvoor ze hun hersenen moeten laten kraken, is het antwoord van Spacey. Niet het hapklare entertainment waarbij je als kijker aan de hand wordt genomen, op weg naar de ontknoping. Personages die onlogisch handelen en die tegelijk goed én slecht zijn, verhaallijnen die zich vertakken en onverwachte richtingen inslaan; dát levert interessante televisie op.

Podcasts zijn nog meer dan televisie geschikt om de complexe verhalen te vertellen waar mensen naar smachten. Omdat je maar één zintuig gebruikt, moet je jezelf wel overgeven aan het ritme van de verteller. Je kunt niet verder scrollen, doorbladeren of vooruitspoelen tot het moment dat het spannend wordt. In podcasts gelden andere wetten. Hier ontvouwen makers met kleine stapjes hun verhaal. Ze hoeven niet gelijk in de eerste seconden met veel geweld te vechten om de aandacht van hun publiek. Luisteraars zijn geduldig en schrikken niet van een minutenlange, metaforische verhandeling over de restauratie van oude klokken.

Door de intimiteit van podcast word je onderdeel van het verhaal. Het inspreken van een voicemail, het aanbellen bij een woning of gewoon een autorit kan daarom al spannend zijn. Het is alsof je er zelf bij bent, het is een real-time ontdekkingstocht. Onderzoeksjournalisten hebben de podcast omarmd. Begrijpelijk. Bij een artikel moet je je als journalist beperken tot de uitkomst, bij podcasts kun je ook de tussenliggende stappen beschrijven.

De Canadees David Ridgen beheerst die kunst als geen ander. Hij maakte twee seizoenen van Someone knows something. In beide series onderzoekt hij een oude en nooit opgeloste vermissingszaak. Hij pluist ze uit tot op het kleinste detail. In de laatste reeks gaat hij op zoek naar ene Sheryl Sheppard. Een 29-jarige vrouw die in 1998 plotseling spoorloos verdwijnt.

Ridgen beschrijft zijn zoektocht naar Sheryl minutieus. Samen met hem maak je een reis door Ontario, langs trailer parks, stripteaseclubs en fastfoodrestaurants. Daar ontmoet je schimmige personages die op de een of andere manier een rol speelden in Sheryls leven. Waar was ze op elk moment? Waarmee verdiende ze haar geld? Wat zocht ze in de relatie met een veel te jaloerse jongen? In elke episode slaat SKS nieuwe zijwegen in en vertakt het verhaal verder.

Net als bij S-Town blijft de instant gratification achterwege. Tenminste, zo lijkt het: voor je erachter komt hoe het precies zit, ben je namelijk al flink wat uurtjes aan het luisteren. De beloning is niet de ontknoping, maar de weg ernaartoe. Hoe meer die slingert, hoe beter.

---

Marvin Jacobs is Editorial Director bij creatief online bureau Born05.