[column] Tijd voor een Digitaal Deltaplan

Maar dat zo weinig mensen nog vertrouwen hebben in de Covid app, is niet los te zien van een veel groter probleem. De track-record van onze ‘digitale overheid’ is op z’n zachtst gezegd twijfelachtig. De politie, de rechterlijke macht, het UWV, de KvK, de RVO, de SVB, Defensie, het IND, het landelijk persoonsregister, het CBR, de Belastingdienst. Allemaal primaire overheidsorganen, onmisbaar voor de democratie die stuk voor stuk in hun functioneren belemmerd worden door mislukte IT projecten. Websites zijn defect, projecten worden halverwege stilgelegd, en de kosten lopen steevast uit de klauwen.

Nu is ICT en overheid niet echt een onderwerp wat mensen op het Malieveld krijgt, maar er worden elk jaar miljarden verspild. Al decennia lang. Er zijn rapporten over geschreven,, kamervragen over gesteld en de kwaliteitsmedia spreken er jaarlijks weer schande van. Maar alle pogingen een structurele oplossing te vinden strandden tot nu toe in goede bedoelingen. 

De Covid app zou anders zijn. In plaats van lange tender trajecten, moest er in deze tijden van crisis snel, transparant, daadkrachtig worden gehandeld. Voor het eerst konden de Nederlanders zien hoe dit soort digitale projecten besloten worden. En hoewel ik niet vind dat we een live TV uitzending hoeven te doen voor elke App die geproduceerd moet worden, is er wel een nieuwe weg ingeslagen. 

En we staan hier niet alleen in. Alle landen kampen met digitalisering perikelen, maar we zijn genoeg voorbeelden waar we inspiratie uit kunnen putten. De visie, infrastructuur, talent en tender procedures moeten op elkaar aangesloten worden. De overheid moet dezelfde cultuuromslag maken waar de meestecommerciële bedrijven al doorheen zijn gegaan. De overheid zal een oplossingsgerichte benadering moeten adopteren, waarbij de useren customer experience voorop staan. 

Kortom het is tijd voor een Digitaal Deltaplan, die de basis vormt waarop app en web bouwers nieuwe toepassingen kunnen bouwen. Dat plan moet zich niet alleen afspelen op papier, en in nog meer documentatie van consultants en adviesorganen, maar in design, code en applicaties die het leven van de Nederlanders makkelijker maken. En andere landen wijzen ons de weg. 

In Amerika werden na het mislukken van healthcare.gov harde conclusies getrokken. Om de digitale transformatie in goede banen te leiden, deed toenmalig president Obama uit landsbelang een beroep op Silicon Valley. De United States Digital Service die daaruit is ontstaan, is een van de weinige organen die (stilletjes) in stand wordt gehouden door de huidige POTUS, Donald Trump.

Een ander voorbeeld is Denemarken, de nummer een op alle digitale lijstjes. Vooral aan de publiek-private samenwerking in Denemarken kan Nederland een puntje zuigen. De overheid ontwerpt de digitale basis, waar de private sector vervolgens op voortbouwt. Ook gebruikt Denemarken het gewicht van de publieke sector - en de geanonimiseerde data- om de eigen digitale sector te stimuleren, wat tevens weerslag heeft op de werkgelegenheid.

De tender structuur van de overheid is ook een langlopend probleem. Door de schaal en complexiteit van de procedures belanden de projecten steevast bij de grote buitenlandse consultancies. Nederland heeft een van de sterkste digitale sectoren ter wereld. Maar vooralsnog werkt slechts een van de 140 bureaus die zijn aangesloten bij de DDA (Dutch Digital Agencies) voor de landelijke overheid. Door de tenders in hapklare brokken te hakken, wordt in Australië, na bemiddeling door de Digital Transformation Agency, inmiddels 60% van de overheids-tenders gewonnen door kleine en middelgrote bedrijven. 

Door de eigen digitale sector te stimuleren is Estland uitgegroeid tot een digitale wereldspeler. Het kleine Baltische land, waar 99% van de overheidsdiensten is gedigitaliseerd, biedt een blauwdruk hoe overheden de structuur kunnen bieden om projecten als digitale e-learning en e-health in goede banen te leiden. 

Er is de afgelopen jaren, onder leiding van Neelie Kroes en Prins Constantijn van Oranje, succesvol geïnvesteerd in het bouwen van een startup ecosysteem. Daarnaast heeft Nederland een sterke groep van design, reclame en digitale bureaunetwerken. De infrastructuur is in Nederland dus in grote mate al aanwezig. Het is nu tijd om de digitale overheidsambitie op orde brengen, en een 'Digitaal Deltaplan' op te tuigen dat net zo resistent is als onze waterhuishouding. 

Victor Knaap
ceo MediaMonks
kijk hier de site


Hieronder alvast enkele eerste prominente reacties op dit blog van Victor (foto Delta: ArtHouse Studio / Pexels).