DOSSIER De groene revolutie van Sprinklr

Outdoormerk Patagonia schakelde in 2022 om naar een vorm van steward ownership zonder aandeelhouders. Het eigendom ging over van de oprichter naar een stichting. ‘Earth is now our only shareholder’, zei Yvon Chouinard, oprichter van Patagonia. Goed voorbeeld doet goed volgen, want ook het online tuinplantenbedrijf Sprinklr.co maakte onlangs deze opmerkelijke ‘groene’ stap.
Sprinklr wijzigde op 26 januari 2023 de bedrijfsstructuur naar een steward ownership. Dat betekent concreet dat er nog maar één aandeelhouder met zeggenschap is en dat is Stichting Sprinklr Impact, de steward. Het enige doel van de stichting is erop toezien dat Sprinklr B.V. onderneemt volgens de missie: het vergroten van biodiversiteit.

Verscheuren
De oprichters van Sprinklr, Suzanne van Straaten en Liedewij Loorbach, zijn nu geen eigenaren meer, maar zijn bij de B.V. in dienst als directeuren. Net als de andere aandeelhouders verscheuren ze hiermee ook hun eeuwige winstrecht om deze nieuwe vorm mogelijk te maken.
De winst van het bedrijf wordt niet geprivatiseerd, maar wordt geherinvesteerd in het bedrijf of uitgegeven in lijn met de missie. Het tweede kenmerk van steward ownership is zelfbestuur: alle belangrijke beslissingen worden genomen door mensen die dagelijks in het bedrijf werken. Dat betekent bij Sprinklr dat de directeuren Van Straaten en Loorbach bijna alle beslissingen zelfstandig mogen nemen.
Steward ownership is niet nieuw. Bedrijven als Carlsberg, Bosch, Odin en Ecosia zijn ook volgens dit concept ingericht. Sommige steward owned bedrijven hebben wel aandeelhouders, die hebben dan wel winstrecht, maar mogen niet meepraten. Soms is het bedrag dat verdiend kan worden met aandelen gemaximaliseerd.

Winst of goedkoper?
Van Straaten en Loorbach hebben hun aandelen naar eigen zeggen ‘laten verdampen, zijn in rook opgegaan en bestaan niet meer.’ Zij hebben daardoor geen recht meer op winst en ook geen recht op een deel van de verkoop. Sprinklr wil vanaf 2027 de leningen van de investeerders af gaan lossen en streeft ernaar alle rendementen en leningen eind 2029 afbetaald te hebben.
Loorbach: ‘We hoorden een keer iemand zeggen “Als je veel winst maakt, dan heb je je klant te veel laten betalen”. En voilà, dat is precies wat wij willen doen met winst. Heeft Sprinklr goed gedraaid en financieel genoeg vet op de botten om tegenslagen te overleven, dan is het tijd om de planten gewoon wat goedkoper te maken, want uiteindelijk bereiken we dan ook daarmee ons doel: biodiversiteitsherstel door het beschikbaar maken van biologische tuinplanten.’

Zetten jullie met deze beweging een trend neer?
Van Straaten: ‘Dat hopen we wel. Zoals we met biologische planten laten zien dat er een alternatief is voor gangbare planten met pesticiden, zo willen we met ons nieuwe, duurzame bedrijfsmodel laten zien dat er een alternatief is voor het model van winstmaximalisatie. We hopen dat na duurzame ondernemers en duurzame producten, nu ook gekeken wordt naar duurzame bedrijfsmodellen en echte impactinvesteerders. Hierbij hoort dat winst of “waarde” niet uit een bedrijf moet worden gehaald voor de oprichters of aandeelhouders, maar in het bedrijf blijft om de missie te dienen. En dat betekent ook dat impactinvesteerders niet dezelfde rendementen kunnen maken als die ze maken bij niet-duurzame ondernemingen.’

Zou eigenlijk niet elk bedrijf zo moeten handelen zoals jullie doen? Eist de (toekomstige) consument dit?
Van Straaten: ‘Ik denk dat alle bedrijven goed moeten nadenken over wat het betekent om grote investeringen op te halen. Ik ben me altijd bewust geweest van het feit dat elke euro die bij Sprinklr binnenkwam er ook weer uit zou moeten. Als je dan te grote investeringen ophaalt, is de vraag gerechtvaardigd wat van je duurzame bedrijf overblijft. Want bij echt grote investeringen hoort ook een “exit” en in veel gevallen vraag ik me af of zo'n exit, dus een verkoop, het beste is voor de duurzame missie van je bedrijf. Voor de systeemverandering die noodzakelijk is voor het daadwerkelijk oplossen van de klimaat- en biodiversiteitscrisis, is het belangrijk dat de bedrijfsstructuur echt duurzaam is en dat is met steward ownership zoals wij het ingericht hebben zeker zo. Ik hoop dat (toekomstige) consumenten zich hiervan ook bewust zijn: aan wie geef ik mijn geld uit en waar belandt dat geld dan uiteindelijk?’

Is wat jullie doen niet een druppel op een gloeiende plaat? Per slot van rekening gaan multinationals gewoon door met hun winstmaximalisatie…
Van Straaten: ‘In antwoord op deze vraag quote ik graag de inspirerende ondernemer Melanie Riebeck: "Ondernemen is een van de meest effectieve vormen van activisme.” De aanwezigheid van een niet-commerciële entiteit op de commerciële markt heeft de neiging de lat voor het gedrag van de gevestigde partijen hoger te leggen. Juist door zelf deze scherpe en duurzame koers te varen, hebben we niet alleen invloed op onze eigen kwekers, maar ook op de sierteeltsector. Het interessante is dat wij met dit bedrijfsmodel Sprinklr ook juist concurrerender maken. Wij hoeven geen winst te maken. Dus op termijn kunnen wij onze prijzen juist verlagen, omdat er bij ons geen aandeelhouders een dividenduitkering aan Sprinklr onttrekken.’

Dit artikel maakt onderdeel uit van ons Dossier De marketeer als activist en verscheen eerder in MarketingTribune 03, 2023.

Lees ook: Als merk de barricades op! Hoe dan?