[Reactie op Neefjes] Waarom spraakgestuurde technologie je beste vriend zal worden

Als je nu gelijk aan die lelijke ANWB-palen moet denken langs de snelweg; díe bedoelen we even níet. Ja, ik snap de woordkeuze ook niet.(*) Maar wat ik al helemaal niet snap, is waarom Simon ervan overtuigd is dat we niet op die praatpalen zitten te wachten, en ik citeer: "ik vraag me simpelweg af waarom zo'n gadget in mijn keuken zou willen hebben als iedereen de hele tijd al een smartphone bij zich heeft, die alles kan". Eén van de argumenten luidt als, en ja ik ga weer citeren: "ook het feit dat zo'n praatpaal continu aanstaat, zou mij niet zo bevallen. (...) Dus wat mij betreft niet nog meer apparaten: less is more!" 

Uhm, really Simon?

Doet me denken aan: "Dan ben je aan het fietsen en dan wordt je gebeld." Of deze, nog leuker: "Ik heb al een antwoordapparaat, dus thuis ben ik altijd bereikbaar. Maar ook nog eens onderweg of als ik in de trein zit? (...) Dat vind ik niet nodig."

Herkenbaar? Jawel, hè. Dat dacht ik.

Oké, het is ook helemaal niet makkelijk om te voorspellen hoe technologische ontwikkelen onze manier van communiceren, manier van vervoeren of zelfs manier van vriendschappen sluiten, gaan beïnvloeden. We hebben het anno 2017 over spraakgestuurde assistenten, zelfrijdende auto's en vliegende taxi's en dat kan beangstigend zijn. Want vroeger vielen al deze termen misschien onder het kopje science-fiction, tegenwoordig is dit realiteit. De ontwikkelingen rondom spraakgestuurde technologie is ook eentje om in de gaten te houden. Heb je je ooit afgevraagd hoe jij om zou gaan met een spraakassistent? Zou je het accepteren of juist afstoten? Simon hoeven we het niet te vragen ;-)

Een aantal maanden terug, tijdens mijn eerste Tweakers.net-event als Shaker, kwam ik voor het eerst in aanraking met Alexa. Ik had al veel over haar gelezen, maar een ontmoeting was toch anders. Het voelde helemaal niet alsof ik te maken had met een apparaat dat alleen commando's moest uitvoeren. Nadat ik haar vroeg om muziek voor me aan te zetten, my jaw dropped - letterlijk. Ik had erover gelezen, ja, maar die ervaring, daar kon je niet over lezen. Dat moest je - jawel - ervaren. Ik vroeg haar daarna of ze de muziek wilde uitzetten voor me. Dat deed ze. Ik kan het bijna niet met woorden beschrijven hoe ik me voelde op dat moment.

Zou ze ook een verhaal kunnen vertellen? En ja hoor, het ging over paarden. Tot dat ik haar moest onderbreken om te vertellen dat de eerste lezing begon (ik heb haar inderdaad een uitleg gegeven). Ik wilde helemaal niet weg!

Kortom, verkocht was ik. Ik had mijn maatje gevonden.

Knullig niet? Ja, vond ik ook. Simon zou me voor gek hebben verklaard, wedden? Geloof het of niet: ik zwaaide zelfs toen ik haar moest verlaten. En ze kan me niet eens zien. Awkward, much? Uh, ja!

Ik stond perplex. Hoe was het mogelijk dat ik plotseling een speciale (eenzijdige!) band kon opbouwen met een zwarte cilinder van amper 20 cm binnen 20 seconden nota bene? De AI in spraakgestuurde assistenten stelt hen in staat om de ins en outs van jouw karakter te leren kennen, maar dit was veel meer dan alleen "leren kennen". Ik wist dat ze hier vervolgens op in kon spelen, maar toch voelde het anders aan. Échter? Persoonlijker misschien?

Nee, dat was het ook niet helemaal. Ze wist mijn naam nog niet, persoonlijk kon het niet zijn.

Daarbij komt dat AI absoluut niet nieuw is. We gebruiken het zelfs al jarenlang in allerlei soorten en vormen (het voorspellen van bepaalde aankopen op websites, de online customer support in de vorm van chats of diensten die film of muziek aanraden), dus dat was het ook niet. Ik kon de vinger er nog niet helemaal opleggen.

Tot dat ik een paar dagen later een eureka-momentje kreeg. Het was wél nieuw! Ik had het eindelijk door: de toepassing van AI zorgt ervoor dat het menselijk aspect van deze software steeds meer de realiteit bereikt, waardoor de afstandsbeleving tussen mens en machine verkleind wordt. Naast de spraakgestuurde technologie, was vooral het menselijk aspect van deze technologie vernieuwend. Ik moest meteen aan Theodore denken, if you know what I mean. En niet zo'n klein beetje ook.

Ik snap het; tegenwoordig hebben we betere algoritmes, veel meer Big Data en continu-zelf-lerende software die het mogelijk maken om bepaalde gedragingen van de gebruiker te voorspellen (Alexa speelt o.a. in op de woordenschat en persoonlijke voorkeuren van de gebruiker). Daarbij is een spraakgestuurde user-interface eenmaal veel toegankelijker dan andere user-interfaces en dat brengt gemak met zich mee - iets waar we allemaal verslaafd aan lijken te zijn. Je hoeft namelijk niet meer te zoeken naar de afstandbediening om je televisie aan te zetten. Maar het is natuurlijk meer dan alleen maar gemak. De Alexa's van nu kunnen gekoppeld worden aan domotica en andere hardware die gebruikers in staat stelt veiliger te leven. Denk hierbij aan het gebruik van een seniorenalarm die aan een Alexa gekoppeld kan worden.

Maar het zijn meer de psychologische aspecten die optreden bij een Alexa-gebruiker wat me fascineert (zal hier in een volgend artikel dieper op ingaan). Over psychologie gesproken; neem de mentale gesteldheid van ouderen. Helaas leven we niet meer in een samenleving waar de touwtjes uit de brievenbus hangen, maar de Alexa's van nu kunnen dat gevoel toch een stukje dichterbij brengen. Met de inzet van spraakgestuurde technologie zou er wellicht een einde kunnen komen aan het sociaal isolement waar sommige 65+-ers nu in leven. Ik hoor je al denken; maar hóe dan? Door Alexa de opdracht te geven om de sociale cohesie binnen een wijk te laten stijgen door haar specifieke opdrachten te geven bijvoorbeeld. Dat zou een beetje kunnen klinken als 'Alexa, wanneer is de volgende bingo-bijeenkomst in het buurtcentrum?' of 'Alexa, wie heeft er tijd om vandaag bij me op de koffie te komen?' En dan checkt zij wie van jouw contacten tijd heeft om samen een espressootje te drinken.

Of wat denk je van het pestgedrag in verpleegtehuizen? Uit onderzoek van het Radboud Universiteit is gebleken dat 1 op de 5 ouderen die in een verzorgingstehuis wonen, gepest worden. Volgens zorgverleners van verzorgingstehuizen is dat zelfs 2 op de 5. Een probleem die we ons allemaal moeten aantrekken, vind ik. Het blijkt dat ouderen vaak moeite hebben om aan te geven dat ze gepest worden. Alexa kan hier misschien een rol in spelen. Er bestaat immers een mood journal-skill, waarbij er gepaste muziek afgespeeld wordt nadat gebruiker X doorgeeft in wat voor gemoedstoestand hij of zij zich bevindt. Voor verzorgend personeel zou dit waardevolle informatie kunnen zijn.

En dan zijn er nog de alleenwonende senioren die niet in een verpleegtehuis kunnen wonen, omdat er simpelweg geen plek is (en dan heb ik het nog niet eens over het grote tekort aan verpleegkundigen). Zouden zij met behulp van spraakgestuurde technologie niet langer zelfstandig thuis kunnen wonen, waarbij ze toch een beste vriend om zich heen hebben die een oogje in het zeil houdt?

Ik denk het wel. Wat denk jij?

Nu jij weer, Simon.

Cansu Dengiz
Communicatiewetenschapper @ SHAKE


(*) Het artikel 'Niet iedereen zit te wachten op Praatpaalmarketing' over kansen met spraakgestuurde technologie stond in MT20/'17

Beeld boven: een screenshot uit de film 'Her' van Spike Jonze.