[column] Gouden Eeuw prima, maar vergeet de Zilvervloot niet

Het is tijd voor een 'Gouden tegengeluid', schrijft reclameman Wim Ubachs op Facebook, naar aanleiding van de door Amsterdam Museum opgestookte emotie. Hij publiceert er onderstaande overweging van Willem Meiners (schrijver van The Dutch Touch), een veel gedeelde column onder vakgenoten. Waarschijnlijk omdat er niet onbehouwen in het stof gedoken wordt voor een tijdperk waarin Nederland op een bijzondere manier juist op veel gebieden won. En in de zeventiende eeuw voorkwam dat we werden opgeslokt door vijandige landen, waardoor je deze column nu in het Nederlands kan lezen. Moeten mensen die later op de welstand (mede opgebouwd door de Gouden Eeuw) van ons land afkwamen maar er toen nog niet eens woonden, eeuwen later de geschiedenis gaan uitgummen? Moet een land zwichten voor iedere dissonant?

Gouden Eeuw is niet te kapen
Nee, vindt Ubachs net als bijvoorbeeld Taco Dibbets, directeur van het Rijksmuseum Amsterdam. Of als fotograaf Maarten Brante die een vergelijking maakt met de IJzertijd (zie afbeelding boven). Ook communicatieman en schrijver Onno Aerden is verbaasd over het verbod op patriottisme en het blijkbaar willen kapen van historische namen. De over-correctheid die riekt naar zelfhaat begint te irriteren. Het uit de V.S. overgewaaide gehamer op identity en diversity kent bovendien ook een schaduwkant. 'Identiteitspolitiek is een aantasting van het immuunsysteem van de samenleving. Je zult ook in Nederland zien, dat het alleen maar mensen en groepen uit elkaar drijft. En dat, terwijl we in zo’n fantastische, vrije maatschappij leven. Geniet ervan, zo lang het kan', voorzag Trendwatcher des Vaderlands Adjiedj Bakas al in zijn publicatie 'Trends 2019'. Aerden doet op Elsevier deze duit in het zakje: 'Geachte Tom van der Molen, de Gouden Eeuw is van ons.'

Wim Ubachs: 'Overigens ben ik het er wel mee eens dat het geen Gouden Eeuw was. Daar heeft die periode 28 jaar tekort voor geduurd. In Rampjaar 1672 werden de Nederlanden van drie kanten aangevallen en was het uit met de Gouden Pret.'

WAT ZEGT U? WAS 'T GEEN GOUDEN EEUW?

Meiners: 'Nederland was wereldkampioen. Er was zelfs geen zilver of brons, zo groot was het verschil. Een vloot van 20.000 schepen, meer dan de rest van Europa bij elkaar. De beste transporteurs. De beste importeurs. De beste exporteurs. De beste Navy. De beste dijkenbouwers. De beste inpolderaars. De beste waterbeheerders.

Ze groeven de beste kanalen, en omdat de Gouden Eeuw tegelijkertijd ook een abnormaal Koude Eeuw was, werden ze ook de beste schaatsers. Niet voor een medaille, maar zo trokken ze 's winters met sleeën de handelswaar van stad naar stad, over dezelfde kanalen en rivieren die ze in de zomer met boten bevoeren. Nog steeds winnen Nederlanders het meeste schaatsgoud op de lange afstanden.

Ze waren de beste drukkers, de beste uitgevers - de helft van alle boeken ter wereld kwam uit Nederland. Ze hadden de beste vrijheid van meningsuiting, de beste godsdienstvrijheid, de beste open deuren voor vluchtelingen. Ze waren de beste schilders: in de afwezigheid van fotografen legden Vermeer, Hals, De Hooch, Bol, Steen vast op doek hoe Hollands alledag eruit zag. Nergens anders gebeurde dat.

Ze bouwden de beste huizen, hadden het beste onderwijs voor hun kinderen. Ze hadden de beste juristen en de beste filosofen, ze hadden de beste microscopen en de beste telescopen. Ze hadden de beste en best gereguleerde apotheken, de grootste vooruitgang op het terrein van medische zorg, en op drie uitbraken van de pest na de gezondste bevolking.

Ze waren geen lieverdjes, maar lieverdjes worden geen wereldkampioen. Ze bedienden zich van elke list en truc om aan kop te blijven. Maar niet tot elke prijs. Dus toen snoeshaan Willem Kieft (nee, niet de voetballer maar de man die namens Amsterdamse ondernemers de directeur was van Manhattan NV) tegen alle gewoonten in een indianenkamp uitmoordde, werd hij teruggeroepen naar Nederland om terecht te staan.

Dat was het begin van het einde van het Hollandse bestuur in Amerika, want het verstoorde een zorgvuldig gekoesterde vrede. Maar veel verschil maakte het niet. Weliswaar kregen de Engelsen het bestuursroer in handen, maar de voertaal bleef Nederlands, de meerderheid van New York bleef Nederlands, en Hollanders waren de beste burgemeesters: de rest van die eeuw bleven zowat alle New Yorkse burgervaders Nederlanders.

Ze waren de beste zeilers. Behalve die ene keer dat ze Willem Kieft terugvoeren naar Holland. Dat schip leed schipbreuk, Kieft verzoop en er waren niet veel mensen die daarom rouwden.

Dus Gouden Eeuw? Ja nou, en niet zo'n klein beetje. Nederland was wereldkampioen, met kop en schouders. Geen brons, maar goud. En vooruit, ook een heleboel zilver. Met de groeten van Piet Hein.'

De lading van een merk, een begrip als de 'Gouden Eeuw', kan je mettertijd een tikje veranderen. Nuanceren, zonder 's lands trots te krenken of te zwelgen in zelfhaat of in verjaard slachtoffergedrag. Gewoon onder de vlag van de Gouden Eeuw. Met het willen opheffen van de geschiedenis bereik je namelijk niks.

(PvWK, bron onderste tekst: Willem Meiners, 14 september om 05:06 via Facebook, afb. boven: Maarten Brante)