Trendsessie PIM over startups: dream big, start small

Niek Karsmakers helpt met zijn corporate-start-up-studio Aimforthemoon grote ondernemingen startups op te zetten. Tijdens de 'Trendsessie 2018' van het Platform Innovatie in Marketing (PIM) deelt hij zijn succesverhalen en tips voor het succesvol lanceren van een startup binnen een grote corporate. Dit event, waar ook het jaarlijkse ‘PIM Trendrapport’ wordt gepresenteerd, vindt op maandag 12 maart 2018 plaats bij Canon in ’s-Hertogenbosch.

Na een korte carrière als consultant heb jij jouw focus verlegd naar social ventures. Welk doel streef jij na met Aimforthemoon en waarom past dat bij de huidige tijdsgeest?

Mijn persoonlijke drive zit in creatie en groei. Ik wilde iets creëren waar ik zelf onderdeel van ben maar dat groter is dan mijzelf. Uiteindelijk beoog ik een waardevolle impact te hebben op de mensen en de wereld om me heen. Hoe meer, hoe beter. Ik geloof dat ondernemerschap het juiste middel is om dit voor elkaar te krijgen. Ik zie om me heen dat steeds meer mensen klaar zijn met het afwachten op het initiatief van bureaucratische overheidsinstanties, logge instituten en grote bedrijven voor verandering. Volgens mij is er behoefte aan eigen initiatief: grote dromen en tegelijkertijd klein starten.

Het digitale tijdperk is vooral ook het tijdperk van startende ondernemingen die snel succes behalen. Hoe verklaar je dat?

Vandaag de dag is het makkelijker dan ooit om een nieuw bedrijf te starten. Met slechts een laptop en een internetconnectie kun je een nieuw bedrijfje starten. Dit zorgt voor hyperconcurrentie: net zoals duiven op de Dam die vechten voor een kruimeltje brood. De vraag is wat de definitie van succes is. Nog steeds faalt het overgrote merendeel, ook startups die in de media worden bejubeld en die grote investeringen hebben opgehaald. Enkel een idee is niet voldoende voor een startup. Het gaat om de executie van het idee. Startups komen er dan veelal snel achter dat het initiële idee niet of nog niet 100 procent aansluit bij de marktvraag, of dat het niet schaalbaar is. Door goed te luisteren naar de feedback van echte klanten en daarop hun idee aan te passen, zijn ze in staat om te komen tot een product-market-fit. Dit is echter verschrikkelijk lastig. Dit proces wordt ook wel agile of lean startup genoemd.

Hoe voorkom je dat startups de navigatie kwijtraken?

Als je alleen over een product-market-fit beschikt, heb je nog steeds beperkt impact op de wereld. Op dat moment kom je in een nieuwe fase en dan moet je gaan schalen. Dit is maar voor heel weinig startups weggelegd. Dan draait het om de wijze waarop je de waarde propositie en het businessmodel repeterend krijgt en ervoor zorgt dat jij je groeimotor begrijpt: stop er één euro in en er komt meer dan één euro uit. Bij voorkeur gebeurt dit viraal en schaalbaar met zo weinig mogelijk inspanning. Dat is precies de reden waarom wij met Aimforthemoon juist de samenwerking zoeken met grote bedrijven en instituten om gebruik te maken van hun kracht om te schalen. Door vanaf de start met hen samen te werken, combineren we het beste van beide werelden. We starten aan de rand of buiten het grote bedrijf met het testen van de waarde propositie en de groeimotor tot het moment van product-market-fit. We doen dit los van de bureaucratie van de grote organisatie, zodat er vrijheid is om flexibel te zijn en, belangrijker nog, te falen: vaak, snel en goedkoop. Zodra die bewezen is, maken we gebruik van het bestaande netwerk, de resources en de kanalen van de grote organisatie. Hierdoor realiseren we in zeer korte tijd de overgang van startup naar succesvolle scale-up.

Een snelgroeiende start-up kan natuurlijk vervallen in het gedrag van een corporate. Kijk naar Uber en de haantjescultuur die daar is ontstaan. Hoe kun je als startup je oorspronkelijke cultuur bewaken?

Het is goed om altijd te realiseren met welke drijfveer het bedrijf is gestart en waarom je bestaat. Het is belangrijk om daar continu op terug te grijpen. Bij Aimforthemoon hebben we onze purpose geformuleerd in een moonshot: ‘In 2025 our businesses have positively impacted 100 millions of lives.’ Alles wat we doen moet relevant zijn voor het behalen van dit doel en we meten voortdurend hoe ver we zijn. Daarnaast is cultuur in grote mate verwant met leiderschap. Met andere woorden: voorbeeldgedrag vanuit de top en benoemen wat je belangrijk vindt. Wij hebben vier kernwaarden die we in het bedrijf continu uitdragen in alle dingen die we doen:

1. dream big, start small;
2. make it happen together;
3. give to give;
4. enjoy the journey.

Deze waarden zijn voor ons kader stellend in het aannemen van nieuwe mensen, het beoordelen van werkzaamheden en het aangaan van partnerships.’

Een enkele startup weet zelfs in relatief korte tijd een dominante marktpartij te worden. In hoeverre is dat een bedreiging voor de keuzevrijheid van de consument?

Bedrijven met grote marktdominantie, zoals Google, Facebook, Netflix, Uber en Airbnb, zijn wat mij betreft geen startups, maar ongelooflijk grote corporates en de nieuwe gevestigde orde. De vraag is hoe lang deze nieuwe instituten dominant blijven. De grote elektronica-, productie- en energiebedrijven van de vorige eeuw waren meer dan 100 jaar dominant. Daar zaten meerdere generaties op rij aan vast. De wereld verandert zo ongelooflijk snel, dus de dominantie kan zo weer voorbij zijn. Er is in mijn optiek veel aanbod en voldoende te kiezen.

De opvallendste succesvolle nieuwkomers hebben geen bezit. Kijk naar Facebook zonder eigen content, Uber zonder eigen auto’s, Airbnb zonder onroerend goed en Marktplaats zonder voorraad. Is dit een oneindige trend of heeft het duidelijke beperkingen?

Ik geloof in blockchain-technologie die voor de deur staat. Ik zie een verschuiving van centrale marktpartijen naar decentrale netwerken van individuen en machines die onderling waarde uitwisselen zonder tussenkomst van machtige spelers. De beperking zit wat mij betreft in het acceptatieniveau van de consument. Vinden we het oké dat grote partijen dominant zijn en winst maken met onze gegevens en zich steeds meer mengen in onze privacy? Ik kan niet in de toekomst kijken, maar de blockchain-revolutie staat voor de deur. Gaaf toch!?

Ook in de financiële sector zie je verrassende nieuwkomers. FinTech-ondernemingen hebben dan ook geen last van legacy-software. Als ABN AMRO opnieuw zou mogen beginnen, zou men dan het bedrijfsmodel van Knab overnemen? En waarom zet de bank sowieso zo’n stap niet?

Volgens mij doen ze dat al. Naar mijn weten innoveren grote bedrijven zoals ABN AMRO zich suf om minder afhankelijk te zijn van legacy-software en proberen ze zichzelf opnieuw uit te vinden. Ik weet niet of Knab het te kopiëren voorbeeld is, maar ik weet wel dat alle corporates veel inspiratie halen uit nieuwe, meer flexibele bedrijven en systemen. Maar aan de andere kant: over vijf tot tien jaar kan het weer helemaal anders zijn. Het gaat wat mij betreft dus niet om de technologie die nu leidend dan wel trendy is. Maar juist om hoe je als grote organisatie flexibel kunt zijn, en in de toekomst kunt blijven, om in te spelen op alle veranderingen die komen. Want de nieuwkomers komen steeds massaler en steeds sneller. Met Aimforthemoon creëren we in samenwerking met dit soort organisaties juist ook nieuwe bedrijven from scratch die in potentie zelfs groter kunnen worden dan de bestaande organisatie: dream big, start small.

Het digitale tijdperk is het tijdperk waar verandering de enige constante factor is. Wat is volgens jou de kern van succesvol ondernemen in dit tijdperk?

Het start wat mij betreft met een intrinsieke drive om de wereld te verbeteren. In essentie is ondernemerschap voor mij het vullen van de gaten in het bestaande systeem. Dit betekent heel goed begrijpen wat er om je heen gebeurt en je continu blijven afvragen of de huidige gang van zaken wel de juiste of zelfs de beste manier is. Vervolgens is het niks meer of minder dan aan de slag gaan: doen! Deel je visie, zet je talent in en verzamel de juiste mensen en partijen om je heen. Heb de ballen om verantwoordelijkheid te nemen en stapje voor stapje dichter bij je doel te komen. Best simpel toch?