[column] Gas op de waterstofauto

Niet alleen brengen fabrikanten als Toyota en Hyundai de brandstofcelauto’s tegenwoordig nadrukkelijk onder de aandacht, ook de uitbreiding van de infrastructuur om waterstof te tanken haalt dit jaar frequent het nieuws. Toyota gaat daarbij haar nieuwe waterstofvlaggenschip Mirai, een grote elektrische sedan met de laatste branstofceltechniek aan boord, 15.000 euro goedkoper leveren dan de voorganger.  Bovendien is deze nieuwe eco-limousine vanaf maart volgend jaar voor de Nederlandse markt beschikbaar. Zo rijdt de consument straks voor net geen 66 mille in euro’s het mooi getekende slagschip op waterstof. Voor dit soort bedragen zit de emissievrije Toyota limousine prijstechnisch in het vaarwater van de luxe elektrische auto’s met accupakket. Dat gegeven roept vervolgens de valide vraag op of waterstof de nieuwe referentie in de markt gaat worden. Kunnen auto’s als een elektrische Audi e-tron of Tesla Model 3 straks de concurrentie met een Mirai-achtige nog wel aan zodra er meer waterstoftankstations zijn?

Om maar direct met de deur in huis te vallen: de beperkte infrastructuur om te kunnen tanken is eigenlijk het belangrijkste nadeel van een op waterstof rijdende auto.

Zeker nu de aanschafprijzen van dergelijke auto’s dalen. Genoemd nadeel is ook de belangrijkste reden dat er momenteel fors geïnvesteerd wordt in die tankinfrastructuur. Recent werd er door Shell een tankmogelijkheid aan de A4 geopend en ook bij Steenwijk wordt door Fieten Olie bij de A32 een nieuw tankstation met waterstofpompen gerealiseerd. De verwachting is dat het aantal waterstofpomplocaties de komende jaren verder zal stijgen en voordat het zover is biedt Toyota haar Mirai-klanten een tankservice aan. Tot 50 kilometer afstand haalt het merk klantenauto’s bij huis of bedrijf op, tankt ze vol met waterstof en levert ze daarna weer keurig bij de klant af. Een Mirai-rijder die daarna weer 650 kilometer volgens de WLTP-norm kan rijden. Met een dergelijke actieradius is in tegenstelling tot die van de meeste accu-gevoede elektrische auto’s niet veel meer mis. Hoe dan ook zijn voor een succesvol businessmodel voor waterstofauto’s nog wel meer dan de huidige 6 tankstations nodig. Op dit moment kan er waterstof getankt worden in Arnhem, Delfzijl, Rhoon, Helmond, Den Haag en langs de A4 bij Amsterdam. Volgens elektrisch rijden website ZER-auto.nl loopt het aantal waterstoftankstations dit jaar nog verder op naar circa 12 en ook in landen als Duitsland is er sprake van een forse groei van het aantal tankmogelijkheden.

Talrijke voordelen

De nog dun gezaaide tankmogelijkheden mogen dan voor sommige klanttypen een belemmering zijn om over te stappen naar een waterstofauto, we weten allemaal dat het een kwestie van tijd is dat het netwerk van waterstoftankstations voldoende groot is. Het hoort ook een beetje bij het pionieren met nieuwe techniek en de vraag dient zich zo aan of early adapters zich erg laten afschrikken door een beperkt ingetekende landkaart van tankstations. Ook al is het netwerk van tankstations nog niet erg groot, er bestaat beslist een aantal grote voordelen bij het rijden op waterstof. Zo betaalt een zakelijke rijder de lage bijtelling over het totale aankoopbedrag van de waterstofauto en is er niet zoals bij de accu-gevoede elektrische auto’s sprake van een maximale cataloguswaarde van 40.000 euro waarover dit lage bijtellingstarief geldt.

Een ander belangrijk voordeel is de fatsoenlijke actieradius van de waterstofauto en het feit dat je net zoals bij benzine- of dieselauto’s na bijtanken binnen vijf minuten je reis weer kunt vervolgen.

Tot slot is rijden met een brandstofcel erg schoon. De waterstof zorgt voor een reactie in de brandstofcel en daarmee wordt de elektriciteit opgewekt die nodig is om de motor van de auto in beweging te krijgen. Een elektromotor zonder emissie wel te verstaan. Volgens Shell gaat de brandstofceltechnologie zelfs een belangrijke rol spelen in de overgang naar een schoner energiesysteem.

Honderd waterstofstations

Fiscaal gezien is het dus ook interessant een erg schone Mirai te gaan rijden en komt de bijtelling door de scherpe vanafprijs van 66.000 euro lager uit dan die van een premium elektrische auto. Deze zogenaamde Battery Electric Vehicles (BEV) beschikken daarbij over een beperkter bereik en moeten bovendien minimaal 30 minuten snelladen om weer een paar honderd kilometer verder te komen. In het dagelijkse gebruik is de relatief lange laadtijd vaak geen bezwaar, in het werk- en privéverkeer van de gemiddelde Nederlander zitten doorgaans voldoende stop- en rustmomenten, maar bijvoorbeeld op weg naar de wintersport levert het lange laden wel vertraging op.

Hier levert de brandstofcelauto echt een relevant voordeel ten opzichte van de BEV-auto’s op, zeker als je bedenkt dat het aantal waterstoftankmogelijkheden in het buitenland snel aan het toenemen is. Duitsland pusht daarbij de groei van het aantal waterstoftankstations en opent dit jaar nog het honderdste station binnen haar grenzen. Ook in Scandinavië en in de regio Parijs begint waterstof voet aan de grond te krijgen.

Met de forse aandacht van de Franse regering voor de elektrificatie van het wagenpark kun je er de klok op gelijk zetten dat ook Frankrijk rap gaat investeren in extra waterstoftankstations.

Bewegingen van stromend water

Naast Toyota timmert ook Hyundai stevig aan de weg met waterstofauto’s. Het Koreaanse automerk is al jaren overtuigd van het nut van de brandstofcel en levert naast personenauto’s op waterstof nu ook trucks met deze techniek. Recent gingen de eerste 10 Hyundai H2 Xcient waterstoftrucks op de boot naar Europa. Ze zullen in Zwitserland worden ingezet bij het bevoorraden van supermarkten. Na de aankomst van de eerste trucks nemen de Zwitsers later dit jaar nog eens 40 waterstofvrachtwagens af, waardoor er straks al 50 waterstof aangedreven combinaties in het Alpenland rondrijden. En daar blijft het niet bij want de komende jaren wil de regering in de strijd tegen de vervuilende diesels naar minimaal 1600 van dit soort milieuvriendelijke vrachtwagens toe.

In Nederland levert Hyundai momenteel al een personenauto op waterstof. Bij zes technisch gespecialiseerde dealers wordt de Hyundai Nexo verkocht. Een stoere SUV waarbij het design geïnspireerd zou zijn door de bewegingen van stromend water. Waar of niet, de auto ziet er goed uit en beschikt ook nog eens over een interessante actieradius van 665 kilometer op basis van de WLTP-meting. Zo brengt de Nexo innovatieve brandstofceltechnologie samen met het populaire en nog altijd groeiende SUV-segment. Een combinatie die ongetwijfeld goed werkt voor de verdere acceptatie van de brandstofceltechniek.

Verdere groei verwacht

Met de ontwikkelingen bij zowel Hyundai als Toyota, maar ook bij de interesse die bedrijven als Shell rond het waterstofthema laten doorschemeren, hoef je geen helderziende te zijn om te voorspellen dat de brandstofceltechniek de komende jaren verder aan populariteit op de automarkt gaat winnen. In de basis is de technologie efficiënter dan die van de Battery Electric Vehicles en kent de aanpak van waterstof minder nadelen voor de bestuurder. Een groter bereik is daarvan het belangrijkste voorbeeld, gevolgd door het feit dat je de brandstofcelauto in een paar minuten voltankt en deze dus niet minimaal een half uur moet snelladen om weer verder te kunnen reizen.

Andere pluspunten zijn het ontbreken van zware en qua afmetingen forse accupakketten. Daarnaast blijft de productie van accu’s ondanks de verklaringen van fabrikanten dat recycling deel van het proces is, een met discussies omgeven thema. Milieuvriendelijk zijn de accu’s zelf in elk geval niet. Alles bij elkaar opgeteld lijkt de brandstofcelauto daarom ook qua impact op onze planeet een voordeel ten opzichte van de Battery Electric Vehicles te hebben. Toenemende afzetmogelijkheden zorgen de komende jaren daarnaast voor een verdere prijsdaling, want volume is efficiency in de auto-industrie en als de aantallen waterstofauto’s toenemen wordt de techniek nog goedkoper in de productie. Waar de Toyota Mirai het nu op de rekenmachine al op diverse fronten wint van haar accu-gevoede concurrenten, pakt het totaalplaatje de komende jaren ongetwijfeld steeds gunstiger uit.

Overstappen

Het is dan ook niet voor niets dat de merken die al beschikken over een brandstofcelauto in hun PR- en marketingstrategie steeds meer aandacht hebben voor waterstof als alternatief voor accu-gevoede elektrische auto’s. Het slimme van zowel Hyundai als Toyota is dat ze naast de brandstofcelauto’s ook andere vormen van geëlektrificeerde modellen leveren.

Zeker bij Hyundai kun je nu al kiezen uit alle smaken en dat betekent dat klanten die nu nog een accu-gevoede of hybride auto rijden, snel kunnen overstappen op een waterstofauto als hun moment daar is.

Want één ding is zeker: zodra er voldoende tankmogelijkheden zijn, schakelen niet langer alleen de early adapters over op de waterstofauto, maar gaan ook andere consumenten de voordelen van deze technologie zien. En we weten van Tesla hoe snel een netwerk omvangrijk genoeg kan groeien om relevante groepen consumenten vloeiend te laten overstappen op een nieuwe soort technologie. Hetzelfde Tesla moet de Japanners en Koreanen daarom maar goed in de gaten houden, want voor je het weet gaat de brandstofceldeling ineens heel erg snel.

Jos van den Bergh (1973) werkte bijna 20 jaar lang in diverse pr- & communicatiefuncties in de auto-industrie en adviseert tegenwoordig met zijn bedrijf MediaMondo automotive en mediapartijen op het gebied van marketingcommunicatie, PR en media. Ook is hij als adviseur dealer marketing verbonden aan BranchePartners in Houten. Voor MarketingTribune volgt hij kritisch de ontwikkelingen in de autowereld. Ook marketing advies nodig? Mail Jos geheel vrijblijvend op jjbergh@gmail.com