Journalistiek, media en Big Data Scientists

Helaas komen deze vuurvogels niet vanzelf vanuit een science fictionfilm aangevlogen: wereldwijd ontstaat volgens diverse onderzoeken binnen enkele jaren een tekort van 4,5 miljoen mensen met verstand van Big Data…

Hoe werkt die almacht van technologie door naar de journalistiek? De romantiek van het journalistieke ambacht lijkt te worden ondergesneeuwd door de logica van nullen en enen. Of toch niet?

Nee, juist niet! Mark van Rijmenam legt tijdens de Mediafacts Nationale Uitgeefdag bijvoorbeeld uit hoe door Big Data de meer feitelijke journalistiek kan worden geautomatiseerd, wat menselijke capaciteit kan vrijmaken voor hoogwaardiger vormen van journalistiek zoals onderzoeksjournalistiek. Laten we dus niet bang zijn voor het grotendeels nog onbekende, maar denken in kansen.

Journalisten en Nerds
Een mooi bruggetje naar een boeiend gesprek over de toekomst van de journalistiek, dat ik in oktober voerde met Jeroen Smit. Hij is hoogleraar journalistieke vaardigheden in Groningen, en breder bekend door bestsellers als ‘Het Drama Ahold’ en ‘De Prooi’ en zijn gesproken columns in ‘Buitenhof’. Smit stelt dat journalistiek vakmanschap onverminderd belangrijk is, maar dat journalisten technologie beter moeten benutten voor het toepassen van modernere manieren van storytelling.

Een vermelding waard is zijn idee om journalistieke duo’s in te zetten: het journalistieke intellect en vakmanschap van de één, gecombineerd met de vaardigheid om digitale interfaces optimaal in te zetten van de ander. Zo kan inhoudelijk goede journalistiek optimaal over de bühne worden gebracht: alpha en bèta verenigd.

De linker hersenhelft…
Dat brengt me dan weer bij een sprankelend betoog van Christian van Thillo (CEO De Persgroep) tijdens het 24Festival, voorheen ‘De 24 uur van de Reclame’. Hij vertelde hoe ‘de linker hersenhelft’ - ratio, logica, algoritmen etc. - sinds 2000 het  uitgeven meer en meer lijkt te bepalen; hoe technologie-gedreven concerns als Google, Apple en Facebook het mediaspeelveld zijn gaan domineren, en dat we nog maar aan het begin staan van alle veranderingen die zaken als Big Data en  Programmatic Advertising teweeg brengen, evenals de explosieve groei van ‘Mobiel’ en van Online Video. (Wat dat laatste thema betreft kan een andere uitgeverij, NRC Media, trouwens nog veel leren van haar toekomstige eigenaar, Het Mediahuis.)

…en de rechter hersenhelft…
Maar… Christian van Thillo stelde ook dat het journalistieke vakmanschap - inzicht hebben, de juiste vragen stellen, tegels lichten etc - dat leidt tot boeiende content voor mensen, onverminderd belangrijk is. Sterker nog: na jaren waarin steeds meer leek te draaien om algoritmen, bespeurt hij onder consumenten en adverteerders een hernieuwde (soms alweer overhellende) waardering voor creativiteit, emotie en het journalistieke ambacht. Allemaal kwaliteiten die we toekennen aan de zogenaamde rechter hersenhelft.

… alsnog in balans!
‘Voor mensen met een linker- én een rechter hersenhelft’, was de slogan van accountancybureau Mazars in reclamespotjes in maart 2014. Ik zou ervan willen maken: ‘Journalistiek: voor mensen met een linker- én een rechterhersenhelft’.

Wim Danhof is hoofdredacteur van Mediafacts