Frontier Marketeer in Myanmar #8

Al sinds de Britse tijd zijn de Birmezen gewend om top down geregeerd te worden. Zelfs Aung San Suu Kyi, die door een oude koloniale wet geen president kan worden, heeft voor de verkiezingen al gezegd dat zij boven de president zal staan en het land zal leiden. In Myanmar bepaalt de leider de koers en deze wordt gevolgd door de ‘onderdanen’, een tweede man bestaat niet.

Stempel

Leiderschap wordt in Myanmar heel anders beleefd dan in het polderende Nederland en dit leidt in het internationaal zaken doen wel eens tot misverstanden. Waar het streven in Nederland is de beslissingsbevoegdheid zo laag mogelijk in de organisatie te leggen, moet je in Myanmar bijna voor iedere postzegel in drievoud een handtekening hebben van de hoogste baas. Een tekst voor een eenvoudige brochure moet door de viceminister persoonlijk worden goedgekeurd. Met name als je zaken wil doen waarvoor je de overheid nodig hebt (wat in dit oud-socialistische land schering en inslag is), is het essentieel dat je gesprekspartner het juiste niveau heeft en zelf beslissingen kan nemen. Een ieder onder het niveau van de plaatsvervangend Directeur-Generaal zal je verhaal geïnteresseerd aanhoren en je aan het eind van het gesprek respectvol aangeven dat hij dit zeker met zijn baas zal bespreken. Dit gevolgd door het vriendelijke verzoek je voorstel nogmaals, maar dan per officiële brief, kenbaar te maken. En dit dan niet in de vorm van een e-mail met bullet points, nee, het dient een formeel document te zijn met briefhoofd, handtekening en bij voorkeur nog een stempel. Gelukkig mag die brief sinds kort wel als PDF gemaild worden.

Heineken

Dit soort leiderschap, zonder correctief mechanisme, heeft ook als effect dat regelmatig beslissingen op gevoel en zonder tegenwicht worden genomen. Als de baas het wil, dan gebeurt het zo. Het opstellen van een gedegen businessplan wordt vaak overgeslagen. De prijs van een product wordt niet bepaald op basis van een grondige kostprijscalculatie, maar op basis van het ‘dit-lijkt-me-wel-redelijk’-principe. Dat een vraagprijs hiermee ruim 30 procent onder de kostprijs lag, drong pas na het drukken van de folders tot de CEO door.

Gevoel is niet de meest zakelijke raadgever, desalniettemin zijn gevoel en (bij)geloof erg belangrijk in Myanmar. Nieuwe kantoorpanden moeten voor gebruik ingewijd worden door boeddhistische monniken, ieder huis en bedrijf heeft wel een altaar en productlanceringen worden op advies van een waarzegger op een specifieke datum gepland. Zelfs een bedrijf zoals Heineken ontkomt hier niet aan. Hun nieuwe fabriek, anderhalf uur rijden buiten Yangon, werd daarom op een zondag om 9 uur ’s ochtends officieel geopend. Niet de handigste tijd om een brouwerij in te wijden.

Stress

Zaken doen in Myanmar is dus op veel gebieden anders dan in Nederland. Iedere Nederlander die hier werkzaam is, heeft wel een moment gehad waarop hij wilde dat de Birmezen net iets meer zoals ‘wij’ zouden zijn. Net iets efficiënter, iets directer en net iets proactiever. Maar zitten de Birmezen er wel op te wachten om deze gewoontes over te nemen?

Ik hoor ze af en toe heel voorzichtig klagen dat er al wat westerse gewoontes zijn ingeslopen. In plaats van de voedzame vissoep, mohinga, als ontbijt, nemen veel jongeren nu een snelle kop koffie. Of het job hoppen: als men het idee heeft elders iets meer te kunnen verdienen, wordt er makkelijk van baan gewisseld. Maar het ergste vinden zij de stress, in Birmese ogen een duidelijk gevolg door de ‘westerse’ manier van werken.

En na bijna een jaar in dit vriendelijke land, vrees ik dat ik hen in dat laatste toch enigszins gelijk moet geven…
 

De Aziatische markt is booming, maar Myanmar, het vroegere Birma, springt er extra bovenuit. Deze markt van 60 miljoen consumenten ligt klaar om te worden veroverd. De economie groeit jaarlijks met 8 procent en veel Westerse bedrijven tonen interesse. André Koster en Minke Vorstenbosch zijn een jaar in Myanmar en doen exclusief voor MarketingTribune verslag van hun (marketing)avonturen.

Dit artikel stond in MarketingTribune 21, 1 december 2015.

Eerder verschenen in dezelfde serie:


Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Deel 7