Nieuwe huisstijl CBS: levende getallen

Hoe kwam het CBS uit bij edenspiekermann?
We wonnen de aanbesteding voor ontwikkeling en vastlegging van de nieuwe stijl, inclusief inspiratievoorbeelden en templates. Op basis hiervan verzorgen andere partijen (waaronder Osage, Total Public, red.) vervolgens de middelenrealisatie. De aanbesteding was eind 2011, we zijn gestart in april 2012. De basisvormgeving, inclusief een groot aantal vrij ver uitgewerkte inspiratievoorbeelden, was afgerond in juli 2012. Daarna hebben we templates ontwikkeld en de huisstijl vastgelegd. In april 2013 is de nieuwe huisstijl geïntroduceerd met een 'soft launch'. In de loop van dit jaar wordt deze verder geïmplementeerd.

Wat was de precieze vraag?
Actualiseer de huisstijl en creëer met name een herkenbare uitstraling naar de verschillende doelgroepen waar CBS mee communiceert. Het bestaande logo mocht daarbij wel worden geactualiseerd, maar niet geheel worden vernieuwd. Het CBS zocht een partij die de verschillende stakeholders binnen de organisatie in dit proces mee kon nemen.

En uw antwoord daarop?
We ontwikkelden een aantal instrumenten om data aantrekkelijk te maken voor een breder publiek. Een van de belangrijkste tools die we hebben ontwikkeld zijn de 'banners' met cijfers en een thema-icoon. Deze kunnen in boeken, rapporten en op de website worden ingezet om de cijfers op een aansprekende manier te communiceren. We hebben daar voor de verschillende middelen een template voor gemaakt. Een aparte variant van de iconen kan ook worden ingezet op rapportomslagen. Daarnaast hebben we de communicatie uiteen gerafeld en een helder schema gemaakt om onderscheid te maken tussen middelen met een meer en minder expressief karakter. Tot slot hebben we ervoor gezorgd dat de grafieken van CBS altijd een duidelijke afzender hebben. Als ze worden doorgeplaatst is de bron altijd duidelijk. De projectgroep heeft een groot pakket aan middelen uitgekozen dat representatief is voor de communicatie. Dit varieert van publicaties als boeken, rapporten, e-books en het relatiemagazine tot correspondentie, websites en on- en offline formulieren. We hebben hiervoor inspiratievoorbeelden en templates gemaakt. En natuurlijk een uitgebreide vastlegging en overdracht.

Een grote klus. Wat was uw aanpak?
We zijn gestart met een workshop voor de verschillende stakeholders in de organisatie. Daaruit zijn een aantal prioriteiten en wensen gekomen. Dit bepaalde het startpunt vanuit de organisatie.

Cijfers komen tot leven. Wat is het idee hierachter?
Het verzamelen en delen van cijfers is de kernactiviteit van het CBS. Deze unieke eigenschap komt in de huisstijl letterlijk tot leven. Dit is het centrale thema van de huisstijl. Waar bij andere organisaties woorden en zinnen uit teksten worden gelicht om de lezer de tekst in te trekken doen we dat bij het CBS met cijfers. Dat past bij het CBS en laat in één oogopslag zien wat het CBS doet. De cijfers worden altijd objectief gepresenteerd; het is aan de gebruikers om er conclusies en beleid aan te verbinden. Cijfers hebben in de huisstijl van het CBS altijd een betekenis en worden nooit puur decoratief gebruikt.

Wat kunt u kwijt over het proces en het CBS als opdrachtgever?
We hebben erg prettig met verschillende mensen binnen CBS samengewerkt. Er was een projectgroep voor de details en een stuurgroep voor de grote lijnen. Communicatie was via regelmatige bijeenkomsten en voor wie dat gemist had was er een projectwebsite.
CBS is een echte wetenschappelijke organisatie, gedreven vanuit de inhoud. Dat inspireerde ons ook om juist die inhoud zoveel mogelijk naar voren te brengen. Omdat men gewend is tot drie cijfers achter de komma naar de dingen te kijken, zijn we in de inspiratievoorbeelden ook veel verder gegaan dan normaal. Deze voldoen al aan een heel pakket van eisen en zijn veelal vrijwel een op een omgezet in middelen. We hebben, samen met de CBS projectmanager, veel aandacht besteed aan de communicatie over de huisstijl binnen de organisatie. Op een aantal momenten zijn er bijeenkomsten geweest waar alle medewerkers waren uitgenodigd. Dat was ook nodig, want dit is een huisstijl die niet alleen over kleur en vorm gaat, maar die de medewerkers ook uitdaagt om anders naar hun data te kijken.
Na de ontwikkeling hebben we via een aantal workshops en reviews de huisstijl overgedragen aan de diverse bureaus die de middelen gaan maken.

Jammer dat u de middelen verder niet zelf realiseert?
De realisatie van middelen is apart aanbesteed en voornamelijk op basis van prijs aan andere partijen toegekend. Dus hoewel het CBS aangeeft blij te zijn met de samenwerking kunnen zij wettelijk verder geen werk met ons doen. Wij hebben in de implementatie alleen een adviesrol.

Zijn er manieren ingebouwd om het effect van de nieuwe stijl te meten?
Nee, helaas niet. Bij een organisatie als CBS is het waarschijnlijk ook vrij lastig om een effect te meten.

Marieke Griffioen werkte in het project samen met Design Director Joost Holthuis. Vanaf het allereerste begin is alles tegelijk on- en offline ontwikkeld. Ontwerpers waren o.a. Titia Schoenaker en Paul van Berkel, Julia Sysmäläinen (iconen) en Ritchard Kelliher (relatiemagazine).

Databanners

edenspiekermann ontwierp 60 icoontjes om sleuteldata consistent en gebruiksvriendelijk te kunnen visualiseren in print en op een scherm.

Eenduidigheid in grafieken

Boekomslagen en e-books (schetsen)

Relatiemagazine (schetsen) - Tone of voice verschilt per doelgroep.