ACM beboet maker Fortnite voor agressieve handelspraktijken

Fortnite is een gratis spel, maar spelers kunnen wel tegen betaling aankopen doen. Het gaat dan bijvoorbeeld om cosmetische items waarmee de speler zijn ‘character’ in het spel kan aanpassen. Aankopen worden gedaan in de Item Shop van Fortnite. Fortnite is gericht op kinderen en het spel spreekt kinderen aan. Door hun leeftijd zijn kinderen kwetsbaarder voor bepaalde handelspraktijken dan de doorsnee consument. De ACM heeft vastgesteld dat Epic in ieder geval gedurende een periode van een jaar hierop in het spel inspeelde met verschillende ontwerpkeuzes.

De ACM zag tijdens het onderzoek dat kinderen in het spel met teksten als ‘Get it now’ of ‘Buy now’ werden opgeroepen tot het doen van aankopen. Reclame die kinderen rechtstreeks aanzet tot het doen van aankopen is onder alle omstandigheden een verboden agressieve handelspraktijk. De ACM legt hiervoor een boete op van 562.500 euro.

Daarnaast zag de ACM dat in de Item Shop gebruik gemaakt werd van aflopende timers bij items die na afloop van die timer nog steeds beschikbaar waren. Timers creëren een gevoel van schaarste. Kinderen werden hierdoor onder druk gezet snel te beslissen over hun aankoop, omdat zij dachten anders het aangeboden item mis te lopen. Hiermee werd ingespeeld op de angst van kinderen om iets mis te lopen. De ACM vindt dit soort bedrieglijke timers misleidend, en legt voor deze overtreding een boete op van 562.500 euro.

Dark pattern
Tot slot zag de ACM aflopende timers bij aanbod in de Item Shop. Uit onderzoek van de ACM blijkt dat dat aanbod deels verdween nadat de timer was afgelopen, maar voor een deel ook niet. Daarmee was het voor kinderen onduidelijk of het door hen gewenste item na afloop van de timer nog beschikbaar zou zijn. Het aanbod was complex en werd gepresenteerd op een wijze die het onmogelijk maakte om het aanbod te kunnen doorgronden, laat staan onder druk van een aflopende timer van 24 uur. Deze toepassing van verschillende ontwerpkenmerken karakteriseert de ACM als een ‘dark pattern’. De ACM beoordeelt deze handelspraktijk als overtreding, omdat dit in strijd is met de ‘vereisten van professionele toewijding’. Handelaren dienen rekening te houden met het feit dat kinderen kwetsbaarder zijn voor bepaalde handelspraktijken dan de reguliere consument. Epic speelde juist in op dit soort kwetsbaarheden. Hiermee heeft zij niet de vereiste zorgvuldigheid betracht die redelijkerwijs van een handelaar richting kinderen mag worden verwacht.

Cateautje Hijmans van den Bergh, bestuurslid ACM: ‘Bedrijven die producten aanbieden aan kinderen hebben de verantwoordelijkheid om rekening te houden met het feit dat kinderen extra gevoelig zijn voor bepaalde prikkels. In het populaire spel Fortnite werden kinderen onder druk gezet tot het doen van aankopen door in te spelen op hun kwetsbaarheden. Met dit besluit geven wij een krachtig signaal af: kinderen moeten een online spel kunnen spelen zonder dat zij oneigenlijk onder druk worden gezet. Deze praktijken van Epic schaden het vertrouwen in de digitale economie.’

Bindende aanwijzing
Om het bedrijf te dwingen tot aanpassing van deze oneerlijke handelspraktijk, legt de ACM een bindende aanwijzing op die vóór 10 juni 2024 moet zijn uitgevoerd. Epic moet de overtreding beëindigen en kan dat doen door de onzekerheid over de beschikbaarheid van haar aanbod in de Item Shop te verminderen en door de beslistermijn voor kinderen tot 18 jaar voor aankopen in de Item Shop te verlengen. Epic heeft aan de ACM laten weten dat zij een aantal maatregelen zal doorvoeren in de Item Shop van Fortnite om de overtreding te beëindigen. Onder meer zijn alle aflopende timers wereldwijd uit de Item Shop verwijderd, wordt de lokale tijd getoond die aangeeft wanneer de Item Shop wordt ververst en zal zij per item de datum tonen waarop dat item uit de Item Shop verdwijnt. Ook heeft Epic ervoor gekozen om aan Nederlandse spelers onder de 18 jaar alleen items in de Item Shop te tonen die 48 uur of langer beschikbaar zijn.

De ACM is van oordeel dat Epic aan de bindende aanwijzing voldoet als zij voornoemde maatregelen doorvoert. De maatregelen doorbreken het dark pattern in de Item Shop van Fortnite; de tijdsdruk en de onzekerheid over het aanbod neemt hiermee af. Kinderen zijn zo beter beschermd tegen het ongewild doen van aankopen. De ACM controleert na 10 juni 2024 of Epic alle aangekondigde maatregelen heeft doorgevoerd.

Reactie Epic Games
'De bevindingen in het besluit van de Nederlandse Autoriteit Consument en Markt (ACM) bevatten aanzienlijke feitelijke onjuistheden over hoe Fortnite en de itemshop werken. De ACM eist wijzigingen die zouden resulteren in een slechte ervaring voor spelers. We zullen in beroep gaan tegen dit besluit.

Terwijl het beroep wordt behandeld, zullen spelers in Nederland die jonger zijn dan 18 jaar vanaf 24 mei 2024 items die minder dan 48 uur in de shop zijn niet kunnen zien of kopen.

Wij werken de Fortnite itemshop regelmatig bij om de ervaring van onze spelers te verbeteren. In april 2024 hebben wij een aantal recente en komende wijzigingen aangekondigd. De wijzigingen omvatten:

• het verwijderen van de timer in de itemshop om in plaats daarvan het tijdstip waarop de itemshop zal worden gerefresht en items mogelijk de shop verlaten in de plaatselijke tijd van de speler te tonen;

• het verwijderen van rangen en kleuren van cosmetische voorwerpen in de itemshop;

• het toevoegen van de datum waarop een item uit de shop zal verdwijnen in de beschrijving van het item op 24 mei 2024.

Wij bieden bovendien spelers van alle leeftijden en ouders tools waarmee zij kunnen bepalen hoe zij aankopen doen en hoe zij met anderen omgaan in Fortnite. Als een speler in Nederland aangeeft jonger dan 16 jaar te zijn, is het account van die speler aanvankelijk een Beperkt account, wat voor een veilige en inclusieve omgeving zorgt om Fortnite te spelen. In een Beperkt account kunnen jongere spelers geen aankopen doen met echt geld of toegang krijgen tot bepaalde functies, zoals spraak- of tekstchat, zolang hun ouder of voogd daar geen toestemming voor heeft gegeven. Met ons toonaangevende Ouderlijk toezicht kunnen ouders vereisen dat er een pin wordt gebruikt voor hun kind aankopen kan doen, en we hebben een wereldwijde dagelijkse bestedingslimiet voor spelers die jonger zijn dan 13 jaar.

Wij bieden bescherming tegen ongewenste aankopen, waaronder een 'ingedrukt houden om te kopen'-mechanisme, directe annuleringen van aankopen, terugbetalingen via zelfbediening en een expliciete ja/nee-keuze voor het opslaan van betalingsgegevens.