[column] De laatste auto

In de tijd, dat mijn moeder in haar eerste 'Dafje' rondreed – begin jaren zeventig – schreef Annie M.G. Schmidt het lied ‘Vluchten kan niet meer’. Hoewel inmiddels ruim een halve eeuw oud, is de tekst opmerkelijk actueel. Het lied gaat over de onveiligheid in de wereld. Met een Koude Oorlog, die toen op z’n hoogtepunt was en een oorlog in Vietnam, die daarvan de concrete manifestatie was. Die Koude Oorlog is inmiddels weer volledig opgelaaid en dichterbij dan ooit. Want lagen Hanoi en Saigon nog op zo’n 14 uur vliegen van Schiphol, naar Kiev doe je dat in tweeëneenhalf uur. Ook Israëls oorlog in het Midden-Oosten is een déjà vu.

London-Sydney
De Dafjes van mijn moeder. Het waren handige wagentjes met een rem- en een gaspedaal én een ‘pienter pookje’. Geliefd bij oudere dames, die dankzij de ‘Variomatic’ – Hub van Doorne’s briljante uitvinding uit 1958 – zonder te schakelen en met een pruttelend motortje van tussen de 30 en 40 pk gerieflijk van A naar B konden rijden. Dat deze charmante auto’s van Nederlands fabricaat in de volksmond meesmuilend ‘truttenschudder met jarretelaandrijving’ werden genoemd, was voor Daf’s toenmalig president-directeur Martien van Doorne reden om in 1968 deel te nemen aan een gruwelijk zware autorally: de London-Sydney Marathon. Aan deze bijna 17.000 kilometer lange monsterrally door Europa, Azië en Australië met 100 deelnemende auto’s deden twee Daf’s 55 mee, die allebei de eindstreep in Sidney haalden. Een van de twee auto’s werd zelfs 17e in een deelnemersveld, waarin inmiddels 43 auto’s waren uitgevallen. Daf had zich van z’n beste kant laten zien en had als Nederlands automerk alle reden om trots te zijn, hoewel het imago nooit zou veranderen.

Born
Terug naar 2024. Of de Daf 33 en de Daf 44 van mijn moeder er ooit zijn gebouwd of toch in Eindhoven, weet ik niet, maar in de in 1968 door koningin Juliana geopende Daf-personenwagenfabriek in het Limburgse Born zijn deze modellen wel geproduceerd. Met de autofabriek loste Daf een capaciteitsprobleem op en voldeed de Nederlandse regering aan de belofte geen mijnen te sluiten zonder vervangende werkgelegenheid te creëren. Door de sluiting van de nabijgelegen Staatsmijn Maurits in 1967 kwamen zo’n 7.000 voormalige mijnwerkers op straat te staan, die deels aan het werk gingen in de nieuwe autofabriek. Inmiddels bestaat Daf als producent van personenauto’s niet meer. De fabriek in Born staat er nog wel en bood jarenlang onderdak aan de assemblage van auto’s van de merken Volvo, Mitsubishi, Smart, Mini en BMW. De autofabriek van Daf kwam in 1991 in handen van NedCar, dat in 2013 overging in VDL Nedcar. Eind deze maand rolt daar de laatste auto van de lopende band. Het contract met Mini-eigenaar BMW loopt per 1 maart 2024 af. De maakindustrie krijgt daarmee in Nederland een gevoelige klap. En dat is erg. Want de maakindustrie biedt ook veel werk aan aanpalende dienstverleners als ontwerpers, ingenieurswerk, management, logistiek en marketing.

China
In het voorspellende ‘Vluchten kan niet meer’, gezongen door Frans Halsema en Jenny Arean, ‘zingt de laatste vogel in de laatste lente’ en ‘sterft de laatste vlinder op de allerlaatste bloem’. Qua drama is de vergelijking misschien wat scheef, maar met de laatste in Nederland gebouwde auto verdwijnt ook weer een stukje Nederlandse industrie. Inmiddels zijn 13 nieuwe automerken op de Nederlandse markt actief. Allemaal afkomstig uit China…

Charles​​​​ Borremans
Lead Communications iO

foto: Jorgen Hendriksen / Unsplash