Rembrandt is marketing

Ter gelegenheid van zijn 350ste sterfjaar in 2019 presenteert het Rijksmuseum voor het eerst in de geschiedenis een overzichtstentoonstelling van alle schilderijen, etsen en tekeningen van Rembrandt uit eigen collectie. De tentoonstelling Alle Rembrandts is mogelijk dankzij het Blockbusterfonds, ING en de Patronen van het Rijksmuseum zoals BankGiroLoterij, KPN en Philips.

Beeldtaal

Met topstukken als De Nachtwacht, Marten & Oopjen, Het Joodse Bruidje en De Staalmeesters, beheert het Rijksmuseum de grootste collectie Rembrandt-schilderijen ter wereld en bovendien het meest representatieve overzicht van zijn gehele oeuvre. Volgens hoofddirecteur van het Rijks, Taco Dibbits, is het nu al een opvallende expositie, een unicum, gezien de kwetsbaarheid van de tekeningen en etsen. ‘De tentoonstelling geeft een beeld van Rembrandt als kunstenaar, als mens, als verhalenverteller en laat zien hoe vernieuwend hij was. Rembrandt is een van de beroemdste kunstenaars en is ongelooflijk goed. Hij heeft ons een nieuwe beeldtaal geleerd, is als het ware op zoek gegaan naar de fotograaf in hemzelf met een onvoorstelbaar oog voor details. Hij heeft bepaald hoe wij ons fotoalbum samenstellen.’

Naast de schilderwerken zal de aandacht van de ongetwijfeld vele buitenlandse toeristen uitgaan naar de omvangrijke collectie tekeningen – 60 in totaal - die alle periodes en stijlen van Rembrandt bestrijkt. Van Rembrandts 1300 etsen toont het Rijksmuseum alleen de 300 beste en mooiste exemplaren. Omdat 17de-eeuwse etsen en tekeningen bijzonder kwetsbaar zijn en zeer gevoelig voor licht, worden ze zelden getoond of uitgeleend.

Spiegel

De tentoonstelling Alle Rembrandts introduceert Rembrandts leven en werk aan de hand van thema’s. In het eerste deel zien we zijn mijlpalen als beginnend kunstenaar. We kijken over zijn schouder mee in de spiegel. Wie goed kijkt naar zijn vele zelfportretten, ziet zijn groei, zijn ongeëvenaard talent. In een ander deel maken we kennis met zijn omgeving. In zijn jonge jaren oefent Rembrandt met het portretteren van zijn moeder, zijn familie en kennissen, later met zijn vrouw Saskia. Zelfs het ziekbed van zijn vrouw Saskia legt hij op indringende wijze vast. Ook de wereld om hem heen fascineert. Van bedelaars en straatmuzikanten tot landlopers en acteurs, hij maakt talloze portretten van de mensen die hij tegenkomt. Rembrandt was een begaafd verteller. Zijn verhalen staan centraal in het laatste deel van de tentoonstelling. Als geen ander verstond Rembrandt de kunst de kern van een verhaal te raken.

Marketing

Rembrandt is marketing. Het is ongelooflijk hoe alle registers worden opengetrokken om ‘onze’ held als boegbeeld naar voren te steken. Het Rembrandtjaar kent naast de tentoonstelling Alle Rembrandts audiotours, wandelingen met Rembrandt, lezingen, rondvaarten, voorleesboeken, de restauratie van De Nachtwacht in juli a.s., een eregalerij met leeftijdgenoten van Rembrandt, nieuwe merchandise en iedereen is uitgenodigd om tot 31 maart een kunstwerk in te sturen met uiteraard Rembrandt als inspiratie. Bovendien is het Rembrandtjaar geadopteerd door onder meer het NBTC Holland Marketing, het Mauritshuis, de Leidse Lakenhal, het Fries Museum en Prinsenhof Delft.

Kun je ook te veel Rembrandt hebben? Dibbits herkent glimlachend de vraag. ’We horen die vraag natuurlijk vaker. Maar ik zou willen zeggen: Can you have too much love, can you have too much nice weather? Rembrandt blijft fascineren. Steeds weer ontdekken we nieuwe elementen in deze kunstenaar. Wij hebben dit keer de mens Rembrandt centraal gesteld, met zijn obsessie voor de rauwe werkelijkheid. Hoe de kunst het leven van hem volgt en soms ook op een dramatische wijze.’

Rembrandt roepen is eigenlijk al voldoende om vele miljoenen toeristen van over de landsgrenzen wakker te roepen. Veel marketing heeft de man niet nodig. Dibbits: ‘Nee, dat klopt. Zijn naam doet wonderen. Gelukkig is er overal in de wereld van Rembrandt te genieten zoals in Duitsland, Frankrijk en de VS. Dat mensen speciaal voor deze expo naar Nederland komen, is juist mooi. Natuurlijk moeten we de toeristenstromen in goede banen leiden, en daarom zijn er overal in het land activiteiten in dit Rembrandtjaar.’ Hoeveel extra bezoekers Rembrandt gaat trekken, wil Dibbits niet zeggen. ‘Het Rijksmuseum ontvangt jaarlijks ongeveer 2,3 miljoen bezoekers. We kunnen met dit bijzondere en grote gebouw logistiek gezien nog wel extra mensen hebben.’