Commissariaat voor de Media start onderzoeken NPO en publieke omroepen

Het eerste onderzoek, naar de journalistieke betrouwbaarheid van de NPO en andere omroepen, wordt gestart naar aanleiding van een rapport van de NPO Ombudsman. Het Commissariaat vindt de conclusie van de NPO Ombudsman, dat met name omroep Ongehoord Nederland de journalistieke codes systematisch schendt, zorgwekkend. Dat geldt eveneens voor haar constatering dat dit – zij het minder frequent of systematisch – ook bij andere omroepen gebeurt.

Zorgwekkend

Het CvdM geeft geen inhoudelijke reactie op het rapport van de NPO Ombudsman, omdat de bevoegdheden van het Commissariaat en die van de NPO Ombudsman verschillen. Het Commissariaat gebruikt het rapport van de NPO Ombudsman wel als stepping stone voor vervolgacties. Die acties omvatten een breed onderzoek naar betrouwbaarheid van journalistiek en opinievormend media-aanbod, in combinatie met reeds aangekondigd onderzoek naar redactionele onafhankelijkheid. Het Commissariaat start vanuit zijn rol als systeemtoezichthouder een breed, marktverkennend onderzoek naar de processen bij de landelijke publieke omroepen die de betrouwbaarheid van (met name journalistieke) producties moeten borgen.

Topinkomens
Een tweede onderzoek, dat al is gestart, kijkt naar de eventuele omzeiling van financiële constructies, waarbij er meer salaris wordt betaald dan is vastgelegd in de Wet normering topinkomens en het Beloningskader Presentatoren in de Publieke Omroep (BPPO). Aanleiding voor dit onderzoek zijn signalen in de afgelopen periode, zoals een salarisvoorstel aan Jeroen Pauw in 2019. In het kader van het toezicht op de Gedragscode Integriteit Publieke Omroep 2021 gaat het Commissariaat onderzoeken hoe de NPO en de landelijke publieke omroepen de opzet, het bestaan en de werking van de bedrijfsprocessen borgen die gericht zijn op de naleving van de WNT en het BPPO. Ook het toezicht op de WNT en het BPPO door het Commissariaat is voorwerp van dit onderzoek. Daarom worden momenteel gesprekken gevoerd met gerenommeerde externe partijen om dit onderzoek onafhankelijk te laten voeren. Zodra deze gesprekken zijn afgerond maakt het Commissariaat hierover meer bekend.

Belangenverstrengeling
Tenslotte is al een onderzoek gestart naar de borging van processen die (de schijn van) belangenverstrengeling moeten voorkomen. Ook hiervoor zijn signalen in de afgelopen periode de aanleiding. Een voorbeeld daarvan is de goede vriendschap van voormalig NPO-baas Shula Rijxman met de hoogste ambtenaar van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ook kwam aan het licht dat Rijxman in 2017 een privévakantie met staatssecretaris Sander Dekker van Media niet gemeld zou  hebben bij haar werkgever.

Het CvdM-onderzoek richt zich met name op de processen die (de schijn van) belangenverstrengeling moeten voorkomen, waar het persoonlijke- en werkrelaties betreft tussen bestuurders, leden van de raad van toezicht en/of (relevante) medewerkers van de NPO en de landelijke publieke omroep enerzijds en personen in relevante functies buiten de publieke omroep anderzijds. Hieronder wordt begrepen werk- en persoonlijke relaties met (top)ambtenaren van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Het CvdM komt pas met meer informatie naar buiten als de onderzoeken zijn afgerond.