The (social) media are rigged!

Cookies van sociale en nieuwsmedia volgen jouw surfgedrag. Als je bijvoorbeeld filmpjes van lieve katjes opzoekt op YouTube, dan krijg je de volgende keer direct aanbevelingen voor meer katjes. Nu horen we je denken: dat is toch prima? Met katjes zeker… maar stel eens de vraag wat er gebeurt als je politiek getinte filmpjes zoekt.

Zodra je een kritisch filmpje hebt bekeken en geliked over een politicus dan geven jouw sociale media direct veel aanbevelingen die dezelfde politieke kleur hebben. Kortom, jouw media sturen jou vooral die content die een eerdere zoekopdracht bevestigen. En hoe meer je van één kant ziet, hoe meer je de andere kant als fake news gaat zien.

Gesponsorde vloggers

Sociale media dragen dus met hun zoek-algoritmen bij aan de verdeeldheid in de wereld. Maar politiek is niet het enige. Spoofsites die medische onzin verkopen bijvoorbeeld. Nieuwssites met flinke commerciële motieven. Zelfs jouw favoriete vlogger is verplicht te melden wanneer hij gesponsord wordt, maar doet dat heus niet altijd!

Eigenlijk zijn dit soort praktijken niets nieuws onder de zon. Onze rechtstaat en wetgeving zou ons moeten beschermen. Toch zijn er twee gevaren. De eerste is dat veel van die wetgeving nog niet is aangepast naar moderne media. De tweede is misschien nog wel gevaarlijker, namelijk dat al die burgerrechten nu ineens op het spel staan.

Poilitici terugfluiten

Het NRC (laten we aannemen een betrouwbare bron!) rapporteerde samen met een groep professoren al over de enorme hoeveelheid partijen die in hun programma’s tegen de Grondwet ingaan. Dat maakt dit alles tot een acuut – en misschien wel ons grootste – probleem.

Een goede dosis nieuwe wetgeving hierover is dus op z’n plaats. Het terugfluiten van een heel cordon aan politici evenzeer. Maar gelukkig is er meer dat je kan doen dan alleen stemmen. De vrijheid van informatie begint bij jou zelf. Bij jouw zoekgedrag. Hoe betrouwbaar zijn de bronnen? Betaal je ervoor? Hoe eerlijk zijn de media die jij bezoekt?

Harde discussies

Die kritische blik heeft een bijkomend voordeel: in plaats van weer te ruziën met jouw naasten, kun je het eens gaan worden over de bronnen die jullie bezoeken. Je komt van harde discussies ineens terecht bij de kern van al deze chaos: ons eigen gebruik van media in dit internet tijdperk.

En wie weet, in plaats van alleen nog maar naar katjes, zie je soms ineens ook een grappig hondje langskomen op die tijdlijn.

Matthijs Pontier is AI-specialist en nummer 2 op de lijst van de Piratenpartij en Rogier van Kralingen is schrijver van 'The Outerweb – En de Vrouwen tegen de Robots'.