[column] De klank van verkiezingen

Wie wint de slag om het oor van de kiezer?

Het symfonisch geweld van de VVD

Laten we beginnen bij de VVD. Hoe klinkt vrijheid en democratie? Hoe vertaal je de premierbonus in muziek? We weten dat aan Mark Rutte een verdienstelijk klassiek pianist verloren is gegaan en het is dan ook geen verrassing dat we door de VVD worden getrakteerd op een symfonisch behang van piano, blazers en strijkers.
Een klassieke soundtrack met epische connotaties. Een stijl die de afgelopen jaren vooral bij multinationals in zwang is geraakt, zij aan zij met de formulering van hun purpose. Door aan te sluiten bij vormtaal uit de filmmuziek wordt hier benadrukt dat we te maken hebben met iets groters dan winst of aandeelhouderswaarde. Karakter, om precies te zijn. Neo-liberaal kapitalisme, verhuld door meanderende arpeggio’s, opzwellende strijkers en het recitatief van Klaas Dijkhoff. Geen Oscar-waardig materiaal, maar voldoende overtuigend voor de stem van een Netflix-bingende middenklasse.

D66: het slaapverwekkende midden

D66 bedient zich overigens van een vergelijkbare soundscape, zij het een stuk minder opzwepend. Het drie minuten durende betoog van Sigrid Kaag zal inhoudelijk sterk zijn, maar de zich continu herhalende piano-riedel wekt nog het meeste associaties op met de lobby van Thermen Holiday. Als dit het redelijke midden is, doe mij dan maar een portie muzikale verontwaardiging, maar helaas schittert de PVV in stilte. Waar Wilders zijn film Fitna nog liet ondersteunen door fragmenten uit Peer Gynt van de Noorse componist Grieg, ontbreekt nu elk spoor van een muzikale strategie.

De SP: authentiek en zonder franje

Aan de andere kant van het politieke spectrum staat de stem van Lilian Marijnissen centraal. Terwijl ze kordaat door stedelijk landschap stapt, declameert ze overtuigend haar manifest. Authentiek en zonder franje. Net als haar partij.

De stilte van GroenLinks

Iets meer naar het midden komen we bij GroenLinks terecht. Een jonge en frisse beweging, waar je qua branding toch wel wat van mag verwachten. De partij publiceert veel content, veelal korte inhoudelijke stukjes of interviews, maar op muzikaal gebied is er gek genoeg nauwelijks ondersteuning te vinden. Wie legt Jesse uit dat ‘Nieuw Realisme’ niet sober hoeft te klinken?

De PvdA en scheurende gitaren

Nee, voor een links geluid moet je dit jaar toch echt bij de PvdA zijn. Een partij die soms lijkt te worstelen met interne kritiek en vaak gebrek aan daadkracht wordt verweten. De muziek in hun campagnefilm lijkt die daadkracht te willen onderstrepen. We worden hier geconfronteerd met een stevige elektronische beat, geflankeerd door gierende gitaren. Véél gierende gitaren. Is dit een Freudiaanse verklanking van een intern verscheurde partij?
Als je goed luistert, hoor je ook af en toe een mannenkoor ‘Hey!’ roepen. Een veelgehoord stockmuziek-cliché natuurlijk, maar in dit geval een passende hommage aan vanaf de zijlijn roepende PvdA-mastodonten; Bram Peper, we’re looking at you. De monotone baslijn maakt het af en benadrukt het noeste arbeiderskarakter van de partij. Het geheel klinkt lekker rauw en activistisch, maar komt ook een beetje chaotisch over. Lekker on brand dus. Al kun je je afvragen hoe courant dit punky idioom nog is voor een nieuwe generatie kiezers.

De handclap van het CDA

Het CDA dan. Voor een christelijke boerenpartij klinkt het verrassend fris. Ook hier is een stockmuziek-cliché van stal gehaald: de handclap. Een authentiek muzikaal aspect, populair geworden als reactie op het gladde corporate geluid van de jaren ’00. Precies de weg die voorganger Wopke Hoekstra heeft bewandeld: via Shell en McKinsey naar een menselijk perspectief op ons land.
Opvallend is hoe die handclap verwerkt is in de edit. Op een aantal momenten loopt die immers mooi synchroon met een klappende Hoekstra. Echt swingen doet het niet, maar het CDA lijkt wel te begrijpen dat muziek meer kan zijn dan een obligaat behangetje.
Ook qua dynamiek steekt het CDA de anderen naar de kroon. De harmonieën bieden voldoende afwisseling en drums en strijkers werken zorgvuldig samen naar een climax. Om te eindigen met, jawel, een handclap als auditieve handtekening.
Hier is het uiterste gehaald uit de beschikbare stockmuziek. Corny maar effectief. En nou de volgende keer iets laten componeren #nudoorpakken.