[column] Gaat tv print achterna?

Wat mij als eerste opviel: tijdens mijn vakantie had ik geen seconde besteed aan televisiekijken, ondanks het feit dat in mijn hotelkamer een 32 inch scherm aanwezig was met honderden kanalen. Ten tweede, dat ik mijn eigen televisie thuis niet eens had aangezet gedurende de eerste 48 uur na thuiskomst. En tenslotte, dat ik me niet eens kon herinneren wanneer ik voor het laatst een televisieprogramma “live” had bekeken, sinds Arjen Lubach met zijn Avondshow is gestopt. Intussen was ik bijna continu bezig op mijn iPhone en iPad om van alles op te zoeken, te raadplegen, te appen en te bekijken.

For the record, ik ben geen hippe Z’er. Afhankelijk van de onderzoeksmethode, word ik beschreven als een jonge Boomer of een oude X’er. En oké, ik weet dat ik wellicht niet representatief ben voor mijn generatie, maar het zojuist door SKO gepubliceerde jaaroverzicht van 2022 komt ook tot de verontrustende conclusie dat Nederland veel minder televisie is gaan kijken.

Om precies te zijn, kijkt Nederland minder dan 2 uur per dag lineaire televisie.

Ja, ja, ik weet dat in de pers nog het magische aantal van 181 minuten (3 uur) per dag wordt gerapporteerd. Echter, dit is inclusief uitgestelde kijktijd (30 minuten) en overig schermgebruik (43 minuten), wat een zeer elegante manier is om te zeggen dat het televisiescherm dan gebruikt wordt voor gamen, internetten en video-streamen. Allesbehalve televisiekijken dus. Als we appels met appels vergelijken, is de conclusie dat Nederlanders nu - hou je vast - dagelijks gemiddeld bijna 30 minuten minder live televisieprogramma’s kijken dan in Coronajaar 2020 en de daling niet gecompenseerd wordt door uitgesteld kijktijd (maar 6 minuten meer dan 2020).

En dit terwijl de televisiereclamekosten maar liefst 20 tot 24% zijn gestegen sinds 1 januari 2023. Samen met de daling van kijktijd betekent dit dat de ROI van televisie steeds minder competitief wordt in de mediamarkt.

Welke adverteerder kan zich straks nog een televisiecampagne permitteren?

Los daarvan, vraag ik me oprecht af hoe het mogelijk is dat de Nederlandse televisie-industrie in deze situatie terecht is gekomen. Ik bedoel, we weten al lang dat Millennials en Gen Z steeds minder televisiekijken en sinds de komst van Netflix weten we ook dat generatie X massaal naar de videostreaming diensten kantelt. Wat is het antwoord van de televisie-industrie hierop geweest? Minder, maar meer van hetzelfde. Steeds meer kookprogramma’s en reality, steeds meer herhalingen van oude sitcoms en films en steeds meer voetbal. De reden waarom mensen zoals ik weglopen van televisie is simpelweg omdat we The Big Bang Theory, Mission Impossible, Harry Potter en Lethal Weapon al minstens 20 keer hebben gekeken.

En er is een grens aan de hoeveelheid ophef die we kunnen doorstaan over een mislukte taart of een vieze keuken.

En voor wie niet van voetbal houdt is er dan heel weinig te kijken op de Nederlandse televisie.

Ik wil ook graag geloven dat de flinke daling in kijktijd eindelijk een wake-up call is voor de Nederlandse televisie-industrie. In het VK is de wake-up call al doorgekomen en verwerkt met de komst van satellite pay-TV meer dan tien jaar geleden. Tegenwoordig is de BBC een van de meest gewaardeerde producenten van origineel drama, sitcom en documentaires in Europa. Het kán dus wel. Met gerichte investeringen en een missie om de gemiddelde Netflix-kijker terug te winnen.

Of Hilversum kan dezelfde kant opgaan als print: langzaam doodbloeden tot het minimale. En kan daarmee Netflix het televisiescherm laten overnemen.