[column] Verpakkingen en tegengestelde belangen

Het onderwerp leeft, dat is wel duidelijk. Zo kunnen consumenten via Meldpunt Verpakkingen hun ongenoegen over verpakkingen kenbaar maken. De teller staat op het moment van schrijven op 1.871 meldingen. Consumenten laten ook van zich horen op sociale media en eind vorige maand vond op initiatief van Greenpeace de uitreiking van de Mispaksel-award plaats voor de meest onnodige en onzinnige verpakking.
Veel klachten hebben betrekking op het gebruik van plastic verpakkingen in het groente- en fruitschap. Ook overdreven grote verzenddozen leiden tot veel onbegrip bij consumenten, evenals het kartonnen doosje om een tube tandpasta. Maar hoe terecht zijn alle aantijgingen?

Verpakkingsloos
Een paar jaar geleden leek de verpakkingsloze supermarkt de nieuwe standaard te worden, maar veel pioniers hebben het niet gehaald. Helemaal zonder verpakking blijkt in de praktijk toch erg lastig. Veel producten kunnen niet zonder verpakking, bijvoorbeeld met oog op transport of vanuit hygiënisch oogpunt. De verpakking vervult een groot aantal belangrijke functies:

- Beschermen
- Met een goede verpakking zijn producten beschermd tegen schade, vuil en bacteriën, bijvoorbeeld tijdens opslag en transport. In het geval van versproducten leveren verpakkingen doorgaans een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit en houdbaarheid.
- Informeren
De verpakking geeft consumenten belangrijke productinformatie, zoals een ingrediëntenoverzicht.  
- Bundelen
Door middel van een verpakking kunnen losse producten bijeen worden gehouden. Dit is nodig om de producten gezamenlijk te kunnen vervoeren of verkopen.
- Overtuigen
Tegenwoordig is de verpakking een integraal onderdeel van de merkbeleving. Via de verpakking kun je merkwaarden communiceren, het vertrouwen winnen en verleiden tot aankoop.
- Faciliteren (her)gebruik
Dankzij een verpakking kunnen producten gedoseerd gebruikt worden.

Tegengestelde belangen
Er is niet per definitie een functie het belangrijkst. Dit is erg afhankelijk van het soort product, de gebruiker en de marktontwikkelingen. Vaak is er sprake van een combinatie van functies, maar het komt soms voor dat niet elke materiaalsoort zich even goed leent voor een bepaalde functie. In het kader van hygiëne (beschermen) is bijvoorbeeld niet elk materiaal geschikt, terwijl je dit materiaal vanuit marketingoogpunt (overtuigen) misschien wel zo willen gebruiken. Dit geldt ook voor de roep om minder verpakkingen. De kritische consument wil in het kader van transparantie meer productinformatie. Productinformatie is in veel gevallen zelfs verplicht. Denk aan de wet Voedselinformatie. Zonder verpakking is deze informatie lastig communiceren. Consumenten eisen daarnaast ook steeds meer gemak. Een goede foodverpakking bijvoorbeeld faciliteert vervoer, bereiding en consumptie.
Verder wordt de verpakking steevast weggezet als milieuvervuiler, maar consumenten vergeten dat verpakkingen een belangrijke rol spelen in de strijd tegen voedselverspilling, doordat producten langer houdbaar blijven. Er zijn zelfs onderzoeken bekend waaruit blijkt dat de milieu-impact van voedselverspilling groter is, dan de milieu-impact van de verpakking.
Voor wat betreft ‘overtuigen’ zou je kunnen stellen dat de consument hier geen waarde aan hecht. Maar diezelfde consument is wel op zoek naar de ultieme klantbeleving en juist hierin kan de verpakking voorzien.

Wie zegt dat het simpel is? Consumenten willen meer met minder en hier ligt een enorme uitdaging voor de verpakkingsbranche. Gelukkig zijn de eerste successen zichtbaar. Door nieuwe materiaalsamenstellingen en technieken worden er onder andere dunnere verpakkingen gemaakt, zonder in te leveren op de functionele eigenschappen. Voorbeeld hiervan is het vervangen van een deksel op een bakje aardbeien of tomaten door een hersluitbare topseal. Ken jij nog andere voorbeelden? Deel ze hier!

Huib Burggraaf
VerpakkingXpert