[column] Koopjesjacht als mentaliteit

Het was klagen en juichen tegelijk. Klagen bij PostNL omdat de – online – koopwoede van de Nederlanders voor een enorme drukte bij de sorteer- en distributiecentra van de post- en pakketbezorger zorgde én zorgt. Met mogelijk te laat afgeleverde pakketten als gevolg. Juichen deden ze bij Adyen, dat afgelopen maandag de sterkste stijger in de AEX-index op het Damrak was. Het bedrijf, dat de betalingen regelt voor veel grote internationale winkelbedrijven, leek te profiteren van het Black Friday-koopjesjagen. Het aandeel steeg met twee procent. Steeg het aantal betalingen op Black Friday 2022 naar het aantal van 6,1 miljoen, dit jaar werd het record van vorig jaar alweer verbroken. Betaalplatform iDEAL noteerde op vrijdag 24 november 7,1 miljoen betalingen. Dat Black Friday niet enkel een webwinkelfeestje is, blijkt uit het feit, dat – volgens Betaalvereniging Nederland – ook het aantal pinbetalingen in fysieke winkels op die dag zo’n 10 procent hoger lag dan op een gewone vrijdag in november. Goed voor 20 procent meer omzet.

Black Week

Black Friday is geen koopjesfeest meer voor één dag. Betaalvereniging Nederland signaleert, dat het fenomeen zich over een steeds langere periode uitsmeert. Doordat de Black Friday-aanbiedingen al vroeg worden ingezet, kon al vanaf maandag 20 november gesproken worden van ‘Black Week’. Volgens iDEAL kopen Nederlandse consumenten al drie jaar op rij significant meer dan het jaar ervoor. Daarmee is het geen hype gebleken. Als Amerikaans fenomeen is Black Friday, net als Halloween, niet alleen in Nederland geland, maar lijkt het hier ook te aarden. Van oorsprong een christelijk feest – Allerheiligenavond – is Halloween in Nederland in rap tempo verworden tot een commercieel evenement. ‘…om klanten tot wat ruimer vertier aan te zetten in de ‘slappe’ periode tussen de zomervakantie en het sinterklaasfeest…’, zoals te lezen valt op Wikipedia. Net als Kerstmis en Pasen, met alleen nog de kerstman en paashaas, grijpt de commercie haar kans om ons rondom dit soort feestdagen aan te zetten om zoveel mogelijk te kopen. Black Friday past vollédig in dit streven.

Kopen, kopen

In 1984 verscheen van Youp van ’t Hek de conference ‘Lenen, lenen. Betalen, betalen’. Inmiddels zijn we bijna 40 jaar verder, maar is de boodschap van Van ’t Hek nog immer actueel. In zijn rol als kredietbewaker bij een bank steekt Youp van ’t Hek op cynische wijze de draak met de menselijke zucht om maar te blijven kopen. Geen geld? Geen probleem! U kunt bij ons lenen, zolang u dat maar weer terugbetaald. Aan de bank en mét rente uiteraard! ‘Kopen, kopen’, het is een onuitroeibaar sociaalmaatschappelijk fenomeen, waar producent, retailer en consument allemaal aan meewerken. En hoewel Nederlandse winkeliers al zes kwartalen op een rij minder producten over de toonbank zien gaan, is er – ondanks deze daling in het verkoopvolume – in verschillende retail-sectoren nog steeds sprake van omzetgroei. Dankzij prijsverhogingen van producten, die we als consument nog steeds massaal kopen. Sterker nog: de consumptie van de Nederlanders is weer teruggekeerd op het niveau van vóór de coronacrisis.

Mentaliteit

Op waar die kooplust van de Nederlander toch vandaan komt, kun je afstuderen. Nederland is in oorsprong een land van dominees en kooplieden. Kopen en verkopen is diepgeworteld in onze aard. Dit sluit aan bij hetgeen Jesse Weltevreden, lector Digital Commerce aan de Hogeschool van Amsterdam, stelt. Hij zegt, dat Nederland een duidelijke koopcultuur heeft. Diep verankerd in onze samenleving. Kortom: de jacht op koopjes is een onderdeel van onze mentaliteit.

Charles Borremans
Lead Communication iO

beeld: Dan Burton / Unsplash