[column] 15 lessen voor freelancers na 15 jaar Copy Commando

Deze maand ben ik exact 15 jaar freelancer. Alias 'Copy Commando'. Een spannende tijd. Waarbij ik live alle grote veranderingen in het vak meemaakte. En ontdekte dat je net zo hard kan vallen als stijgen.

De eerste écht grote opdracht kan je toekomst bepalen. Die had ik bij bureau Lemz. Een bureau waar ik bizar graag wilde werken. Hun filosofie was uniek. Geen campagne zonder PR én maatschappelijk belang. Ik spamde de directie net zo lang tot ik een date had. De mensen. De plek. Het uitzicht. Alles was magisch. Ik werkte mee aan het Optimelisme. Met zo’n opdracht in de pocket heb je een verhaal. Dan snap je de nieuwe tijden. Dan willen opstormende bureaus jou als freelancer.

Les 1: met een goed verhaal kom je binnen

Eén van die bureaus was cruciaal: Red Urban. Ik weet nog goed dat Jelle Kolleman belde: ‘Yo Commando, je snapt Hyves toch wel? Dat heb je nodig voor deze klus.’ Ik zei: ’Tuurlijk!’ Toen ik ophing, maakte ik een profiel aan. Toch eens kijken wat dat Hyves was.

Les 2: freelancen is hosselen

Vervolgens leerde ik door eh-hoe-zit-dat-ook-alweer-vragen alles over Hyves. Daar ontdekte ik voor het eerst de onmisbaarheid van digital producers.

Les 3: leer van alles en iedereen om je heen

Met mijn teammaatje pompte ik idee na idee. Het was de Hyves High school. We wonnen de eerste prijsjes. En dan komen de mooie opdrachten vanzelf.

In ons gevaL: een droombriefing. Bij bureau Kong. De briefing in één regel: ’Bedenk een idee dat mensen waarschuwt voor criminaliteit op internet.’ Tik ‘m aan, ouwe!

Wij wisten waar mensen alles met iedereen deelde: op Hyves. En zo bedachten we het idee dat Stanislav werd. Oost-Europese criminelen in een kelder. Op weg naar jou. En ze weten alles van je. Je naam, leeftijd, woonplaats. Hoe? Door het hele Hyves profiel leeg te trekken. Wat je ziet in de video én in de ondertiteling.

Les 4: herken de briefings waar iets groots in zit

Dan is het als freelancer afwachten hoe iets wordt. Daar heb je niet altijd invloed op. Want soms kom je alleen binnen voor het idee. Toen ik Stanislav voor het eerst zag, viel ik van mijn stoel. Dit was zo goed. Het script, de productie, alles. Stanislav werd reclamegeschiedenis.

Les 5: accepteer dat je soms alleen voor een idee komt - een goed idee!

Een jaar later kwamen de award shows. Mijn eerste reisje naar Cannes, het ADCN podium in de Stadsschouwburg waar we het luidste applaus ooit kregen. Kippenvel.

Het was ook het jaar waar we als freelancers een stempel op de reclame drukten. Ik, Arno de Jong, Tim Voors, Taco Zuidema, Pascal Boogaerd en anderen… het was award big time. We voelden ons koningen. Nee, we waren het.

Les 6: awards zijn het bewijs van je verhaal

Mijn reis ging verder. Voor de voetbalclub van mijn zoon bedacht ik de Van de Kaart kaart. De eerste kaart voor ouders en supporters. De haalde al het nieuws. Zelfs twee jaar achter elkaar het Acht Uur Journaal én Studio Voetbal.

Dat laatste regelde ik twee uur voor de uitzending. In het outtro van Studio Sport vertelde Jack van Gelder dat hij het bij Studio Voetbal over respect in het voetbal wilde hebben. Dus dacht ik: ‘Die kaart moet in de uitzending!’

Dan moet je snel handelen. Zoeken. Bellen. In je auto springen en naar Hilversum scheuren. De studio binnenstormen. En in 20 seconden uitleggen hoe die kaart werkt. Met een goed idee dat inhaakt op een maatschappelijk thema kun je dus veel voor elkaar krijgen. Juist als freelancer. Maar je moet wel knokken. Niks komt vanzelf.

Les 7: ga tot het gaatje om iets voor elkaar te krijgen

The next big thing: Facebook. Terwijl ik leuke regels tikte, leerde ik alle Facebook regels bij bureau Isobar. Tuurlijk, alles begint met een goed idee. Maar als je geen idee hebt hoe social werkt, ben je kansloos.

Les 8: snap alle ontwikkelingen die voor je werk relevant zijn

En ineens. De val. Van hard omhoog hard naar beneden. Iets dat elke creatieve freelancer gaat meemaken. Hoe succesvol je ook bent. Hoe dat bij mij ging?

De digitale bureaus waar ik werkte, werden overgenomen, kregen een nieuwe creatieve directie of een andere trafficer. En die halen bekenden naar binnen. Dat is niet erg. Dat gaat nou eenmaal zo. Het gevolg was wel dat ik geen werk meer had. Mijn vaste freelance-eilanden werden drijfzand. Voor het eerst voelde ik paniek.

Les 9: wees voorbereid op de val

En het werd erger. Syrië. ISIS. De camouflage en het geknal van Copy Commando waren niet grappig meer. Ik wam in een identiteitscrisis. Moest ik mijn eigen merk laten sneuvelen? Verder als Martijn de Vreeze? Totale twijfel. En ondertussen moet je door als eenmansleger. Want je hebt een gezin. Hup. Voorwaarts.

Les 10: geef nooit op

Ondertussen kwam een andere ontwikkeling in een stroomversnelling. Om kosten te besparen, gingen bedrijven vaker rechtstreeks met creatieven werken. Ik zette m’n tenten op in B-Amsterdam. Start-ups en scale-ups om mijn heen. Een ander soort creativiteit. Hier voelde ik de vibe van toekomst maken. Energie. Een topplek om klanten én collega’s te ontvangen.

Les 11: werk op een plek waar anderen graag komen

Tegelijkertijd kwam de economie op stoom. Via Sacha Becker - communicatieman van het jaar 2020 - kwam ik bij employer branding bureau Proof: Nederland had mensen nodig en ik mocht daar ideeën voor bedenken. Ik schreef veel love stories, leerde elke dag over de employer journey en maakte weer een nieuw soort werk. Ik kreeg een nieuwe discipline onder de knie. En dat maakt je weer breder inzetbaar.

Les 12: stop nooit met jezelf ontwikkelen

Zo rolde ik ook binnen bij Everymedia. Het kostte mij even om hun filosofie te snappen, maar zij gaan groot worden. Tim Vloothuis en Frank de Horde hebben met z’n tweetjes belachelijk veel bedacht, gemaakt en gewonnen. En weer ben ik er weer live bij en leer ik mij een ongeluk. Prettige bijkomstigheid: het is altijd veel lachen en tegelijkertijd diep gaan. Maar daar krijg je wel mooi werk van.

Zoals Corona ook één leerzame experience is. Ik ging live dj-en op Facebook, dansjes droppen op LinkedIn en kwam met UNO DOS TOTAL LOSS. Lab3 deed de tune, Everymedia de clip. Via LinkedIn  danste ik mijzelf weer naar werk en kreeg ik het drukker dan ooit.

Les 13: positiviteit is sterker dan een virus

Maar zelfs nu het goed gaat, weet ik één ding zeker: je bent er nooit. Stilstaan is geen optie. Je moet in beeld blijven. Blijven leveren. Leren. Netwerken. Portfolio-waardig werk maken. Meegaan met de veranderingen en de mechanismes snappen. Tegen de stress van rustige tijden kunnen en altijd in je talent blijven geloven.

Les 14: denk altijd aan de dag van morgen

En heel belangrijk: zorg ervoor dat je op elk moment een helder én overtuigend verhaal hebt. In real life. Maar ook op LinkedIn. Dat begint met een korte en overtuigende profieltekst inclusief heldere belofte. Dat verhaal ga je voeden met posts die bij je persoonlijkheid en skills passen. Freelance collega's zijn er voldoende. Het gaat erom dat ze voor jou kiezen.

Les 15: je profiel op LinkedIn is je pitch naar anderen

15 jaar Copy Commando. Het was het feestje wel. En ik had het voor geen goud willen missen.

Bonus-les: print les 1 t/m 15 uit uit en prent ze in je hoofd!

Martijn de Vreeze
conceptontwikkelaar bij Copy Commando