De kansen en risico's van ebooks

Ebooks kunnen gelezen worden op verschillende devices. Zo is het mogelijk een ebook te openen op een laptop, tablet, e-reader of smartphone. Genoeg om uit te kiezen dus. Vaak moet er nog wel een programma geïnstalleerd worden om ebooks te kunnen lezen.

Op dit moment wordt voor het overgrote deel van de ebooks op de Nederlandse e-readers niet betaald. Dit is gebleken uit een onderzoek van marktonderzoeksbureau GfK in 2014. Het gemiddelde van betaalde ebooks is 10% van alle ebooks die men heeft. De boeken die niet betaald zijn, zijn voornamelijk illegaal gedownload. Hoe kunnen schrijvers dan nog geld verdienen aan het schrijven van boeken, als deze boeken toch gratis te lezen zijn? De kans is groot dat de ebooks nog maar aan het begin van hun levens zitten. Volgens z24.nl (2014) zitten ebooks namelijk flink in de lift. In 2013 werden ruim 1,7 miljoen ebooks verkocht: dit is gegroeid met 37% ten opzichte van 2012.

De Nederlandse ebookmarkt loopt echter wel achter. Er zijn in verhouding weinig Nederlandse ebooks online te vinden. In de Verenigde Staten zijn ze hiermee al een stuk verder. 22% van de omzet was in 2013 te danken aan de ebooks in de Verenigde Staten. In Nederland was dit in 2013 nog maar 4,5%. Een belangrijke reden is dat de prijs bij papieren boeken vast ligt. Bij ebooks is dit niet het geval: verkopers mogen zelf de prijs bepalen (z24.nl, 2014). Er wordt echter nog niet gestunt met de ebooks. Dit is een aandachtspuntje voor de boekhandels. Boekhandels kunnen hun slag hier nog slaan.

Uitgevers

Voor uitgevers zitten er verschillende voor- en nadelen aan het uitgeven van een ebook.
Een voordeel is dat er geen printkosten zitten aan ebooks. Daardoor hoeven ze de boeken niet duurder te maken om deze kosten op te vangen. Volgens Laurens Molegraaf van uitgeverij Cossee bereik je meer lezers als het boek ook als ebook wordt aangeboden. Daarom is het verstandig om boeken in ebook vorm aan te bieden. Verder is er ook nog de kans dat als men het boek illegaal als ebook gelezen heeft, men het boek ook in de papieren versie wil hebben. Dit kan voor zichzelf zijn, maar ook voor anderen.

Auteurs

Voor schrijvers zitten er feitelijk alleen maar voordelen aan ebooks, aldus schrijver Bob Dijkgraaf. Het boek hoeft namelijk niet geprint te worden: geen printkosten, het boek kan niet uitverkocht raken en het boek is bijna altijd goedkoper. Hierdoor zullen consumenten het sneller kopen. Als schrijver wil je dat je boek door zoveel mogelijk mensen gelezen wordt. Die kans is met ebooks groter, omdat ebooks goedkoper zijn (i.v.m. printkosten). Daardoor is het boek goedkoper als ebook. Men kan hierdoor ook met het geld meer ebooks kopen dan wanneer zij papieren boeken kopen.

Voor ebooks liggen er nog veel kansen op de loer. In de toekomst is het volgens Dijkgraaf mogelijk om de lezer de keuze te geven hoe het boek gaat eindigen. Men kan dan aangeven wat het vervolg is voor een personage: overlijden of overleven is hier een voorbeeld van.

Een kanttekening aan ebooks is dat er geen duidelijk platform is waar boeken gepresenteerd worden. Als het boek op Bol.com wordt verkocht, staat het ergens tussen alle andere duizenden boeken. In een winkel is het tastbaar, kan het ene boek meer zichtbaarder staan dan het andere en kan men een kijkje nemen in het boek om te kijken of het is wat diegene zoekt. Bij winkels is het ook zo dat de winkel de marketing al gedeeltelijk voor je doet: zij willen ook dat dit boek zoveel mogelijk wordt verkocht. Dit deel mis je ook als ebook.

Lezers

Belangrijk voor de uitgever en de schrijver is natuurlijk de lezer. De lezer is degene waarvoor het boek wordt geschreven en uitgegeven. Volgens redactrice Marja Duin moet het boek afgestemd zijn op de doelgroep om de boodschap goed over te brengen. Daarom is het belangrijk om rekening te houden met de voorkeuren van de lezers. Dit is de reden van mijn onderzoek. De doelgroep van dit onderzoek zijn mensen die in het jaar 2014 ebooks en/of papieren boeken hebben gelezen voor eigen amusement.

Voor de lezers zitten er voor- en nadelen aan ebooks. Doordat er geen printkosten gemaakt zijn voor het boek, is het boek goedkoper in ebookvorm dan de papieren versie. Daardoor kan de lezer meer boeken kopen voor hetzelfde geld. Dit is op deze manier ook een voordeel voor de schrijvers en de uitgevers: men kan meer boeken kopen. Men geeft aan het fijn te vinden dat er slechts één apparaat nodig is om honderden boeken mee te nemen, bijvoorbeeld op vakantie. Verder vertelt men het fijn te vinden om een boek in het donker te kunnen lezen. In veel devices waar ebooks op gelezen kunnen worden, zit verlichting. Verdere redenen voor het lezen van een ebook zijn het gratis kunnen krijgen van ebooks, ruimtewinning, het is voordeliger en het is mogelijk om in de zon te lezen zonder verblind te worden door witte pagina’s.

Maar wat vindt men fijner? 78% van de respondenten geeft aan dat papieren boeken fijner lezen dan ebooks. 22% van de respondenten geeft aan dat ebooks fijner zijn om te lezen. Dit geeft aan dat lezers liever niet willen dat er in de toekomst veel boeken zijn die alleen als ebook verkrijgbaar zijn en nauwelijks meer op papier. Dit is belangrijk om mee te nemen voor uitgevers en schrijvers: vergeet de waarde van papieren boeken niet.

Daarnaast is onderzocht wat de lezer verwacht te gaan lezen in de toekomst: ebooks of papieren boeken. De helft van de doelgroep geeft aan in de toekomst waarschijnlijk meer ebooks te gaan lezen dan papieren boeken. Hieruit blijkt dat de kans groot is dat ebooks blijven. 31% geeft echter aan in de toekomst waarschijnlijk meer papieren boeken te gaan lezen.

Uit dit onderzoek is gebleken dat er inderdaad weinig wordt betaald voor de verkregen ebooks. Slechts 3% van de doelgroep heeft voor de helft van zijn/haar verkregen ebooks betaald, terwijl 85% helemaal niet heeft betaald voor de verkregen ebooks. Dit is een groot nadeel aan een boek ook als ebook verkopen. Veel mensen krijgen hierdoor de kans het boek gratis te lezen. Er zit echter ook nog een voordeel aan: het boek wordt meer gelezen dan wanneer het alleen als papieren boek verkrijgbaar is. De reden hiervoor is dat het makkelijker is om het boek te lezen. Mensen hoeven er geen geld voor over te hebben. Het boek kan echter wel nog zo goed bevallen, dat het boek toch nog wordt gekocht.

Piraterij

Een belangrijk nadeel aan ebooks is natuurlijk de piraterij. Het is tegenwoordig ontzettend makkelijk om ebooks te downloaden van het internet zonder ervoor te betalen. Meneer S. is iemand die veel ebooks illegaal heeft gedownload. Hij is ooit op zoek gegaan om te ontdekken of dit makkelijk was, en kwam terecht bij een bestand met 8000 Nederlandse boeken. Deze heeft hij toen gedownload. Hij is hiermee de man geworden waar iedereen naartoe komt als diegene een boek wil. De enige barrière is dat hij afhankelijk is van andere partijen. De beveiliging moet namelijk eerst van de betaalde ebooks worden gehaald, voordat het gratis te downloaden is. Dit doet hij dus niet zelf. Daarom worden nieuwe boeken volgens meneer S. vaker gekocht. Het downloaden van ebooks zonder te betalen is pas illegaal sinds 10 april 2014. Hiervoor was alleen het uploaden illegaal.

Conclusie

Uit het gedane onderzoek en de afgenomen interviews is gebleken dat het een aanrader is om een boek zowel als papieren versie als ebook uit te geven. Lezers zien graag allebei de vormen van boeken in de toekomst, omdat de meerderheid papieren boeken fijner vindt lezen, maar ebooks handiger zijn om te verplaatsen. De helft van de respondenten denkt meer ebooks te gaan lezen dan papieren boeken in de toekomst. 31% denkt echter meer papieren boeken dan ebooks te gaan lezen in de toekomst. Daarom is het belangrijk om allebei deze vormen te gebruiken in de toekomst.

Ebooks hebben voor uitgevers en schrijvers als grootste voordeel dat er geen printkosten aan verbonden zijn. Dit scheelt erg veel in de uiteindelijke verkoopprijs. Er wordt echter nog niet veel gestunt met ebooks op dit moment. Het kan verstandig zijn voor boekhandels om dit wel in te voeren. Door stuntacties zal men eerder geneigd zijn om ebooks te kopen, in plaats van illegaal te downloaden via het internet.

Zijn ebooks nu een gat in de markt of het begin van het einde? Dat blijft onzeker. Verstandig is het echter wel om ebooks te omarmen. Lezers willen ebooks in de toekomst behouden. Daarom is het voor schrijvers en uitgevers verstandig om ebooks als een kans te behandelen, niet als bedreiging.

Edith van Donkersgoed 

Student Communicatiemanagement aan Hogeschool Utrecht.