Remco Klöters: Sensible Influencers

Want uit onderzoek bleek eerder dit jaar dat driekwart van de populaire vlogs op YouTube sluikreclame bevat en dat er in 90 procent aandacht is voor merken of producten.

Van sommige sterren is bovendien bekend dat zij van de bijbehorende inkomsten kunnen leven en als we daarbij ook nog bedenken dat vlogs met name door jongere kijkers worden bekeken is duidelijk dat het CvdM hier iets mee moet. Het ‘level playing field’ met reguliere, ouderwetse media is daarmee immers ver te zoeken.

Tijdens het Nationaal Media Congres op 16 november 2017 kregen we van CvdM voorzitter Madeleine de Cock Buning de primeur. Het commissariaat blijkt – nadat eerder de Reclame Code Commissie al de zich meer op adverteerders richtende Reclame Code Social Media presenteerde - met haar tijd mee te gaan en presenteert vandaag dus de Social Code: YouTube.

En zelfs de totstandkoming van deze code was hip en social: een bekende vlogger – Saske de Schepper – legde eerder dit jaar contact met het CvdM via een Twitterbericht, waarmee het balletje is gaan rollen.

De Cock Buning vertelde dat er de laatste maanden veel contact is geweest met YouTubers die uiteindelijk zelf hun eigen code hebben opgesteld. If you can’t beat them, join them, dus. In 2018 zal de code worden geëvalueerd en mogelijk ook (in aangepaste versie) op andere social media van toepassing worden.

Het idee is dat er op deze manier meer draagvlak en dus resultaat te boeken is dan wanneer er simpelweg boetes zouden worden opgelegd. Bovendien verwacht het Commissariaat heftige (juridische) discussies als zij de YouTubers zou kwalificeren als aanbieders van commerciële mediadiensten op aanvraag, hetgeen voor een dergelijke vorm van handhaving vereist is.

Op www.desocialcode.nl vinden we daarom nu dus de Social Code: YouTube.

In deze code worden vier situaties gepresenteerd:

Betaald worden voor reclame voor merk, product of dienst

Betaald worden voor reclame voor goed doel

Aandacht besteden aan gekregen cadeaus of korting daarop

Zelf een product gekocht

De regels zijn in deze gevallen als volgt:

Bij 1: Vermelding in drie seconden beeld, voorafgaand aan de video of een mondelinge vermelding van de betaling. Daarnaast bij de videobeschrijving een melding van de betaalde samenwerking en een verwijzing naar de Social Code: YouTube.

Bij 2: Hetzelfde als bij 1, maar dan dat er sprake is van een samenwerking met een erkende, niet-commerciële instantie die een goed doel dient.

Bij 3: Een vermelding bij de videobeschrijving dat de video een gekregen product of dienst bevat, dan wel dat er een korting is verkregen. En opnieuw: verwijzing naar de Social Code YouTube met een link.

Bij 4: in de videobeschrijving melden dat de video geen bestaande samenwerking of gekregen producten bevat.

Hiermee is voor nu in ieder geval antwoord gegeven op de vraag wat het CvdM gaat doen om de discrepantie tussen de vrijheid op social media en de strikte regels voor omroepen op te lossen: de influencers hebben het Commissariaat zelf verteld wat ze nog authentiek van elkaar vinden en wat niet en worden dus geacht zich hiernaar te zullen gedragen. En wellicht elkaar daar ook op aan te spreken. Vooralsnog lijkt de verwachting dus gerechtvaardigd dat ze van het CvdM niet veel te vrezen zullen hebben als het gaat om handhaving van reclame- en sponsoringsregels.

De vraag blijft overigens wel of de inhoud van deze code ook zal voldoen aan de nieuwe richtlijn Audiovisuele Mediadiensten, maar het contact tussen de ouderwetse toezichthouder en de jonge mediadiensten is in ieder geval gelegd.

---

Remco Klöters is specialist op het gebied van het media-, privacy-, auteurs- en merkenrecht en partner bij advocatenkantoor Van Kaam.