[column] Iemand moet het zeggen: Gen AI is een probleempuber geworden

En ja, dat is ons gedeeld gevoel: Gen AI is een probleempuber, die we machteloos zien ontwikkelen in een richting die helemaal niet deugt. En we constateren dat we voortdurend aan schadebeperking moeten doen, want de ontwikkeling blijkt onstuitbaar en steeds angstaanjagender.

Fanatieke visie van Zuckerberg
Het is een feit dat de issues van Gen AI op dit moment veel zwaarder wegen dan de voordelen. Van de fanatieke visie van Zuckerberg dat AI uiteindelijk ‘individuele empowerment’ zal bieden, specifieker om ‘creatiever te zijn, cultuur en gemeenschappen te ontwikkelen, met elkaar in contact te komen en een meer bevredigend leven te leiden’, is nog niets te zien. Ik citeer hier een voorbeeldige Instagram-meme: ‘Ik wil dat AI mijn saaie en zware huiswerk doet zodat ik tijd over heb om verhalen te schrijven, te schilderen en muziek te maken, niet andersom.’

Groeiende golf van plagiaat
De zakenmannen in onze vriendenkring - voor wie Gen AI eigenlijk de grootste voordelen zou moeten bieden - zien nog geen concrete toegevoegde waarde in de communicatie rondom betaalde Gen AI-oplossingen, los van een generieke belofte dat AI ‘de toekomst is’. En dat is precies ook wat door de LinkedIn B2B Institute wordt geconcludeerd (zie grafiek).

De wetenschappers onder ons zien vooral een groeiende golf van plagiaat, afgeleid werk met zogenaamde ‘uitvindingen’ die niet eens wetenschappelijk kunnen worden gereproduceerd en gevalideerd. Als werknemers zijn we allemaal min of meer bang om door algoritmes te worden vervangen. We zijn nog banger gemaakt door de voorspellingen van analisten, die beweren dat Gen AI het eind van mensheid zal betekenen. En tenslotte ergert iedereen zich kapot aan de alomtegenwoordige aanwezigheid van AI-assistenten in elk platform, van Google tot sociale media en Microsoft Office. Niet alleen zijn ze invasief - ze zijn vooral nutteloos of zelfs gevaarlijk. Naast al de min of meer ernstige incidenten op sociale platformen, waar Gen AI racistische, extreemrechtse uitspraken formuleert, geeft ie aanbevelingen zoals ‘voor een egalere huid moet je ’s ochtends een glas bleek innemen.’

Reddit redt?
Het is dan ook geen toeval dat Reddit - van oorsprong een vrij niche nerdforum – in het laatste jaar een groei van 21% dagelijkse gebruikers, 78% inkomsten en $89M winst laat zien. Doorgewinterde gebruikers van zoekmachines hebben het kennelijk gehad met de hallucinaties van AI op Google en wenden zich tot betrouwbaardere bronnen. Sterker nog: ‘Gesprekken [op Reddit] en de kennis die ze creëren zijn essentieel voor [AI] training. Platforms zoals Reddit, waar mensen elk aspect van het leven bespreken […] vormen de ruggengraat van het bouwen van AI die echt werkt’, aldus David Huffman, de CEO van Reddit, aan zijn investeerders. Hoe lang Reddit zijn reputatie zal kunnen waarmaken, is nu de vraag. Ik ben oprecht benieuwd naar de ethische waarden en regels die zullen worden toegepast om de kwaliteit van de informatie op Reddit te waarborgen.

We moeten die strijd aangaan!
Als ik de meest competente personen bij ons etentje moet geloven, is elke poging om de EU-ethiek en -regelgeving (GDPR) op Gen AI toe te passen, een belemmering van Gen AI’s ontwikkeling. Met al de Chinese en Amerikaanse techgiganten die volop investeren (Meta alleen denkt aan $70 miljard in 2025 en meer dan $100 miljard in 2026) en die nu al een gigantische voorsprong hebben op Europese ontwikkelaars, ziet het eruit als een verloren strijd.
En toch, het is een strijd die we aan moeten gaan, want Gen AI is onze probleempuber. Wij hebben er niets aan, als hij/zij zich ontwikkelt tot een criminele volwassene; en we kunnen niet rekenen op de ethiek van Chinese en Amerikaanse tec bedrijven.

Verantwoorde initiatieven
Gelukkig zijn er al tekens van verantwoorde initiatieven op dit gebied. Denemarken heeft de auteursrechtwetgeving aangepast om elk individu wettelijk eigendom te geven over zijn eigen fysieke gelijkenis - gezicht, lichaam en stem. Het erkennen van persoonlijke identiteit als intellectueel eigendom is een fundamentele stap in het terugdringen van misbruik door Gen AI.
Sleeswijk-Holstein (Duitsland) heeft een uitgebreide Open Source-strategie gelanceerd, gericht op het verminderen van de afhankelijkheid van Amerikaanse software, met als doel het verbeteren van de veiligheid en het bevorderen van een EU-conform, ethisch IT-landschap voor alle werknemers van de overheid.
Zouden meer landen moeten doen. En meer bedrijven. Als er een heel dorp nodig is om een kind goed op te voeden, zal de hele EU nodig zijn om van Gen AI een nuttig instrument te maken, dat ons leven zal verbeteren en niet in gevaar zal brengen.