De Restart Generatie (2): Unicorn

In een uitstekend rapport van Deloitte en onze eigen Nederlandse THNK-school is recentelijk het wereldwijde veld van ongeveer 400.000 startups blootgelegd. Wie tussen de regels door leest, ziet in het rapport een duidelijke noodzaak om startups beter te begeleiden naar wat men noemt scale-ups, zeg maar de M van het MKB, recent ook nog door mijn vader in het FD  bepleit en hier uitgelegd in mijn vorige column.

Maar het rapport heeft ook een andere discussie losgemaakt, namelijk de zoektocht van investeerders naar de zogenaamde ‘unicorn’: een mythische startup die in een paar jaar tijd een miljard waard is geworden. Veel jonge startups zijn tegenwoordig dan ook bezig met de droom van de unicorn. Dit kan echter vreselijk schadelijk zijn.

Er is een sterke tweedeling tussen startups die terecht hoog gewaardeerd worden en degenen bij wie het toch echt een mythe blijkt te zijn. Aangezien er tegenwoordig best wat onbekende unicorns zijn, zal ik me nu even beperken tot de usual suspects.

Aan de kant van de mythe begeven zich bedrijven als Twitter, Spotify en Uber. Begrijp me niet verkeerd, dat zijn natuurlijk zeer succesvolle services. Maar door constante overwaardering beschadigen ze vaak meer dan ze helpen. Twitter bijvoorbeeld is een prima lopend bedrijf. Maar door jarenlange overschatting van de inkomsten komt ze telkens weer in financiële opspraak.

Datzelfde geldt voor Spotify. Alleen is daar de schade groter. Het Spotify-model is in theorie helemaal super. In de praktijk echter zijn er telkens te weinig inkomsten om haar primaire productbron goed uit te kunnen betalen, namelijk de muzikant. Niet de service zelf maar de constante overwaardering is daar debet aan. Bij het Amsterdam Dance Event praat men zelfs over een verloren muzikale generatie.

Bij Uber is het helemaal discutabel. Aan de ene kant is hun disruption van de vaak onbeschofte taximarkt aan te moedigen. Maar aan de andere kant is het meer destruction, waarbij ze hun eigen chauffeurs tot op het bot afknijpen. Een neo-feodaal monopolie. En een kaartenhuis: Vernietiging van eigen resources is geen 40 miljard waard.

Gelukkig zijn er ook goede voorbeelden. Unicorn AirBnB spreidt zijn inkomsten fair over de aangesloten huiseigenaren. En het altijd verlieslijdende Amazon compenseert dit met nog meer omzetgroei. Daardoor zijn hun waarderingen veel realistischer.

En daar zit de kern van mijn pleidooi. We hebben net de crisis gehad waarin zoveel geld uit lucht bleek te bestaan. We moeten beter ons best gaan doen met onze waarderingen, anders gaan we een heel gretige startup-generatie weer heel verkeerd gedrag aanleren.

Schrijver en spreker Rogier van Kralingen publiceerde dit najaar zijn nieuwste boek 'The Outerweb. En de vrouwen tegen de robots'. Bestel dit boek hier.