Michiel Veugelers: Is the medium still the message?

Toen kwam The Golden Age of Television, afgetrapt door series als Twin Peaks en the Soprano’s. Meer budget, goede acteurs en vooral intelligente en gelaagde scripts zorgden voor een stortvloed aan kwaliteitsseries met vaak een cult fan following. Vaak te zien op betaalzenders als HBO en later Netflix.

Vandaag de dag is er naast een enkele art-housefilm vooral veel popcornvermaak te zien in de bioscopen. Vermaak voor een brede groep in de bios en gelauwerde content op de beeldbuis. Begin deze maand waren de eerste twee afleveringen van de nieuwe Marvel tv-serie Inhumans in IMAX-kwaliteit te zien in de bioscoop, net als de bijna 1,5 uur durende finale van het zevende seizoen van Game of Thrones, die in sommige landen ook op het witte doek te zien was. Verhuist het beste van de buis nu naar het rode pluche? Maakt het in deze tijd nog uit via welk medium of kanaal je AV-content tot je neemt? Is the medium nog the message of is content king?

De rol van de bioscoop in Nederland is veranderd in de loop der jaren. Begin 1900 steeg het aantal bioscopen in Nederland. In 1947 was het aantal bioscoopbezoeken maar liefst 86 miljoen in Nederland. Mensen hadden nog geen tv en gingen, behalve om vermaakt te worden, ook voor het nieuws naar de bioscoop. Met de opkomst van de tv daalde het bezoek naar rond de 25 miljoen bezoeken per jaar aan het einde van de jaren 60.
Met de komst van de videorecorder en de commerciële televisie in de jaren 80 en 90 zakte het bezoek per jaar naar slechts 15 miljoen, om daarna weer te stijgen naar rond de 35 miljoen tegenwoordig door de komst van multiplexen met veel zalen, luxe en meer stoelen, een breed filmaanbod en 3D- en IMAX-technieken. De functie van de bioscoop werd puur entertainment. Om de bezettingsgraad van de stoelen te verhogen wordt het filmaanbod vandaag de dag aangevuld met sport, muziek, toneel, ballet en opera’s. En nu komen daar dus tv-series bij.

De tv in de huiskamer wordt enerzijds groter en beter (Ultra 4k, UHD, QLED) en krijgt anderzijds meer functies (browser, social media, apps) en wordt daarnaast aangevuld met smartphones, laptops, desktops en tablets met gelijke functies. Content wordt over al deze schermen gedistribueerd. Films kijk je via Netflix, Videoland, Ziggo On demand of streaming of via een download op één van die schermen.
De beeld- en geluidskwaliteit begint de ervaring van een - laten we zeggen slechte - bioscoopzaal te evenaren. Maar vooral de kwaliteit van de content is enorm verbeterd. Moesten het we het in de jaren 80 doen met series als Dallas en Dynasty, uitgezonden via de brede traditionele omroepen, nu is er via tal van platforms zeer kwalitatieve content voorhanden. Top scriptschrijvers en regisseurs krijgen op tv de vrijheid en minuten om mooie verhalen te vertellen. David Lynch kreeg voor zijn derde seizoen van Twin Peaks (25 jaar later na de eerste twee originele seizoen) de vrije hand van de zender Showtime. Matthew McConaughey en Woody Harrelson acteerden de sterren van de hemel in HBO’s True Detective seizoen 1. Actrices Jessica Lange en Kathy Bates werden vaste gezichten in meerdere seizoenen American Horror Story, een serie die clichés uit diverse horrorfilmgenres op een originele manier verwerkt. Jane Fonda en Lily Tomlin stralen in de Netflix-comedy Grace & Frankie. En Claire Danes werd pas echt populair in de spannende Showtimeserie Homeland.

Voormalige filmacteurs trekken naar tv omdat daar meer tijd is voor nuance en gelaagdheid en waar kijkers gedurende meerdere seizoenen hun helden kunnen bewonderen, wat later omslaat in walging of medelijden. In een film van twee uur is dat bijna niet te doen. Daarnaast kan een serie na een minder geslaagd seizoen het seizoen daarna weer opleven en zo het risico voor de acteur spreiden. Bij een film is een flop een flop! En er is voldoende ruimte voor goed drama op tv waarbij in de bioscoop actie en animatie de toon zetten.

Zijn tv en bioscoop als medium inwisselbaar geworden? Ik denk dat het The Golden Age of Entertainment is en dat je op alle platformen goede en slechte content hebt. De twee afleveringen van Inhumans in de IMAX-bioscoop kregen op IMDB.com een 5,3 en konden zeker niet op tegen een Marvel-blockbuster als Guardians of the Galaxy, gemaakt voor bioscoop. Maar op tv kun je met je programma ook belanden tussen Barbie en Michael gaan weer scheiden en de herhaling van Police Academy 23. Dus content is king, maar quality is key. En elk medium zal blijven zoeken in snel veranderende tijden naar relevantie en commercieel gunstige verdienmodellen.

---

Michiel Veugelers is Senior Client Director en Client Directors Lead bij mediabureau UM en filmliefhebber.