[onderzoek] Hoe 1 jaar corona ons online gedrag veranderde

Online aankopen zijn toegenomen

Sara de Groot, Senior Research Consultant, neemt ons mee langs de belangrijkste resultaten van editie 2021:

'Om de open deur maar meteen in te trappen; Nederlanders doen nu vaker online aankopen dan een jaar geleden. De totale groep online kopers is al jaren stabiel, en is ook dit jaar niet gegroeid (2021: 96%). Wél is de frequentie waarmee er online aankopen worden gedaan flink toegenomen onder alle generaties. Waar vorig jaar slechts 15% minimaal eens per week online iets kocht, is dat dit jaar gestegen tot 24%. Het veranderende koopgedrag heeft ook invloed op de wensen en behoeften van consumenten rondom online winkelen. Zo is een gemakkelijk bestelproces belangrijker geworden (van 51% naar 58%). Wie terug denkt aan de online aankopen tijdens de eerst lockdown, herinnert zich ongetwijfeld de lange levertijden op sommige producten. Producenten, webshops en pakketbezorgers hadden moeite met de explosieve vraag van bepaalde producten. Een lange levertijd is dan ook voor veel consumenten een grotere ergernis geworden (van 27% in 2020 naar 37% dit jaar).'

Shoppen na corona: online of offline?
Maar wat als we straks wel de fysieke winkelstraat in mogen? De Groot: 'De meerderheid van de Nederlanders (62%) verwacht dan even vaak online te blijven shoppen als zij op dit moment doen. Ruim één op de tien consumenten verwacht na corona zelfs nog váker online aankopen te doen. Dit zijn vooral medium tot heavy online shoppers die nu minimaal maandelijks online aankopen doen. Voor deze groep is toename in online shoppen dus een blijvende verandering.

De toenemende trend in online aankopen ziet het jubilerende Ruigrok | Netpanel ook bij het online bestellen van boodschappen en avondeten. Beide zijn dit jaar behoorlijk toegenomen. 33% van de online shoppers kocht dit jaar wel eens boodschappen online (28% in 2020) en maar liefst 56% bestelde wel eens avondeten online (45% in 2020). Hier is deels een nieuwe kopersgroep aangeboord. Waar vorig jaar 36% van de Nederlanders het avondeten nog per se in een fysieke winkel of eetgelegenheid wou kopen, is dit nu nog slechts 12%. De grootste verandering zien we onder Generatie X en Babyboomers. Vooral deze generaties staan er nu meer open voor open om een avondmaaltijd thuis te laten bezorgen. Thuisbezorgd heeft hier nog steeds het grootste aandeel in, maar we zien dat ook veel restaurants hiervan hebben kunnen profiteren. Zo heeft 57% van de consumenten die wel eens online avondeten bestellen dit bij een restaurant zelf gedaan, fors meer dan in 2020 (41%). Naast het vertrouwde ‘afhalen’ was ook het thuis ‘afkoken’ van een drie-, vier- of vijfgangendiners populair. De Groot: 'Wat dit betreft is het afwachten hoe de vraag van consumenten en het aanbod van de horeca zich na corona zal ontwikkelen. We kijken natuurlijk allemaal weer uit naar een bezoek aan het terras…'

Contactloos betalen met QR-codes populair tijdens corona
Mobiel betalen groeit verder door onder alle generaties. Betaalverzoeken blijven in populariteit toenemen (in 2021 68% van de mobiele bankierders), en ook het betalen via QR-codes is dit jaar flink gestegen (van 31% naar 47%). Het afgelopen jaar hebben veel consumenten ervaring opgedaan met deze contactloze manier van bestellen en betalen. Op een terras, in een etalage, de tandartsrekening; online betalen was nog nooit zo eenvoudig. Opvallend is dat er géén verschillen zijn tussen de generaties. Als er al mobiel wordt gebankierd, is de stap naar het gebruik van QR-codes klein. Inmiddels regelt ruim twee derde (68%) van de Nederlanders wel eens financiële zaken via de smartphone. Vooral Digitieners, Millennials en Generatie X maken veelvuldig gebruik van mobiel bankieren, alleen de Babyboomers blijven wat achter. ‘Slechts’ de helft van hen bankiert met de smartphone, wijst het verse onderzoek uit.

Meer thuis = meer voor de buis
In het afgelopen jaar waren we meer aan huis gebonden. Dat zien we terug in het kijkgedrag. Er is gedeeltelijk een switch gemaakt van het kleine smartphonescherm naar het grote tv-scherm voor het consumeren van online videocontent. Stichting Kijkonderzoek bracht al eerder naar buiten dat er meer tv gekeken is. Vooral nieuws- en actualiteitenprogramma’s zitten in de lift; alleen de persconferenties trokken al miljoenen kijkers per avond. Logischerwijs is het bekijken van tv, video en films via internet ook toegenomen. De Groot: 'Niet alleen wordt er vaker naar betaalde streamingsdiensten als Netflix gekeken (van 63% naar 69%), maar is ook het live streamen van televisie toegenomen (van 51% naar 56%). We zien onder andere een grote verandering in het kijkgedrag van Millennials. Voorheen waren zij veel weg en onderweg. Dit jaar zien we dat zij meer online tv, video en films via de televisie hebben gekeken. Thuis op de bank dus.'

Ook onder Digitieners zien we volgens Ruigrok Netpanel de gevolgen van de coronamaatregelen terug in het kijkgedrag. Zij kijken minder vaak naar videocontent op hun smartphone dan vorig jaar. Filmpjes kijken en delen is een belangrijk onderdeel van hun sociale contact. Nu zij minder vaak op school en met vrienden zijn, en vaker thuis te vinden zijn, is dit een logische daling. Het houdt overigens niet in dat zij minder vaak achter een scherm zitten. Zo spenderen ze meer tijd aan online gaming: bijna zes op de tien gamende tieners speelt minimaal een uur per dag. Ook is hun YouTube kijkgedrag veranderd. Zij kijken vaker gamevideo’s (48%) en vlogs (58%) dan vorig jaar. En ook het thuisonderwijs vindt deels op YouTube plaats; een derde kijkt naar educatieve content, vorig jaar was dit een kwart.

Veel Nederlanders bezorgd over persoonlijke gegevens
Digitieners, Millennials en Generatie X zijn zich in het afgelopen jaar meer zorgen gaan maken over de veiligheid van hun persoonlijke gegevens op het internet. 51% is hier (zeer) bezorgd over, ten opzichte van 44% in 2020. Vooral de zorgen over identiteitsfraude (59%) en misbruik van persoonlijke gegevens (58%) zijn toegenomen. De bezorgdheid over de veiligheid van onze gegevens fluctueert over de jaren heen en worden deels gestuurd door de aandacht die het krijgt in de media. Uit het onderzoek van dit jaar blijkt dat acht op de tien Nederlanders wel eens videobellen. Berichten over veiligheidsissues bij Zoom en WhatsApp kunnen dus een grote groep gebruikers verontrusten. Nu een nog groter deel van ons leven zich online afspeelt, zijn we ons wellicht ook bewuster van de gevaren.

Volledige rapport gratis te downloaden
Ben je benieuwd naar alle resultaten van het onderzoek? Het volledige rapport What’s Happening Online 2021 is gratis te downloaden via www.whatshappeningeonline.nl. Je leest hier meer over de trends op het gebied van devices, social media, e-commerce, online betalingen en online veiligheid. Ook gaan we in op de verschillen tussen de generaties.
(PvWK, grafics: Ruigrok | Netpanel)

  Sara de Groot, Senior Research Consultant

Onderzoeksverantwoording
'De doelgroep bestaat uit Nederlanders die gebruik maken van internet. 2.053 Nederlanders van 14 jaar en ouder de online vragenlijst ingevuld. De steekproef van 14 – 17 jaar is representatief voor de Nederlandse bevolking naar geslacht en leeftijd. Vanaf 18 jaar (n=1.841) is de steekproef representatief naar geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. De datacollectie vond plaats van 8 tot en met 21 maart 2021. Vorig jaar was dit van 5 tot en met 16 maart; net vóór de coronamaatregelen.'
(bron: Ruigrok | Netpanel)