MKB bijt in het stof

Zowel Unilever als FrieslandCampina opende onlangs een nieuw R&D centrum. Prestigieuze projecten, en dat van onze zuivelgigant werd zelfs geopend door de koningin. Ik zie Maxima straks nog niet de nieuwe dartelstal van Annechien ten Have openen. Dat zegt al wel wat.

Maar er wordt nog meer gezegd. Uit de wandelgangen verneem ik dat grote multinationals, gesteund door het zicht op het aantrekken van de economie, nu echt serieus zaak gaan maken van de foodmarkt. De foodmarkt is een groeimarkt (negen miljard mensen, stijgende inkomens) – dat is op zich al mooi – maar nog mooier is dat je door innovatie, ontwikkeling van nieuwe markten, agressieve marketing en acquisities je positie dominanter kan maken. En er zijn genoeg onderzoeken (kijk maar even bij het aloude Boston Consultancy portfoliomodel) die bewijzen dat een dominante positie ook tot een grotere marge leidt. Dat klinkt misschien allemaal wat ‘old school’, maar zolang ‘new school’ in geen velde of wege te bekennen is, werkt het wel.

En nu kunnen we wel zeggen dat de grote jongens hun positie danken aan producten die te vet, te zout of te zoet zijn, maar geloof me, dat weten ze zelf ook wel, en zijn ze hard op weg dit te veranderen. Dat lijkt maar heel langzaam te gaan (zout of suikerreductie van nog geen 15%), maar als de trein eenmaal op snelheid is, valt er wel het een en ander te verwachten. Voeg daarbij hun management, logistiek, marketing en internationale competenties en het plaatje lijkt rond.

Temeer juist op die laatste terreinen het mkb het ook laat afweten. Volgens een recent onderzoek van de Erasmus School of Management scoren Nederlandse ondernemingen (en ik denk niet dat ze het hier over de multinationals hebben) laag op innovatie, strategische vernieuwing en ondernemerschap. Ze houden zich vooral bezig met kostenverlaging, consolidatie en het verbeteren van de productiviteit. De onderzoekers van de Erasmus zijn zeer bezorgd over kanteling van de ambitie naar meer innovatief ondernemerschap: “Ondanks het feit dat verschillende bedrijven hebben aangegeven dat het stimuleren van ondernemerschap een topprioriteit is voor het innovatiepotentieel en resultaatverbetering, lijkt het dat ze onvoldoende in staat zijn om deze ambitie ook te realiseren”, aldus het rapport.

Hoe ziet de toekomst voor het MKB er dan uit? Zo te zien zal een klein gedeelte ervan de handschoen oppakken en met durf en moed een plaats afdwingen, of beter gezegd: een verdedigbare positie van enig formaat. Voor het overgrote deel resteert de rol van toeleverancier. Op zich is daar misschien niets mis mee, behalve dan dat het een vrij afhankelijke positie is.

Jan Peter van Doorn
partner The Food Agency