20% van de ziekenhuizen financieel in de gevarenzone

Onder de instellingen die het financieel moeilijk hebben, bevinden zich opvallend veel kleine ziekenhuizen. In de jaarrekeningen van de ziekenhuizen over 2013 wordt vooral gesproken over het omgaan met onzekerheden. Na de aankondiging van accountants dat zonder maatregelen een collectieve niet-goedkeurende verklaring bij de jaarrekeningen 2013 zou verschijnen, is er veel gebeurd. Een door de branche overeengekomen zelfonderzoek heeft meer duidelijkheid gebracht over registraties en declaraties. Daarnaast is de voorlopige vaststelling van het transitiebedrag in 2014 door de NZa van belang geweest om meer zekerheid over de cijfers te krijgen. Dit alles zorgde ervoor dat de jaarrekeningen veel later dan normaal werden ingediend.

Ranking stresstest
Om te zien hoe financieel gezond de Nederlandse ziekenhuizen zijn, onderwierp BDO ze aan een ‘financiële stresstest’. Door zaken zoals de solvabiliteit, het rendement en de liquiditeit tegen het licht te houden, kwam BDO tot een rapportcijfer. Bij ziekenhuizen met hetzelfde rapportcijfer werd vervolgens gekeken naar het rapportcijfer dat de ziekenhuizen zouden krijgen exclusief de transitiebaten of -lasten en naar de som van de verschillende ratio’s. Dat maakt dat de ranglijst gedomineerd wordt door Laurentius Ziekenhuis (1), BovenIJ Ziekenhuis (2) en het Slingeland Ziekenhuis (3) met driemaal een tien als rapportcijfer. Gemiddeld scoren de ziekenhuizen een 7,4. Dit is een vol punt hoger dan het gemiddelde rapportcijfer (6,4) als de transitiebaten niet worden meegerekend. Veertien van de 74 ziekenhuizen scoren met een cijfer onder de zes een onvoldoende en daarnaast hebben vijf ziekenhuizen de cijfers over 2013 nog niet kunnen afronden. 'Aan de onderkant van de ranking bevinden zich relatief veel kleine ziekenhuizen. Bij hen staan gemiddeld genomen het vermogen en de liquiditeit het meest onder druk en dat betekent grote risico’s voor de continuïteit,' stelt onderzoeker Chris van den Haak in een persverklaring.

Regie
Ziekenhuizen opereren in een uitdagende marktomgeving met ontwikkelingen zoals wegvallende vangnetregelingen, selectief contracteren en substitutie van de tweede naar de eerste lijn. Onder meer deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat er krimp in de markt voor ziekenhuizen zit. En dan hangt het besluit over het macrobeheersingsinstrument ze ook nog als een donkere wolk boven het hoofd. BDO adviseert ziekenhuizen om zelf de regie te pakken en niet te wachten totdat andere partijen de keuzes voor hen gaan maken. Van den Haak: “Vooral ziekenhuizen in de gevarenzone zullen baat hebben bij het snel op orde krijgen van de financiële exploitatie.”

Cijfers verhullen onzekere tijden
De bevindingen drukken positieve cijfers uit het rapport naar de achtergrond. Zo is het gezamenlijke positieve resultaat (386 miljoen euro) met 123 miljoen euro gestegen ten opzichte van 2012. Ook het gemiddelde rendement steeg van twee procent in 2012 naar drie procent in 2013. Op het eerste gezicht lijkt ook een gemiddelde current ratio van 1,08 op orde, maar hoe liquide zijn de ziekenhuizen echt? 'Ook al hebben ziekenhuizen gemiddeld genomen hun financiële positie verbeterd, ze blijven sterk afhankelijk van andere partijen. Feitelijk liggen veel ziekenhuizen aan het infuus van de zorgverzekeraars en de banken,' stelt Van den Haak. BDO heeft ook nog een dringend advies aan de overheid en marktpartijen: maak snel werk van de beperking van de regelgeving en verminder de complexiteit van de verslaggeving van de jaarrekeningen. Van den Haak: 'De kosten rond de jaarrekeningen van ziekenhuizen zijn in veel gevallen verdubbeld en de verslaggeving is helaas niet transparanter geworden, dit moet echt beter.'