JONGERENICONEN 2026 - Next: gebreide iPhone pocket

Van onze ‘Jongereniconen’ komen nogal wat voorspellingen [uit], leert intussen de ervaring. Jongeren navigeren behoedzaam richting toekomst, zien we. Lees hier waarom. ‘In de vorige roaring twenties dansten we letterlijk op de rand van de vulkaan. Nu doen Gen Z en Millenials dat digitaal, in de club of in de keuken.’

ICOON 2 > DIGITALE WERELD & DEVICES ‘Next: gebreide iPhone Pocket’
In 2001 voorspelde Jongereniconen het succes van de iPod. Sindsdien zijn er wereldwijd meer dan 250 miljoen exemplaren van verkocht; het ontwerp vormde de blauwdruk voor de iPhone (afzet drie miljard stuks). Wat wordt in 2026 de status van devices?

Jongeren zitten gemiddeld 5,1 uur per dag op hun smartphone, met uitschieters bij 15-21-jarigen (5,5 uur). Toch wordt de tijd op sociale media juist minder: van 4 naar 3,5 uur per dag. TikTok stijgt in populariteit en staat voor het eerst in de top-5, ten koste van Facebook. WhatsApp blijft het populairst, vond het Grote Jongerenonderzoek.

Uit het onderzoek What’s Happening Online 2025 (WHO) van onderzoeksbureau Ruigrok blijkt dat jongeren minder tijd op hun telefoon willen besteden, maar het lastig vinden om écht offline te zijn. Tegelijkertijd kunnen ze social media nauwelijks missen. Het rapport laat zien dat vooral jongere generaties worstelen met hun online gedrag en de impact daarvan op hun mentale gezondheid. ‘Veel jongeren willen wel minderen, maar vinden het moeilijk om de balans te vinden’, zegt Julie Frommé, research consultant bij Ruigrok. ‘Ze zijn zich bewust van de negatieve impact, maar ze zijn ook erg gehecht aan hun online leven. Dat maakt het een boeiend én actueel thema.’

Smartphone- en socialmediagebruik staan onder druk, vooral bij jongeren blijkt ook uit onderzoek in Villamedia (25/11/’25): 59% van Gen Z zou zijn schermtijd willen beperken. Veel jongeren zetten notificaties uit, stellen tijdslimieten in of plannen bewust pauzes om beter offline te komen, maar slechts 18% lukt het dagelijks om de telefoon even weg te leggen. Belangrijke motivaties zijn rust en mentale gezondheid, terwijl social media onmisbaar blijven.

Eén op de vijf gebruikers voelt zich onzeker door online content, bij Gen Z is dat 37%, en 23% geeft aan zich minder gelukkig te voelen door social media (bron: Pricewise, 2025). Ook het gebruik en de aanschaf van devices verandert. Gen Z houdt smartphones langer dan voorgaande generaties, vaak ruim tweeënhalf jaar, en vervangt ze vooral uit noodzaak, zoals een slechte batterij of trage prestaties. Digitale omgevingen en virtuele werelden zijn wel essentieel voor hun informatieverwerking en voor sociale interactie, zoals Maarten Leyts (Trendwolves, 2025) beschrijft. Newsfluencers zoals Benderbij bereiken jongeren effectiever dan traditionele media, meldt Milou Vollebregt op Villamedia.

Terwijl iedereen roept dat ‘AI zoekmachines gaat vervangen’, laat What’s Happening Online een heel ander beeld zien. Voor het zoeken van informatie wint Google nog met straatlengtes voorsprong, vindt Ruigrok. Ook Gen Z (70%) houdt nog vast aan ‘ouderwetse’ zoekmachines. De les voor marketeers: stop niet met SEO. Maar negeer AI ook niet. Want de werkelijkheid is genuanceerder dan de hype. Daarover meer in het volgende icoon.

Over devices gesproken: soms is er ook even geen behoefte aan. Dit jaar bereikte de afko kladiladi van influencer Lot Mulder het Nederlandse taalgebruik: ‘klap die laptop dicht’ (dat klinkt als weekend).