Nieuwjaarsnacht verandert van karakter

Voor marketeers en vuurwerkhandelaren is de boodschap helder: het consumentengedrag rond oud en nieuw verschuift door nieuwe regels en dit veranderend patroon definitief.

Met het oog op een landelijk vuurwerkverbod dat naar verwachting tijdens de jaarwisseling 2026–2027 van kracht wordt, zegt 62 procent van de Nederlanders positief te staan tegenover zo’n verbod. Slechts één op de vijf is uitgesproken tegen. Daarmee lijkt het draagvlak voor een traditionele vuurwerknacht verder af te brokkelen, terwijl alternatieven terrein winnen.

Minder zelf afsteken, meer collectieve beleving
Bij de jaarwisseling vanavond, waarin particulier vuurwerk nog is toegestaan, is slechts 13 procent van plan zelf vuurwerk af te steken. Bijna driekwart van de Nederlanders zegt dit zeker niet te doen. Dat aandeel is al jaren stabiel hoog en onderstreept dat vuurwerk voor veel huishoudens geen vanzelfsprekend onderdeel meer is van de viering.

Tegelijk groeit de steun voor centrale, professioneel georganiseerde vuurwerkshows, meldt I&O Research. Twee derde van de Nederlanders ziet zo’n gemeentelijk evenement als een aantrekkelijk alternatief. Voor merken en gemeenten biedt dat kansen om oud en nieuw anders in te vullen, met meer nadruk op gezamenlijke beleving, veiligheid en entertainment.

Verbod verandert marktverwachtingen
Voor handelaren in consumentenvuurwerk is het perspectief minder rooskleurig. Tijdens de eerste jaarwisseling met een landelijk verbod verwacht ruim acht op de tien Nederlanders zich aan de regels te houden. Toch geeft 10 procent aan waarschijnlijk of zeker alsnog vuurwerk af te steken, een indicatie dat handhaving en communicatie cruciaal blijven. Ook het bestaande verbod op knalvuurwerk en vuurpijlen geniet breed draagvlak. Zo staat 78 procent positief tegenover het verbod op knalvuurwerk en vindt 70 procent hetzelfde voor vuurpijlen. Desondanks zegt 6 procent deze producten alsnog te willen afsteken, vooral onder jongere leeftijdsgroepen.

Lokale regels niet altijd bekend
Bij de komende jaarwisseling gelden in minimaal twintig gemeenten al volledige afsteekverboden. Opvallend is dat bijna de helft van de inwoners van deze gemeenten niet goed weet welke regels lokaal van kracht zijn. Dat kennisniveau is wel verbeterd ten opzichte van vorig jaar, maar blijft achter bij eerdere piekjaren. Waar inwoners goed op de hoogte zijn van een lokaal verbod, is de steun voor het beleid duidelijk groter.

Structurele omslag sinds corona
De data laten zien dat de omslag in denken over vuurwerk zijn oorsprong vindt in 2020, tijdens de coronaperiode. Sindsdien wordt vuurwerk minder gezien als een waardevolle traditie en meer als een risico of overlastfactor. Die houding is de afgelopen jaren opvallend stabiel gebleven. Voor marketeers betekent dit dat oud en nieuw steeds minder draait om knallen en vuurpijlen, en steeds meer om sfeer, samenzijn en alternatieve rituelen. Voor vuurwerkverkopers bevestigt het onderzoek dat de markt structureel krimpt, met nog slechts een beperkte en afnemende groep actieve kopers.

Bron: I&O Research, in opdracht van Binnenlands Bestuur. Onderzoek uitgevoerd onder 1.353 Nederlanders (18+), november 2025.

foto: Ray Hennessy, vuurwerk in Blanes | Unsplash
 

• Lees ook: Fashion statement tegen Cobra vuurwerk