[column] 'In mijn tijd...'

In de vele sessies die we vanuit Youngworks over Generatie Z en werk verzorgen, horen we regelmatig ergernissen over de jongste garde. ‘Ze willen hooguit 30 uur werken, maar wel genoeg geld om leuke dingen te doen.’ ‘Het werk moet de vrije tijd niet in de weg zitten.’ ‘Ze zijn niet gemotiveerd, geven bij de eerste tegenslag direct al op.’ Vaak volgt op zo’n verzuchting de uitspraak ‘In mijn tijd was dat anders…’

Vijf generaties collega’s
Doordat werknemers later met pensioen gaan, werken in veel organisaties collega’s uit vijf generaties samen en, hoe mooi en divers dat ook klinkt, jonge medewerkers zeggen en doen dingen die 40- en 50-plussers ondenkbaar achtten toen zij als starter binnenkwamen. Ze willen snel groeien, verwachten gelijkwaardigheid in de omgang en de juiste werk-privébalans. Dit laatste bewaken ze zo streng dat teamleiders roosters soms maar moeilijk rondkrijgen.
Hoe uitdagend dat ook kan zijn voor leidinggevenden en directe collega’s: jonge mensen weerspiegelen nu eenmaal de tijdgeest en brengen daardoor andere normen en waarden in. Door digitalisering zijn ze gewend dat dingen snel en customized op hun behoeften worden aangepast. Ze zijn alerter op grensoverschrijdend gedrag en bovenal reflecteren ze het maakbaarheidsdenken waarmee ze zijn opgevoed: als individu mag je alle kanten op - als je maar gelukkig bent - en ben je zelf verantwoordelijk voor je succes.

Niet alleen een generatiekloof
Maar alleen vanuit generaties denken, geeft niet een volledig beeld. Zeker, jonge medewerkers maken deel uit van een andere generatie, maar tegelijk zijn ze ook gewoon jong en daar horen bepaalde kenmerken bij, zoals aansluiting willen vinden bij leeftijdgenoten, veel waarde hechten aan je eigen ontwikkeling en enorm onzeker kunnen zijn. Als we in trainingen mensen uitdagen om te reflecteren op zichzelf als jonge starter, valt er vaak een kwartje en zien ze ineens weer overeenkomsten tussen hun jongere zelf en de jonge starters van nu.
En dan zijn jonge starters ook nog eens nieuw in de wereld van werk. Ze moeten onboarden en zich de wereld van werk eigen maken, met alle procedures, systemen, regels, maar ook de informele aspecten als omgangsvormen en gepaste kleding, kortom, de bedrijfscultuur. Veel irritaties gaan over onuitgesproken meningen en verwachtingen. Een joggingbroek aan bij een presentatie of in je eerste week een tandartsafspraak inplannen, elke pauze eindeloos scrollen op social media … dat doe je toch niet?

Ziek melden per app
Vakbond CNV interviewde onlangs mensen op straat met de vraag of je jezelf mag ziekmelden met een appje. De reacties liepen ver uiteen, langs de scheidslijnen van de generaties. Alle 50-plussers zeiden dat die zeldzame keer dat ze ziek waren zij zich telefonisch ziek melden. De jongeren gaven aan: als je ziek bent, ben je ziek en dan is een appje voldoende. Dus hoe wil je het als werkgever? Je kunt er maar beter duidelijke afspraken over maken én die communiceren naar al je starters.
De arbeidsmarkt is en blijft een markt; het draait om vraag en aanbod. Jonge mensen hebben de banen voor het kiezen en dat weten ze ook. Ze horen het om zich heen of ze worden actief benaderd door recruiters. Uitzendbureau Randstad had laatst een campagnefilmpje waarin directieleden in de rij zaten te wachten om op gesprek te mogen bij een starter van amper 20. De rollen zijn in tien jaar tijd omgedraaid.

Behoeften jonge werknemers
Het boeiende van deze markt is tegelijk dat we op sommige punten goed kunnen voorspellen hoe die zich gaat ontwikkelen. De laatste babyboomers stromen nu uit en de eerste representanten uit Generatie X gaan met prepensioen; grote cohorten die we niet allemaal met jongeren kunnen vervangen. Nog meer reden om als werkgever de marketingbril te hanteren: welke behoeften hebben onze jonge mensen in relatie tot werk (en privé) en hoe spelen we daar slim op in? Zie je dat je de workforce steeds meer via freelance platforms als Temper moet aanvullen, kijk dan hoe je jouw bijbaners en flexibele pool vergelijkbare voordelen kunt bieden. En weet je dat ze niet op vaste tijden eten en ’s avonds weinig zelf koken? Richt je catering daarop in. Groot voordeel is dat de jonge medewerker je ook zicht geeft op de jonge klant en de wereld van morgen.

Dit artikel verscheen eerder in MarketingTribune 05, 2024 en is geschreven door Yvonne van Sark, Partner en adviseur bij Youngworks.