Duurzame dilemma's in verpakkingen

De plastic tas staat symbool voor milieuverontreiniging. Om het aantal plastic tasjes terug te dringen, mogen winkeliers sinds 1 januari geen gratis plastic tasjes meer meegeven. Enkele uitzonderingen daargelaten. Een veelgebruikt alternatief is de papieren tas. Maar kijken we naar de productie van de papieren tas, dan rijst de vraag in hoeverre dit daadwerkelijk minder milieubelastend is. Voor het maken van een papieren tas wordt hout gebruikt en is er veel water nodig.

Diverse studies tonen aan, dat de milieu-impact van de papieren tas groter is dan van de plastic tas. Dit geldt dan voor het productieproces, want er is doorgaans niet gekeken naar de milieuschade als gevolg van plastic zwerfafval. Een herbruikbare tas is dan wellicht het beste alternatief, maar wat ik wil aantonen is het feit dat we de milieu-impact over de volledige levenscyclus van de verpakking moeten beoordelen. Van grondstof tot afvalverwerking. En juist hier gaat het nog te vaak mis, waardoor we weleens verkeerde conclusies kunnen trekken. Lastig!

‘Onverpakt is beter’
Zo luidt de stelling van menig consument. Onverpakt betekent minder verpakkingsmateriaal en bovendien kunnen mensen kleinere porties aanschaffen. Winkeliers spelen hierop in, door steeds meer producten onverpakt aan te bieden. Zo introduceert supermarktketen Albert Heijn steeds meer onverpakte groenten. Een logische keuze, aangezien men aan de wens van de consument tegemoet komt. Echter, hierbij wordt een belangrijke functie van de verpakking over het hoofd gezien. Verpakkingen spelen namelijk een belangrijke rol in de strijd tegen beschadiging en bederf. Onderzoeken tonen aan, dat verpakte groenten langer meegaan dan onverpakte groenten. Zo blijft een verpakte komkommer vier dagen langer vers, dan een onverpakte komkommer. Voedselverspilling heeft een grote milieu-impact en de verpakking kan deze impact terugdringen. Toch koopt driekwart van de consumenten liever onverpakte groenten. Waar doe je als winkelier nu goed aan?

Minder verpakken?
Terwijl de supermarkt vaker kiest voor onverpakt, valt het mij op dat de speciaalzaak ineens meer verpakkingsmateriaal gebruikt. Vermoedelijk geldt dit niet overal, maar sinds de plastic tasjes zijn afgeschaft, worden meer producten afzonderlijk verpakt. Is dit jou ook opgevallen? Bij de groenteboer worden nu zelfs de bananen in een plastic zakje verpakt. En bij de slager worden de vleeswaren tegenwoordig niet alleen in plastic verpakt, maar gaat er nog een extra papieren zakje omheen. Voorheen werden de meeste producten los in het plastic tasje gestopt, maar nu krijgt zowat elk product een eigen verpakking. Dat is gemakkelijker meenemen, zonder plastic tasje. Heeft de maatregel op deze manier wel het beoogde effect? Het blijft een lastig verhaal.

De juiste keuze
Voor fabrikanten van verpakkingen is een belangrijke rol weggelegd bij deze duurzame dilemma’s. Enerzijds moeten zij nadenken over de samenstelling van het verpakkingsmateriaal, gelet op de complete levenscyclus van het product. En dan heb je ook nog zoiets als bewustwording. Zou de consument de verpakte komkommer boycotten, als hij wist dat de komkommer hierdoor langer vers blijft? Vertel (via de verpakking) waarom je als bedrijf bepaalde keuzes maakt. Zo help je ook de consument bij het maken van de juiste keuze.

Ken jij nog andere voorbeelden van duurzame dilemma’s in verpakkingen?
 

Huib Burggraaf
VerpakkingXpert


Boom met verwaaide tasjes