[column] Troostwinkeltjes

Even voor alle duidelijkheid, het gaat bijzonder goed in de Nederlandse retail. Althans wat het winkelbestand betreft. Want dat was nog nooit zo hoog! Maar liefst 166.000 winkels telde ons land in mei van dit jaar. 'Hè?', zult u zeggen, 'maar ik zie bij mij in de buurt steeds meer lege etalages met daarachter een gesloten winkel …'. En dat klopt.

Van die 166.000 zijn er ruim 84.000 winkels, die hun producten en diensten digitaal aanbieden. Het aantal onlinewinkels telt daarmee inmiddels 2.000 meer dan het totaalaantal van de in Nederland getelde 82.000 offlinewinkels. En dit aantal van 84.000 webwinkels is nog steeds groeiend, terwijl het aantal stenen winkels afneemt. Jaarlijks. En dat zien we in de buurten en wijken van onze gemeenten. In meer dan 70% van die gemeenten daalt het aantal winkels. Uw schoenenwinkel, slager, groente- en visboer, de een na de ander sluit z’n zaak. Hetzelfde geldt voor de winkel voor uw wasmachine of die, waar u nog weleens een tijdschrift of krantje kocht of een pakje sigaretten. 'De nieuwe tijd, net wat u zegt, maar het maakt me wat melancholiek'. Het is zijn de woorden, die Wim Sonneveld zong in zijn liedje ‘Het Dorp’ uit 1974. Inmiddels zijn we bijna 50 jaar verder en zijn de zinnen uit Sonneveld’s evergreen bewaarheid geworden.

Lege Diagonaal
Een paar maanden geleden was ik in Frankrijk. Reizend in de zogenaamde ‘Diagonale du Vide’, het steeds verder ontvolkende gebied, dat diagonaal vanuit het Maasbekken in Noord-Frankrijk uitwaaiert naar de grens met Spanje. Deze ‘Lege Diagonaal’ loopt leeg door dalende geboortecijfers op het platteland en door het vertrek van de plattelandsbewoners richting de stad. En dan vooral richting Parijs. Wat overblijft zijn verlaten dorpen met verdwenen boulangeries en boucheries, dichtgetimmerde cafés en boerderijen en huizen, die voor een prikkie te koop staan. Als vakantiehuis voor kopers uit naburige landen. De nieuwe bewoners van die huizen moeten voor hun boodschappen dan wel een autorit maken, naar een supermarkt (steeds vaker een Duitse!), die kilometers verderop ligt.

Winkeltjes
Opmerkelijk genoeg kom je in de provinciedorpen en -steden, die min of meer aan de leegloop zijn ontsnapt, maar desondanks veranderd zijn in hun winkelaanbod, regelmatig van die leuke, kleine winkeltjes tegen, die alleen maar leuke, kleine spulletjes verkopen. Noem het snuisterijen. Winkeltjes vol met schaaltjes en bakjes, gekleurd glas, papegaaikandelaars en waterkannen in de vorm van een vis. Dus geen winkels meer met een duidelijke functie – verkoop van voedsel, schoeisel, huishoudelijke apparatuur – maar met spulletjes. Veelal voor de sier. Dit curieuze verschijnsel doet zich niet alleen in Frankrijk voor, maar ook bij ons. Alleen al in mijn eigen woonplaats opent het een na het andere cadeauwinkeltje haar deuren. In alle gevallen gerund door vrouwen. Ik vind het een moeilijk te duiden verschijnsel. Hoezo dit soort winkeltjes? Is het hobbyisme van de uitbaatsters? Past het in het beeld van de nog altijd graag shoppende Nederlandse consument? Of gaat het om het kopen van cadeautjes voor een ander of voor onszelf? Shoppen via het internet wint al járen aan populariteit, dus waarom ook niet in een fysieke winkel? Wellicht bieden – in een tijd van internationale en nationale onzekerheid, gierende inflatie en overal stijgende prijzen – de cadeautjes een soort van troost. En kunnen we die leuke, kleine winkeltjes met recht een soort van troostwinkeltjes noemen.

Charles Borremans
Lead Communications

foto boven: brocantewinkel in Frankrijk (credits: CB)