[column] Kerstmis 2023: strijd tussen vlees en vega?

Het moet allemaal soberder, ook al druist dat in tegen het gevoel dat het jaar pas echt goed afgesloten wordt met een overdaad aan voeding en genot. Voor verreweg de meeste mensen heeft het copieuze 10-gangen menu, vergezeld met evenzoveel glazen wijn, afgedaan en is het veelal ingewisseld voor het meer burgerlijke gourmetten. Ook is de drankkeuze mee veranderd met de tijd en drinken we minder alcoholhoudende wijnen en biertjes. Alhoewel de fervente 0.0 % bierdrinkers dat drankje nog wel eens voor de gelegenheid willen inwisselen voor drank met alcohol.

Bron: Freepik

Vlees intussen ook onder de microscoop

Het lekkerste stukje vlees tussen je tanden was lang een gevleugelde reclamekreet. Het Voorlichtingsbureau Vlees was een actieve club en slogans als “verras jezelf, varieer met vlees” vlogen je om de oren. Het VVV was een van de grotere adverteerders in Nederland en was vanaf 1961 prettig actief, maar werd in 2006 gesloten. Vlees wordt geroemd om een aantal vitale bouwstoffen zoals vitamines B1, B6 en B12, vitamine D, ijzer,  zink, eiwitten en vetten en ook vanwege de voedingswaarde. Anderzijds is er op het eten van vlees ook af te dingen en geeft het Voedingscentrum aan dat het eten van (veel) vlees ook risico’s voor de gezondheid meebrengt. De laatste jaren wordt vlees vooral gebasht vanwege de negatieve bijwerking van vleesproductie op het milieu. Daarbij is natuurlijk wel relevant wat de oorsprong van het vlees is. Wij Nederlanders zijn minder vlees gaan eten en 6% eet helemaal geen vlees meer. (bron: Voedingscentrum).

Vega food: foto: Freepik

Vega groeit, maar nog altijd in de eerste versnelling

Na een aarzelende start zijn vleesvervangers populair aan het worden,  maar het gaat nog langzaam. Weliswaar hebben een aantal grote voedingsconcerns zoals Unilever grote sommen geld betaald om toen nog kleine vleesvervangerbedrijven zoals de Vegetarische Slager op tijd op te kopen, maar de grote golf kwam nog niet. Sterker nog: vega wordt pas beter verkocht zodra het in de promotie is. Er is nog altijd veel kritiek op de smaakprestatie van de producten. Wel erkent men dat vega food meer positieve bijwerkingen heeft.

Anderzijds is het aantal consumenten dat vlees inwisselt voor vega weer dalend. Mensen kiezen vaker voor een gezonde levensstijl, maar willen niet inleveren op smaak. Vleesvervangers zijn nog altijd simpelweg nog niet lekker genoeg.

Foto: Beyond Meat

Vegaproducten worden soms te snel in het schap gezet. Als je dan een product koopt dat niet lekker is, haakt de consument meteen af en ben je die kwijt! Een grote speler als Meatless Farm ging na 20 miljoen verlies in 3,5 jaar dit jaar zelfs failliet. Bureau Motivaction meldde dit jaar dat in 2022 nog 40% van de Nederlanders aangaf dat ze op één of enkele dagen van de week bewust geen vlees of vis aten, dit jaar zakte dit terug naar 32%.

Kerstmis spagaat op tafel

Om maar zoveel mogelijk consumenten te strikken worden zowel vlees, vis als vega heel breed aangeboden en smakelijk gefotografeerd. Het is de consument die de beslissing neemt en met grote en gevarieerde groepen mensen aan de kerstdis is het best lastig om het iedereen helemaal naar de zin te maken. Het effect zal zijn dat de voorbereidingstijd in de keuken langer zal zijn en dat de kans bestaat dat de vlees en de vega liefhebbers elkaar zullen willen overtuigen van hun religie. Woke versus geloof zullen we maar zeggen. Duidelijk is dat Nederland nog niet klaar is voor een vleesloze kerst, maar vega is wel disgenoot geworden.

In 2022 aten we nog 75 kilo vlees per persoon tegen zo’n 5% daarvan vleesvervangers.  Mensen houden van dieren en willen ze geen kwaad doen, maar mensen houden ook van vlees; een echte vleesparadox.

In elk geval: eet smakelijk en maak er een mooi feest van (met ingehouden discussies)!