Patiënten kiezen niet automatisch voor 'beste' ziekenhuis

‘Het idee van de actief kiezende patiënt komt voort uit het marktdenken. Uit ons onderzoek blijkt dat de principes uit deze wereld niet altijd passen in de zorgsector. Toch waarderen veel patiënten het om vrij te kunnen kiezen voor “hun” ziekenhuis,’ stelt Nivel-onderzoeker Jany Rademakers. Het keuzeproces is volgens haar afhankelijk van verschillende factoren. De kiezende patiënt varieert van iemand die geen keuze heeft door zijn ziekteproces, tot de actieve ‘zorgconsument’ zoals beleidsmakers die voor ogen hebben. Voor het onderzoek zijn 141 poliklinische patiënten in drie ziekenhuizen geïnterviewd. Van deze patiënten bleken er 100 passief in de mate waarin ze kiezen, 23 semi-actief en slechts 18 actief.

Ziekenhuis in de buurt
Passieve patiënten vinden het niet belangrijk om actief een ziekenhuis te kiezen, omdat ze later alsnog van ziekenhuis kunnen wisselen, snel tevreden zijn, het vroeger niet de gewoonte was om zelf te kiezen of omdat ze erop vertrouwen dat hun huisarts het juiste ziekenhuis voor ze uitzoekt. Daarnaast zien ze ook geen kwaliteitsverschillen tussen ziekenhuizen die voor hun behandeling van belang zijn. Of ze vinden dat het zoeken te veel tijd kost. Andere argumenten zijn de afstand tot het ziekenhuis of eerdere, goede ervaringen. Patiënten die eenmaal patiënt zijn bij een ziekenhuis, bijvoorbeeld doordat ze bij verwijzing door de huisarts nog geen diagnose hadden, blijven daar.

Beste zorg
Semi-actieve en actieve patiënten zien wel kwaliteitsverschillen en willen de beste zorg ‘omdat je gezondheid het allerbelangrijkste is’. Zij vinden een slechte reputatie van een ziekenhuis een reden om voor een ander te kiezen. Als je geopereerd moet worden, verhuist, of specialistische zorg nodig hebt, kunnen ook redenen zijn om niet zonder meer naar het voor de hand liggende ziekenhuis te gaan.

Loyaal
‘Over het algemeen zijn patiënten loyaal naar het ziekenhuis in de buurt. Ze zijn tevreden en voelen geen enkele reden om over de keuze van een ziekenhuis na te denken. Of ze hebben het idee dat ze niet kunnen kiezen, doordat ze geen duidelijk keuzemoment hadden tijdens hun zorgtraject. Ze waarderen het dus wel om het recht en de mogelijkheid te hebben om zelf een zorgaanbieder te kiezen. Maar - als zo weinig patiënten actief kiezen - is het de vraag of keuzevrijheid kan werken als instrument om de zorg te verbeteren,’ aldus Rademakers.