De 5 valkuilen van agile ondernemen

Het Engelstalige woord 'agile' staat voor 'beweeglijk, behendig en lenig'. Kort samengevat in het centrale thema voor de 21e eeuw: wendbaarheid. Door agile-principes toe te passen kunnen organisaties, afdelingen en projectteams sneller en wendbaarder werken met alle voordelen van dien. Er wordt door allerlei bedrijven en afdelingen ge-scrumd en ge-sprint dat het een lieve lust is. We lezen er dagelijks over in de media. Maar met alleen agile werken (lees: op een agile manier een strategie uitvoeren op operationeel niveau), zijn we er niet.

Strategische wendbaarheid
Bedrijven moeten sneller inzicht hebben in welke externe ontwikkelingen van belang zijn, wat er speelt in markten en wat de veranderende wensen en behoeften van klanten zijn. Ook moeten ze hun strategie en businessmodel daar steeds sneller op kunnen aanpassen. Het gaat hier dus om het toepassen van agile-principes op strategisch niveau en organisatiebreed. Oftewel strategische wendbaarheid. Bedrijven die dat nalaten krijgen het moeilijk. Denk aan de teloorgang van bekende bedrijven als Nokia, V&D, Kodak, Digital, Free Record Shop, Polare, Saab en Hyves.

Onderzoek
De noodzaak om als organisatie wendbaarder te worden, wordt breed gevoeld. Uit onderzoek blijkt dat vrijwel alle topmanagers strategische wendbaarheid cruciaal vinden voor het succes van hun bedrijf. Agile ondernemen vraagt echter hele andere mindset en cultuur, van top tot werkvloer. Agile ondernemen komt ook pas net kijken. Hoewel een groot aantal startups en bekende namen als Google, Zappos en Spotify dit gedachtegoed al langer hebben omarmt. Evenals een klein aantal gevestigde bedrijven zoals DSM, GE en ING die er serieus mee aan de slag zijn gegaan.

Strategisch wendbare bedrijven blinken uit op vijf gebieden: ze zijn extreem extern gericht, tonen verbindend leiderschap op alle organisatieniveaus, hebben een flexibele werkorganisatie met zelforganiserende eenheden, hanteren flexibele processen op basis van modelleren en genereren en kiezen voor een ‘rolling strategy’ op basis van ELOA: experimenteren, leren, optimaliseren (of stoppen) en accelereren. Dat betekent het einde van langdurige strategietrajecten en in beton gegoten lange termijn plannen, maar een agile strategieproces waarin denken en doen samen opgaan.

Vijf belangrijke aandachtspunten voor Agile ondernemen
De omslag naar een strategisch wendbare organisatie is niet eenvoudig. Het raakt immers alle geledingen in de organisatie, van top tot werkvloer en van strategie tot operatie. Daarbij spelen 5 aandachtspunten een belangrijke rol.

1. Kunst en geen Kunstje
De omslag naar een strategisch wendbare organisatie - en de invoering van agile-principes - is geen ‘kunstje’ dat je er even bij doet. Met alleen het uitdelen van een boekje over scrum of een introductiemiddag op de hei, ben je er niet. Maar al te vaak vallen bedrijven na een veelbelovend begin terug in hun oude vertrouwde werkwijze omdat de rest van de organisatie niet aansluit. Agile ondernemen raakt het hele bedrijf. Dat betekent een langdurig organisatiebreed verandertraject dat ‘agile’ aangepakt moet worden en waarbij het topmanagement de kar trekt. Het vraagt visie, focus, veranderkracht en voorbeeldgedrag om dat voor elkaar te krijgen. Evolutie in plaats van revolutie en langetermijn- én actiegericht.

2. Mindset en geen Methodiek
Snel en wendbaar ondernemen vraag vooral een andere houding en een andere manier van denken en werken. Continue alert zijn, nieuwsgierig, ondernemend, flexibel inspelen, fouten durven én mogen maken, zelfkritiek, samen werken, zelforganiserend teamwork, innoveren als kerncompetentie, kortcyclisch experimenteren, leren, optimaliseren en accelereren. Op alle niveaus in de organisatie. Dat vraagt tijd om dit voor elkaar te krijgen. Agile is dus geen methode, model of plan van aanpak. Het gaat niet om de invoering van methodieken, technieken en tools zoals scrum, sprint en kanban. Dat zijn hoogstens handige hulpmiddelen om je doel te bereiken. Managers en medewerkers moeten wel kennis hebben van de grondbeginselen van het agile-gedachtegoed en goed overweg kunnen met methoden en technieken. Want het is zoals de Engelsen zeggen: ‘A Fool with a Tool is still a Fool’.

3. Agile en geen Blauwdruk 
Practice what you preach! De omslag naar een snelle en wendbare organisatie heeft de grootste kans van slagen met een ‘agile’ aanpak. Waarbij je soepel inspeelt op veranderende omstandigheden en voortschrijdend inzicht. Een traditionele blauwdruk-aanpak werkt contraproductief. Creëer de juiste omstandigheden in de organisatie waardoor de kans dat het goed gaat en beklijft vanzelf groter wordt. Groot denken, klein beginnen en snel leren, optimaliseren, opschalen en successen vieren binnen en buiten de organisatie. Geen waterval-methoden met bureaucratische programmastructuren, maar een meer organische, praktische en doelgerichte aanpak op basis van een flink portie gezond boerenverstand. Iedere organisatie is uniek en verdient zijn eigen aanpak. Waarbij het soms nodig is om door bestaande structuren en kleilagen in de organisatie heen te breken. Maak gebruik van best practices op agile-gebied, boek snel resultaat en zorg voor een olievlekwerking.

4. Strategisch en Operationeel
Alle kleine beetjes helpen, maar met alleen een agile-werkwijze op de werkvloer ben je er niet. Zeker niet als de rest van de organisatie nog op de oude vertrouwde hiërarchische manier werkt. Ervaringen uit de agile-praktijk leren dat traditionele en nieuwe organisatie-/werkvormen maar moeilijk naast elkaar kunnen bestaan. Een ‘beetje’ agile ondernemen levert niet echt wat op. Snel en wendbaar ondernemen lukt pas goed als alle organisatieniveaus en bedrijfsfuncties daarbij betrokken zijn. Het helpt als je de klant en de klantbehoefte centraal stelt. Daarmee krijg je focus en richting. Met de ‘business’ in de lead. Vanuit dezelfde gezamenlijke ambitie, visie en principes. Verticaal én horizontaal. Strategisch én operationeel.

5. Oude wijn en Nieuwe zakken
Snel en wendbaar ondernemen is van alle tijden. Dat wil niet zeggen dat er de afgelopen decennia niets gewijzigd is. De Formule1 draait nog steeds om het winnen van races maar de omstandigheden, parcoursen, auto’s, techniek, budgetten, autoteams en rijders van nu zijn niet te vergelijken met die uit de jaren vijftig. Vraag dat maar aan vader en zoon Verstappen. Zo is het met ondernemen ook. Strategische wendbaarheid is oude wijn in nieuwe zakken. Maar die nieuwe zakken moeten wel gemaakt worden. Het vraagt in de huidige tijd een geheel andere benadering dan we de afgelopen honderd jaar gewend zijn. Albert Einstein wist het al langer: ‘Als je doet wat je altijd deed dan krijg je wat je altijd kreeg’. Het roer moet dus om en dat kost bloed, zweet en tranen en vergt een lange adem.

Snelheid biedt kansen!
Alles overziend kunnen we gerust stellen dat het gebruik van buzzwords als agile en agility een hype is. De noodzaak van meer wendbaarheid op alle niveaus in de organisatie is zeker geen hype. Een agile-organisatie heb je niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Snel en wendbaar ondernemen biedt grote kansen voor organisaties die dit sneller voor elkaar hebben dan hun naaste concurrenten. Des te eerder je strategisch wendbaarder bent, des te groter de kansen op bestaansrecht en ondernemingssucces. Je kunt er dus niet snel genoeg mee beginnen, of het nu een hype is of niet.

Maak kans op een exemplaar van het boek ‘Hoe Agile is jouw strategie?’
De redactie van MarketingTribune mag één exemplaar weggeven van het nieuwe boek ‘Hoe Agile is jouw strategie? – Zo kun je snel en wendbaar ondernemen’ van Sjors van Leeuwen.

Welke marketingprofessional wil 'Hoe Agile is jouw strategie?' lezen en recenseren voor MarketingTribune? Bij interesse, stuur dan een e-mail naar redactie@marketingtribune.nl. De loting is op 11 juli. De winnaar krijgt aansluitend bericht van ons.

Hier is de Link naar het boek op Managementboek.nl.