[column] De portemonnee als wapen

Natuurlijk, producten en merken staan altijd voor meer dan het initiële product zelf. Ik kom nog uit een tijd, dat ‘made in Germany’ garant stond voor kwaliteit, hoewel er in mijn omgeving ook – vooral oudere – mensen waren, die helemaal niets van dit predicaat moesten hebben. Duitsland stond voor de oorlog en je moest die ‘moffen’ na de oorlog niets gunnen. Zo kom ik zelf uit een gezin, waarin dat voor spullen uit Japan gold. Die waren van inferieure kwaliteit. Mijn vader werkte voor Hero, een conservenfabriek van Zwitserse oorsprong en dat stond in zijn ogen voor púre kwaliteit. Uit Zwitserland kwamen de beste horloges, dus ook de beste foodproducten. Ook Scandinavische merken konden steeds vertrouwen op de kwaliteitsgoedkeuring door de consument. Zweedse auto’s waren steevast veilig en betrouwbaar. Dat het Chinese automerk Zeekr ons nu trots meldt, dat het ontworpen is in Zweden is een wat krampachtige poging om te profiteren van die goede Scandinavische reputatie. 

BOA
Merken staan ergens voor en dat kan in het voordeel of in het nadeel van het merk zijn. In de jaren zeventig was het ineens not done meer om Outspan sinaasappelen te eten, want die kwamen uit het Zuid-Afrika van het apartheidsregime. De Boycot Outspan Aktie (BOA) riep op tot een boycot met als doel het land economisch te raken. Op de website van het Historisch Nieuwsblad (HN) valt te lezen, dat de Outspan-boycot de Nederlandse consument bepaald niet wist te raken. In plaats van Zuid-Afrikaanse sinaasappelen aten ze die uit Spanje of Marokko. Inmiddels is de apartheid van Zuid-Afrika in 2025 vervangen door de ‘apartheid’ van Israël en de daarbij behorende gewenste boycot van producten en merken, die uit dat land afkomstig zijn. Althans, dat is de wens van de militante pro-Palestijnse BDS (Boycott, Divestment, Sanctions)-beweging, die verantwoordelijk was voor de verspreiding van leaflets, die Albert Heijn opriepen ‘Apartheidvrij!’ te worden. Zoals in 1973 de sinaasappels uit Zuid-Afrika ‘bloedsinaasappels’ werden genoemd, zo heeft BDS zich in 2025 laten inspireren om dadels uit Israël ‘bloeddadels’ te noemen. 

BDS
Of de boycotacties van BDS kansrijk zijn, valt te betwijfelen. Ik citeer opnieuw het Historisch Nieuwsblad met de daarin geuite stelling, dat ‘in tegenstelling tot de situatie in Zuid-Afrika een flink deel van de Nederlandse bevolking nog altijd achter Israël staat en er weinig sympathie is voor de verzetsbewegingen van de Palestijnen’. Met Hamas als gruwelijk voorbeeld. Dat zowel de BDS- als de BOA-boycotacties beïnvloeding van het consumentengedrag als middel gebruiken om hun politieke doel te bereiken is evident. Dat consumenten daarin ook zelfstandig kunnen opereren, hebben we inmiddels op de MarketingTribune-website kunnen lezen. Een kwart van de Amerikaanse shoppers heeft inmiddels hun favoriete winkel verlaten.

Reden: ze zijn het niet eens met het feit, dat die winkels hun – blijkbaar opportunistische – ‘beleid’ (onder Biden wel, onder Trump niet, CB) op het gebied van diversiteit, gelijkheid en inclusie hebben aangepast. Om maar vooral niet in conflict te komen met de standpunten van de huidige regering hierover. Hoewel de ‘Romeinse groet’ van Elon Musk wellicht een bijdrage heeft geleverd, zijn ze zijn opgestapt zónder de druk van allerlei activistische groeperingen, maar uit eigener beweging. Waarbij ze hun portemonnee als wapen gebruiken als reactie op de politiek.

Power to the consumer!

Charles Borremans
merkstrateeg

• Lees ook: [onderzoek] Kwart Amerikanen verandert winkelgedrag

foto: Xiaolong Wong / Unsplash