[interview] Rene Eller debuteert met eerste speelfilm 'Wij'

Zelfs wanneer er doden vallen houden ze er niet mee op. De film heet voluit 'Bij wij eindig ik', omdat de makers het idee hebben dat je jezelf verliest zodra je een groep binnenstapt. Dromerige beelden worden afgewisseld met hedonistische gewelds- en seksscènes in deze verfilming van de gelijknamige, controversiële roman Wij van Elvis Peeters. Tijd voor een update met Eller -die eerder ondermeer glorieerde met een Grand Prix in Cannes, partnership in productiehuis Czar en de oprichting van societeit Baby, nu over zijn nieuwste XL-productie 'Wij' die vanaf deze maand in de bioscopen draait. Eller schreef ook het scenario. Kim Triesscheijn sprak hem, hieronder een deel van haar interview gevolgd door de filmcredits en de trailer.

(KT:) “WIJ” IS JE EERSTE SPEELFILM. VERTEL EENS KORT WAAR WIJ OVER GAAT.
(RE:) “Wij” gaat over acht puberende jongens en meisjes van rond de 17 jaar, die hun grenzen opzoeken. Bij zichzelf, hun vriendengroep en in de maatschappij. Ze spelen met emoties, ervaringen, normen en waarden. Het begint tijdens een lome zomer, met onschuldige en bijna idyllische seksuele spelletjes. Het eindigt met keiharde exploitatie van hun seksualiteit, misdadig
kattenkwaad en loverboy-praktijken.

HOE KWAM JE MET HET VERHAAL IN AANRAKING?
In een boekenprogramma van de VPRO sprak schrijversduo Elvis Peeters over hun laatste boek “Wij”. De gedrevenheid, maar ook de maatschappelijke relevantie maakte mij meteen nieuwsgierig. Ik besloot het boek te lezen, nadat ik de recensies had gezien.'

HET IS, OP ZIJN ZACHTST GEZEGD, EEN NOGAL HEFTIG BOEK. WAT WAS JOUW EERSTE REACTIE EROP?
De chaotische vorm, de verwarrende en heftige scènes en de acht onrijpe, zieke puberbreinen, brachten mij in eerste instantie tot wanhoop. Ik heb er meer dan een half jaar over gedaan om het boek uit te lezen. Ook ik smeet het boek een aantal keren weg. Er ontstond walging. Ik begon te twijfelen. Maar het boek bleef me bezighouden. Het groeide in mijn hoofd uit tot een achtbaan van scènes en beelden. Elvis Peeters is er namelijk in geslaagd om geweldige scènes te schrijven, die blijven hangen en iconische beelden opleveren. De filmadaptatie blijft daarom dan ook de geest van het boek trouw. Het kan ook moeilijk anders. De schrijvers schreven een boek dat aankomt als een kaakslag. Je gaat erin mee of niet. Het boek valt aan, beschuldigt en haalt uit naar onze kille, hedendaagse samenleving en het effect hiervan op de jeugd. Extreme gebeurtenissen die je in de eerste instantie immoreel en onbegrijpelijk vindt. En toch ben ik ervan overtuigd dat “Wij” veel meer te bieden heeft dan dat. Je beleeft alle gebeurtenissen met een haat-liefdeverhouding. Je haat wat de jongeren doen, maar je geniet ook van hun vriendschap, hun onbezonnenheid, hun liefde. Ik kan de film niet anders beschrijven dan een ‘extreme rollercoaster’. Sommige mensen zullen ontroerd worden, anderen zullen ervan moeten kotsen. Dat is nu eenmaal de aard van het beestje.

ER LIGT NU EEN SCRIPT DAT DE GEEST VAN HET BOEK WEERGEEFT. HOE ZOU JE DAT WILLEN OMSCHRIJVEN?
In essentie gaat de film over het opzoeken van grenzen. Of in dit geval het (nog) niet tegenkomen van die grenzen. Vooral in de puberteit zijn regels er om onderzocht te worden. Om uit te zoeken wie je bent. Zelf. In verhouding tot anderen. In hun zoektocht naar het goede en het kwade, hopen de hoofdpersonages op grenzen. Ze verwachten ze zelfs. Met hun slimen sluwheid komt deze groep echter met heel veel weg, wat hun puberale verachting van de maatschappij alleen maar doet versterken. Wat ze zich echter niet realiseren, is dat grenzen zich niet alleen fysiek manifesteren, maar ook emotioneel; juist dat is wat de groep uiteindelijk uit elkaar zal doen laten vallen.

HOE SPEELT VOLGENS JOU HET THEMA VAN DE FILM EEN ROL IN DE HUIDIGE TIJDGEEST?
De westerse wereld zit volgens mij niet alleen in een financiële, maar vooral ook in een existentiële crisis. De generatie pubers in “Wij” heeft veel minder houvast aan de normen en waarden die de huidige maatschappij aan hen mee geeft. Ik voel bij hen een behoefte aan duiding en urgentie, maar de afwezigheid van idealen maakt ze richtingloos en hedonistisch. Dit fascineert mij en ik hoop dit met “Wij” voor de kijker invoelbaar te maken. Voor vorige generaties waren levensverwachtingen duidelijker. Opgelegd door ouders, de kerk, politieke partijen en de maatschappij. ‘Hoe het hoort’ en vooral ‘hoe het niet hoort’. Die regels zijn vervaagd. Ook is er een gebrek aan gezag en respect. Ouders willen jong en dynamisch blijven, zijn liever vriend dan opvoeder. En in de maatschappij lijkt er zich een grotere hypocrisie te manifesteren. Zie de halfslachtige excuses en het wangedrag van de grote banken, de Rooms-katholieke Kerk, Harvey Weinstein, Tiger Woods, Lance Armstrong, Trump, Erdogan. Waar zijn de rolmodellen gebleven waar de jeugd zich nog aan kan optrekken?

Wellicht nog leuk te vermelden dat de film intussen aan 10 landen verkocht is: Nederland, Belgie, Duitsland, Frankrijk, Engeland, Polen, Amerika, Japan, Zuid Korea, Taiwan. Redelijk uniek voor een Nederlandse arthouse/cross-over film. Er kunnen zelfs nog andere landen bijkomen begrijp ik van de sales agent, aldus Eller.
 
CREDITSLIJST 'WIJ'

Filmmaker: Rene Eller
Productieland(en): Nederland, België
Productiejaar: 2018
Taal: Nederlands
Producent: Rene Eller en Julius Ponten
Productiebedrijf: Pragma Pictures
Scenario: Rene Eller
Camera: Maxime Desmet
Editor: Wouter van Luijn
Production Design: Myrte Beltman
Cast: Tijmen Govaerts, Aime Claeys, Salome van Grunsven, Laura Drosopoulos, Pauline Casteleyn, Friso van der Werf, Lieselot Siddiki, Gaia Cozijn, Maxime Jacobs