Uitgevinkt en bewusteloos: we willen weten wat we eten

Door zo’n stoplicht zie je namelijk meteen wat voor troep er in veel producten zit. Duidelijk:

Veel teveel suiker. Bakken zout. Emmers vet.

Als mensen dat allemaal duidelijk zien, zouden ze het minder snel kopen. Dat betekent miljarden minder winst. Help! Het stoplichtetiket maakt bedrijven ongezond. De voedingsindustrie kwam daarom met een slim plan: zelfregulering. Dat betekent dat je zelf je eigen spelregels mag verzinnen. Den Haag dacht, okay. Lekker makkelijk!

Daar begon de ellende. Het enige ‘gezondheidslogo’ dat je in Nederland wettelijk mag voeren, werd 100% uit handen gegeven aan de industrie en handel. Ze verstopten zich achter de Stichting Ik Kies Bewust. Stichting! Dat ziet er lekker onafhankelijk uit. Het postadres van de Stichting is het hoofdkantoor van Unilever. En de telefoon wordt opgenomen door medewerkers van reclamebureau Schuttelaar. Die in Wageningen hun secretariaat hebben. Dat is wel zo makkelijk, als je wetenschappers voor je lobbykarretje wil spannen. Ook daar is weer goed over nagedacht.

En zo werden de vinkjes Verzonnen. Geniaal. Twee volstrekt uitwisselbare logo’s, allebei met een blauw Vinkje met een cirkeltje in een net iets andere kleur. Eentje heet: bewuste keuze. Wat is in godsnaam een bewuste keuze? Lekker vaag en dat is precies de bedoeling. Het andere Vinkje is nog slimmer. Daar staat bij Gezondere Keuze bij. Niet Gezond, maar let op…. gezondER. Dat betekent: ongezonde dingen die ietsjepietsje minder ongezond zijn dan nog ongezondere dingen krijgen een logo krijgen dat ze gezond doet lijken. Volg je ‘m nog?

De gemiddelde Nederlander denkt dus dat een Vinkje gezond betekent. En koopt vol trots een liter Magere Fruitmelk met Banaan met een Vinkje. Gezond toch, goed bezig man! Even de kleine lettertjes lezen: 1% banaan en 92 gram suiker per liter. Dat zijn pakweg 22 suikerklontjes. Ik kies bewusteloos! De Vinkjes zijn de sjoemelsoftware van de voedingsindustrie. Verse groenten, en biologische producten hebben meestal geen Vinkje.  Want een Vinkje moet je voor veel geld kopen. Het Vinkje is gehaaide reclame maar heel erg slechte voorlichting.

Toegegeven: ze hebben het enorm slim aangepakt. Zodra ze worden aangevallen zeggen de Vinkjesboeven: 'Onze normen worden gecontroleerd door onafhankelijke wetenschappers.' Dat zegt natuurlijk helemaal niks. Als wetenschappers onbegrijpelijke nonsensnormen controleren, maakt dat je product geen spat gezonder. Bovendien hebben veel van de wetenschappers wel degelijk banden met de industrie: de Universiteit van Wageningen is financieel afhankelijk van voedingsgiganten. Zoals je elke dag in Artis kunt zien: de hand die de dieren voert, wordt zelden gebeten.

Daarom vinden de voedingsprofessoren van de Vinkjesclub Magere Fruitmelk met Banaan een bewuste keuze: 1% banaan en 92 gram suiker. En maiszetmeel, oftewel vulmiddel zonder voedingsstoffen. Dit is kennelijk wetenschappelijk gezond eten. Hier wordt het volk beter van. Tot dit bedenkelijke niveau is onze wetenschap inmiddels gezakt.

Maar het gaat verder. Onafhankelijke diëtisten krijgen geld en studiepunten van de Vinkjesmaffia om het Vinkjesverhaal recht te lullen. Geld! Dat is natuurlijk heel verleidelijk, want diëtisten moeten zelf ook eten. Maar als je diezelfde diëtisten anoniem vraagt of de Vinkjes moeten verdwijnen, zegt 92% ja, alsjeblieft, weg ermee!

Ondertussen probeert de industrie de Vinkjes Europees uit te rollen. CHOICES, zo heet dat project. Het is een miljoenenlobby waarvoor reclamebureau Schuttelaar weer is ingeschakeld. Leugens worden daarbij niet geschuwd: ze doen voorkomen of de Vinkjes wetenschappelijk onderbouwd zijn, terwijl elk onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek aantoont, dat geen hond die Vinkjes begrijpt. Ze zeggen ijskoud dat de Vinkjes een groot succes zijn in Nederland. Dat zelfs onze nationale consumentenbond heeft opgeroepen tot onmiddellijke afschaffing van de Vinkjes, dat vertellen ze er niet bij, natuurlijk.

Afgelopen april heeft Stichting Ik Kies Bewust met gezonde tegenzin toegegeven dat hun Vinkjes ‘misschien niet helemaal’ helder zijn. Ze willen nu tot 2020 tijd voor verbeteringen. In 2020 moet 50% van Nederland begrijpen wat het verschil is tussen groene en blauwe vinkjes. Waarom Magere Fruitmelk met Banaan beter is, dan biologische melk zonder Vinkje. Tegen die tijd zijn we 15 jaar Vinkjespropaganda verder. En hebben nog meer mensen diabetes en obesitas. Omdat ze al 2 decennia lang geen stoplichtetiket hebben. Aan hun ongezondheid heeft de industrie miljarden verdient.

Zelfregulering, marktwerking, neoliberalisme. Vraag niet wat het kost, kijk naar wat het oplevert. Goud geld voor een handjevol aandeelhouders. Jullie zijn gewaarschuwd: hetzelfde gaan ze proberen als het om een verplicht GMO label gaat. Dat zien ze liever verdwijnen. Want de meeste mensen willen geen GMO.  En zo’n GMO label maakt de consument ongerust. Slecht voor de winst.

De agrochemische beweert ondertussen dat GMO 100% veilig is. Dan plak je toch apetrots zo’n logo op je je GMO margarine, GMO-jam en GMO- smeerkaasjes? En je GMO groente? Maar volgens de industrie zijn we te dom om zelf na te denken. Maar ik echt wel weten of mijn eten GMO’s bevat. En welke soort genetische manipulatie, want er zijn grote verschillen.

Is deze appel voorzien van eigenschappen van een andere appel? Of is deze appel gekruist met een eigenschap van een hamerhaai of Canadese woelrat? Is deze appel aangepast zodat de kweker kilo’s gif kan sprayen? Of heeft-ie een zelfgeknutselde GMO schil, die zelf landbouwgif kan aanmaken?

Misschien wil ik zo’n appel helemaal niet. Die keus moet iedereen zelf kunnen maken. Of de industrie dat nou leuk vind of niet. En reken maar dat ze alles gaan doen, om een GMO label te voorkomen. Nog even en wel leven met z’n allen in een bananenrepubliek, eentje waar een GMO banaan niet te onderscheiden is van een gewone banaan. Waar de grootste lulkoek wordt verkocht, met een Vinkje erop.

Een overheid die zijn burgers niet meer beschermt tegen de grillen van de markt, is geen knip voor de neus waard. Weg met de zelfregulering van bedrijven. Laat ondernemers lekker ondernemen, maar laat ze niet de spelregels verzinnen. Je kunt niet van voedingsgiganten verwachten dat ze onafhankelijke informatie geven, want ze hebben een ander belang: geld verdienen. Het is nog makkelijker om een nijlpaard te leren koorddansen.

Vrijheid bestaat bij alleen bij de gratie van eerlijke, objectieve informatie. Den Haag, Brussel… neem je verantwoordelijkheid. Wij willen niet leven in een genetisch gemanipuleerde bananenrepubliek. We willen geen lulkoek met Vinkjes. We willen weten wat we eten. En daar gaan we voor zorgen ook.

We laten niet langer over ons heenlopen.

 

Scato van Opstall
mede-oprichter Keet Smakelijk
creative director The Karma Brothers

Lees hier: Bayer biedt 55 miljard op besmet Monsanto