[column] Politiek amateurisme

Het is dan misschien niet zo gek dat steeds meer mensen hun twijfels hebben over de democratie als bestuursvorm. Steeds meer politicologen maken zich ernstige zorgen over het fenomeen democratie. En terecht. We zien overal de tendens naar autoritair leiderschap zoals we dat zien in de Verenigde Staten, Rusland, Hongarije of Slowakije. Nu schreef Churchill in 1947 al dat de democratie als staatsvorm niet heilig is. ‘Indeed it has been said that democracy is the worst form of Government exept for all those other forms that have been tried from time to time.’ Dus ja, democratie functioneert niet, maar is wellicht beter dan alle andere - vaak autoritaire - staatsvormen die al in de geschiedenis zijn geprobeerd. Je kunt hier natuurlijk een heel filosofische discussie over voeren, maar je kunt er ook heel praktisch naar kijken - en dat is naar ons gevoel misschien wel wat er aan de hand is. Er wordt namelijk nauwelijks nog iets geregeld in ons land. Elk besluit loopt vast in politieke polarisatie. Of het nu gaat over stikstof, klimaat of migratie. Het bestuur in ons land zit muurvast. Steeds meer ondernemers en bedrijven klagen over een onvoorspelbare en onbetrouwbare overheid. Misschien komt daar de twijfel vandaan over het huidige politieke bestuur.

Dan maar populistische quotes
Maar dit bestuursamateurisme, want zo mag je het misschien wel noemen, zit heel diep in de politiek. Zo ben ik, Marc Oosterhout, na het schrijven van mijn boek De kunst van het kiezen over politieke marketing behoorlijk actief geweest bij politieke campagnevoering. En, eerlijk is eerlijk, ook daar ontmoette ik veel politiek amateurisme. Alle wetten van het merkdenken en communicatie gericht op een breed publiek worden hier met voeten getreden. Het lijkt ook net of alle vakkennis over deze vakgebieden in de politiek nog geen plaats heeft gekregen. Vreemd voor zoiets belangrijks als politiek omdat het feitelijk toch over het bestuur van ons land gaat.
De belangrijkste reden is misschien wel het gebrek aan financiële middelen. Politieke partijen beschikken nauwelijks over budget om serieus te investeren in storytelling. Dat is zo voor kleine partijen, maar zeker ook voor grote partijen. Politieke partijen beschikken over vele malen minder geld dan merken als Albert Heijn, KPN of Heineken. Zelfs veel minder dan kleinere merken zoals Coolblue, Tony Chocolonely en ASN Bank. Omdat partijen te weinig middelen hebben voor advertentieruimte, zijn zij afhankelijk van vrije publiciteit en storten zich op populistische quotes. We hebben inmiddels gezien wat daarvan komt. Dit versterkt polarisatie en maakt inhoud ondergeschikt. Volksvertegenwoordigers verliezen daarmee grip op het politieke discours. Er is geen geld om te investeren in een krachtige positionering en een inhoudelijk overtuigend verhaal. Niet goed voor de politiek. Maar vooral niet goed voor de democratie en het bestuur van ons land.
Er moet node meer geld naar fatsoenlijke politieke communicatie om het politiek amateurisme te doorbreken.

Dit artikel verscheen eerder in MarketingTribune 10, 2025.